Καθώς τα χρηματιστήρια βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση μετά την επιβολή των σαρωτικών δασμών από τις ΗΠΑ, πολλοί αναρωτιούνται εάν αυτό χαρακτηρίζεται ως «κραχ», αν μπορεί να έχει κάποιο σοβαρό αντίκτυπο στην καθημερινή τους ζωή και τι αλλαγές μπορεί να σημαίνει για αυτούς.
Ακόμη και για αυτούς που δεν έχουν μετοχές, οι επιπτώσεις ενός κραχ είναι ιδιαίτερα σημαντικές και θα γίνουν αισθητές σε βάθος χρόνου – αν οι αγορές δεν ανακάμψουν: Η οικονομική ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί ή -ακόμα χειρότερα – θα σημειωθεί ύφεση, η απασχόληση και οι αμοιβές εργασίας θα επηρεαστούν αναπόφευκτα,το χρήμα θα γίνει ακριβότερο, ο πληθωρισμός θα ανέβει.
Η έκφραση «χρηματιστηριακό κραχ» έχει χρησιμοποιηθεί με φειδώ κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Αφορά συνήθως πτώση των δεικτών άνω του 20% σε μία συνεδρίαση ή μέσα σε λίγες ημέρες.
Στις 19 Οκτωβρίου 1987 – γνωστή ως «Μαύρη Δευτέρα» – το χρηματιστήριο των ΗΠΑ έχασε το 23% της αξίας του σε μια μέρα, και άλλες χρηματιστηριακές αγορές είχαν παρόμοιες πτώσεις. Ο βρετανικός δείκτης FTSE σημείωσε πτώση 23% σε δύο ημέρες – εν μέρει επειδή κλείνει νωρίτερα από τη Νέα Υόρκη και “παίζει” το επόμενο πρωί με ό,τι συνέβη το προγούμενο βραδυ στις ΗΠΑ
Μια πτώση 20% θεωρείται «πτωτική αγορά» (bear market: μια αγορά που φαίνεται πιο πιθανό να πέσει παρά να ανέβει). Τώρα είμαστε πολύ κοντά σε αυτήν την περιγραφή, παρά στην έννοια του κραχ.
Πώς επηρεάζονται οι πολίτες
Στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες πολλοί κατέχουν μετοχές ή αμοιβαία κεφάλαια. Ομως το μεγαλύτερο ρίσκο που αναλαμβάνουν στα χρηματιστήρια προέρχεται από τα συνταξιοδοτικά τους προγράμματα. Υπάρχουν διάφορα συστήματα καθορισμένων παροχών που εγγυώνται ένα σταθερό εισόδημα από συντάξεις, βάσει μιας καθορισμένης εισφοράς. Ενα συνταξιοδοτικό αποταμιευτικό πρόγραμμα ανεβαίνει ή πέφτει ανάλογα με την πορεία των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Μπορεί να φαίνεται ότι αυτά τα προγράμματα καθορισμένων συνεισφορών είναι πολύ ευάλωτα σε περίπτωση μεγάλης πτώσης των μετοχών.Ομως δεν πηγαίνουν όλες οι συνεισφορές των συμβαλλόμενων σε μετοχές. Μεγάλο μέρος των χρημάτων πηγαίνει σε ασφαλέστερες επενδύσεις, όπως κρατικά ομόλογα. Οι τιμές των ομολόγων κατά κανόνα ενισχύονται όταν πέφτουν τα χρηματιστήρια, καθώς θεωρούνται «ασφαλές καταφύγιο», όπως και ο χρυσός.
Κάτι αντίστοιχο έχει συμβεί και αυτές τις ημέρες: Οι τιμές των κρατικών ομολόγων έχουν αυξηθεί. Αυτό μπορεί να αντισταθμίσει μέρος ή το σύνολο της πτώσης των μετοχών ανάλογα με τον τρόπο κατανομής των συνταξιοδοτικών αποταμιεύσεων. Όσο πιο κοντά στη συνταξιοδότηση βρίσκεται κάποιος, τόσο υψηλότερο ποσοστό του συνταξιοδοτικού αποθέματος είναι πιθανό να επενδύεται σε ομόλογα – επομένως είναι λιγότερο πιθανό να επηρεαστεί.
Πηγή: BBC
