Ρεπορτάζ: Γιάννης Παναγιωτακόπουλος
Συνάντηση με το Συμβούλιο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ είχε χθες ο Δρ. Θεόδωρος Λιόλιος, Καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής & Οπλικών Επιστημών (ΣΣΕ), Διευθυντής στον Τομέα Φυσικών Επιστημών & Εφαρμογών της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων. Η «Ζούγκλα» μίλησε με τον ίδιο αλλά και με τον πρώην –πλέον- αναπληρωτή πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστο Παπαδημητρίου, προκειμένου να λάβουμε γνώση των όσων διημείφθησαν στη συνάντηση αλλά και των εκδοχών που δίνει ο κ. Λιόλιος για το ζήτημα της πυρόσφαιρας κατά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, την 28η Φεβρουαρίου του 2023.
Ο ίδιος είναι υπέρμαχος της άποψης ότι για το φαινόμενο της πυρόσφαιρας ευθύνεται το ηλεκτρικό τόξο (βραχυκύκλωμα), το οποίο «χτυπώντας» με τάση 25.000 volt τον μετασχηματιστή, δημιούργησε ανάφλεξη και έκρηξη των ελαίων σιλικόνης που βρίσκονταν σε αυτόν. Επιπλέον, εκφράζει την άποψη ότι η μέθοδος προσομοιώσεων υπολογιστικής ρευστοδυναμικής CFD που χρησιμοποιήθηκε από την ΕΔΑΠΟ και συμπεριλήφθη στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ για να εξηγηθεί το φαινόμενο της πυρόσφαιρας στα Τέμπη, έχει πολύ ευαίσθητες παραμέτρους που μπορούν να βγάλουν διαφορετικά αποτελέσματα και δεν ενδείκνυται για την περίπτωση του συγκεκριμένου δυστυχήματος. «Η μέθοδος είναι αξιόπιστη, τα αποτελέσματα δεν είναι» μας ανέφερε.
Ο καθηγητής Θεόδωρος Λιόλιος
Τέλος, ζήτησε, με προτάσεις που κατέθεσε τόσο προς τον ΕΟΔΑΣΑΑΜ, όσο και προς τον αρμόδιο υπουργό, να γίνει διεπιστημονικό συνέδριο, με την εμπλοκή ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων, στο οποίο να κληθούν όλοι, συμπεριλαμβανομένων και των πραγματογνωμόνων των οικογενειών, προκειμένου να εξαχθούν επιστημονικά συμπεράσματα που θα βοηθήσουν τόσο την Δικαιοσύνη στην διερεύνηση του τι ακριβώς συνέβη την νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, όσο και την πολιτεία στη λήψη μέτρων που θα αποτρέψουν την επανάληψη παρόμοιων δυστυχημάτων.
«Νομίζω ότι έτσι θα ηρεμήσει ο κόσμος και θα βγει αποτέλεσμα. Δεν πρέπει να μείνουν τα Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα απ’ έξω και να βγει ένας τόμος πρακτικών που πιστεύω ότι θα είναι το καλύτερο πόρισμα».
Η συντήρηση των μετασχηματιστών κομβική για την ασφάλεια των τρένων
Εξαιρετικά σημαντικές είναι οι προτάσεις που κάνει ο κ. Λιόλιος για την επιμελή συντήρηση των μετασχηματιστών των τρένων, άνευ της οποίας μπορούν να συγκεντρώσουν επικίνδυνα εκρηκτικά αέρια κατά την διάρκεια της λειτουργίας τους.
Αυτό φυσικά, γεννάει σε εμάς σημαντικά ερωτήματα: Κατά πόσον, δεδομένης της απαξίωσης των υποδομών και του τροχαίου υλικού της ΤΡΑΙΝΟΣΕ που έχει καταγραφεί σε όλες τις σχετικές εκθέσεις , γίνονταν και γίνονται οι επιβεβλημένες συντηρήσεις; Χωρίς αυτές, τα τρένα που κινούνταν και κινούνται, πόσο επικίνδυνα ήταν και είναι;
Ο Χρήστος Παπαδημητρίου
Αυτό το σημείο της χθεσινής συζήτησης έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και στα στελέχη του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, σύμφωνα με τα όσα είπε στη «Ζούγκλα» ο πρώην αναπληρωτής πρόεδρος του Οργανισμού Χρήστος Παπαδημητρίου. Τα μέλη του συμβουλίου έδωσαν ιδιαίτερη βάση στο κατά πόσον οι μετασχηματιστές των τρένων είναι -υπό ιδικές συνθήκες- επικίνδυνοι. Ο ίδιος μας είπε ότι η συνάντηση με τον κ. Λίολιο διήρκεσε σχεδόν τρείς ώρες και του ετέθησαν πλειάδα ερωτημάτων, προκειμένου να καταγραφούν πλήρως οι απόψεις του. Επιπλέον, επιβεβαιώνοντας τις αποκλειστικές πληροφορίες που μετέδωσε προχθές η «Ζούγκλα», ο κ. Παπαδημητρίου μας είπε ότι έχει κλειστεί τηλεδιάσκεψη με όλη την τεχνική ομάδα του πραγματογνώμονα Βασίλη Κοκοτσάκη, προκειμένου να λάβουν πλήρη γνώση και των δικών τους απόψεων.
«Θέλω να μιλήσω με τον καθηγητή Κωνσταντόπουλο για τα έλαια σιλικόνης»
Σε αντιδιαστολή με τις απόψεις του κ. Λιούλιου, ο καθηγητής χημικής μηχανικής του ΑΠΘ κ. Κωνσταντόπουλος, έχει αποκλείσει την συμμετοχή των ελαίων σιλικόνης στη πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε κατά τη σύγκρουση των δύο τρένων στα Τεμπη. Κομμάτι δε της έκθεσής του έχει συμπεριληφθεί και θα παραμείνει στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ.
Στο ερώτημα της «Ζούγκλας» προς τον καθηγητή κ. Θεόδωρο Λιόλιο σχετικά με τις απόψεις του κ. Κωνσταντόπουλου για τα έλαια σιλικόνης, μας είπε ότι εκτιμά βαθύτατα το επιστημονικό κύρος του καθηγητή του ΑΠΘ και ότι και ο ίδιος του έχει απευθύνει ερωτήματα με email που του απέστειλε.
Επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις Κωνσταντόπουλου ότι αν είχαν καεί 2,4 τόνοι ελαίου σιλικόνης θα είχαν παραχθεί 1,94 τόνοι λευκής σκόνης διοξειδίου του πυριτίου που θα είχαν σκεπάσει όλη τη περιοχή. Όμως εκτιμά ότι πιθανόν ο κ. Κωνσταντόπουλος δεν έχει υπολογίσει τη πιθανότητα της έκρηξης των ελαίων μετά την επαφή τους με τα χιλιάδες Volt του ηλεκτρικού τόξου. Όπως μας είπε, θέλει να έχει επικοινωνία με τον καθηγητή προκειμένου να έχει ακριβή εικόνα της δικής του προσέγγισης.
Στην ερώτησή μας αν τα συμπεράσματά του επιβεβαιώνονται από τα πειράματα που έγιναν στο Γενικό Χημείο του Κράτους τον Δεκέμβριο του 2024, σε δείγματα ελαίων σιλικόνης, ο κ. Λιόλιος μας είπε ότι «έχω την αίσθηση ότι κανένας δεν πήρε 25.000 volt να τα βυθίσει μέσα στα έλαια σιλικόνης».
Ακούστε όσα είπε στη «Ζούγκλα» ο κ. Θεόδωρος Λιόλιος:
Τι αναφέρουν τα συμπεράσματα του καθηγητή Κωνσταντόπουλου για τα έλαια σιλικόνης
Τα συμπεράσματα του καθηγητή Χημικής Μηχανικής στο Εργαστήριο Τεχνολογίας Αερολυμάτων & Σωματιδίων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Αθανάσιου Κωνσταντόπουλου για τα έλαια σιλικόνης, έχουν συμπεριληφθεί στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ο οποίος σύμφωνα με χθεσινή του ανακοίνωση θα τα διατηρήσει σε αυτό.
Ο καθηγητής Αθανάσιος Κωνσταντόπουλος
Οι παράγραφοι εντός του πορίσματος που αναφέρονται σε αυτά έχουν ως εξής:
«475. Σύμφωνα με την έκθεση πραγματογνωμοσύνης του καθηγητή Κωνσταντόπουλου, “τα 2400 κιλά πυριτιούχου λαδιού μετασχηματιστή θα είχαν ως αποτέλεσμα περίπου 1,94 μετρικούς τόνους διοξειδίου του πυριτίου (SiO₂) ως κατάλοιπο καύσης, το οποίο θα διασκορπιζόταν σε όλες τις επιφάνειες και θα έδινε παντού μια χαρακτηριστική λευκή, σκονισμένη υφή. Αυτό δεν παρατηρήθηκε σε κλίμακα, εκτός από μερικές πολύ τοπικές περιοχές όπου κάηκε λάδι μετασχηματιστή”. (Εικόνα 66, 485).
476. Από τον τόπο του ατυχήματος δεν ελήφθησαν δείγματα χώματος και υλικών ή επιφανειακά επιχρίσματα πριν από τη μεταφορά των υπολειμμάτων των συρμών στο πεδίο Κουλούρι. Κατόπιν αιτήματος των οικογενειών των θυμάτων, ο δικαστής διέταξε να ληφθούν δείγματα από το έδαφος στον τόπο του ατυχήματος και από τα υπολείμματα των τρένων στο Κουλούρι, στις 28 Μαρτίου 2023, 29 ημέρες μετά το ατύχημα. Τα αποτελέσματα της χημικής ανάλυσης (την οποία ανέλαβε το επίσημο κρατικό χημείο) κρίθηκαν ασαφή, λόγω της καθυστέρησης των 28 ημερών και της μόλυνσης του τόπου του ατυχήματος.
485. Επιπλέον, ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ απευθύνθηκε στον κ. Κωνσταντόπουλο, καθηγητή Χημικού Μηχανικού στο Εργαστήριο Τεχνολογίας Αερολυμάτων & Σωματιδίων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ελλάδα, με ερωτήματα σχετικά με την πιθανότητα σχηματισμού ενός εύφλεκτου μίγματος αερολυμάτων σιλικονούχου ελαίου ως άμεση αιτία της συντριβής. Ο καθηγητής Κωνσταντόπουλος προσέφερε μια σύντομη τεχνική έκθεση σχετικά με τα εν λόγω ζητήματα, αναφέροντας ότι, δεδομένου του κατά προσέγγιση χρόνου 0,4 δευτερολέπτων για την αρχική ανάφλεξη και ανάπτυξη της πύρινης σφαίρας, δεν υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να υποθέσουμε ότι μια τέτοια μεταφορά ενέργειας και ανάφλεξη και καύση του ελαίου σιλικόνης, θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβεί στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και ρυθμό ανάπτυξης της καύσης της πύρινης σφαίρας. Επιπλέον, ο καθηγητής Κωνσταντόπουλος υπολόγισε την ποσότητα της λευκής σκόνης (διοξείδιο της σιλικόνης, SiO₂) που θα είχε σχηματιστεί μετά την καύση 2,4 μετρικών τόνων ελαίου PDMS, σε ποσότητα 1,94 μετρικών τόνων που σαφώς δεν υπήρχαν στον τόπο του ατυχήματος.
495 Οι παρατηρήσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις προσομοιώσεις που πραγματοποιήθηκαν, επιβεβαιώνουν το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε και ο καθηγητής Κωνσταντόπουλος: “Η μεγάλη πύρινη σφαίρα στο σιδηροδρομικό ατύχημα στα Τέμπη, που εκδηλώθηκε μέσα σε 0,5 sec από τη σύγκρουση των συρμών, δεν μπορεί να αποδοθεί στο λάδι των μετασχηματιστών (PDMS) το οποίο αν και καύσιμο σε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες (> 400) δεν θα μπορούσε – για λόγους κινητικής της αντίδρασης – να αναφλεγεί στο περιβάλλον που επικρατούσε.
Επιπλέον, η απουσία λευκής σκόνης (διοξείδιο της σιλικόνης, SiO₂) στον τόπο του ατυχήματος, σε ποσότητες που θα δικαιολογούσαν την ανάφλεξη μεγάλης ποσότητας λαδιού σιλικόνης, αποτελεί άλλη μια σαφή ένδειξη ότι ένα τέτοιο περιστατικό δεν έλαβε χώρα. Ως εκ τούτου, η προέλευση της πύρινης σφαίρας που συνάδει με μερικούς τόνους ενός εύφλεκτου πτητικού καυσίμου πρέπει να αναζητηθεί αλλού”».
