Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη της νόσου Πάρκινσον και πώς μπορούμε να προστατευθούμε.
Ραγδαία αύξηση παρουσιάζουν οι πάσχοντες από νόσο του Πάρκινσον, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι τα περιστατικά θα εκτοξευτούν τις επόμενες δεκαετίες.
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση BMJ προέβλεψε ότι ο αριθμός των ασθενών θα υπερδιπλασιαστεί έως το 2050. Από τα 11,9 εκατομμύρια που ήταν παγκοσμίως το 2021, θα υπερβεί τα 25 εκατομμύρια.
Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι ένας από τους κύριους λόγους της αύξησης αυτής. Δεν είναι όμως ο μοναδικός, δεδομένου ότι το 10% των περιστατικών διαγιγνώσκονται σε άτομα ηλικίας κάτω των 60 ετών, με το 4% να εκδηλώνονται πριν από τα 50 έτη.
Μολονότι εξ άλλου η νόσος εκδηλώνεται τελικά με εμφανή κινητικά συμπτώματα, όπως οι αργές κινήσεις (βραδυκινησία) και αργότερα ο τρόμος (τρέμουλο) και τα προβλήματα ισορροπίας, στην πραγματικότητα έχει αρχίσει πολλά χρόνια νωρίτερα.
Τα χρόνια αυτά συνιστούν το «σιωπηλό» στάδιό της, όταν οι εκδηλώσεις της είναι συνηθισμένες και σε τίποτα δεν εγείρουν υπόνοιες για Πάρκινσον. Τέτοια πρώιμα συμπτώματα είναι λ.χ. η απώλεια της όσφρησης ή η επίμονη δυσκοιλιότητα.
Ωστόσο η ύπαρξη αυτού του σταδίου δυσχεραίνει την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Γι’ αυτό τον λόγο είναι σημαντικό να λαμβάνουμε μέτρα προστασίας εναντίον της.
Τι αυξάνει τον κίνδυνο
Όπως αναφέρει η εξειδικευμένη στη νόσο Πάρκινσον νευρολόγος Dr. Eva Schäffer, από το Πανεπιστήμιο Christian Albrecht στο Κίελο, της Γερμανίας, η νόσος Πάρκινσον είναι μία νευροεκφυλιστική ασθένεια. Εκδηλώνεται όταν αρχίζουν να πεθαίνουν τα κύτταρα του εγκεφάλου που παράγουν ντοπαμίνη. Η ντοπαμίνη είναι μία ουσία απαραίτητη για την κίνηση.
Διαβάστε ακόμα: Νόσος Πάρκινσον: Θα διπλασιαστούν τα κρούσματα έως το 2050, λένε οι ειδικοί
Το γιατί ακριβώς συμβαίνει αυτό παραμένει άγνωστο. Πιστεύεται όμως ότι στην παθογένεσή της εμπλέκεται μία πρωτεΐνη που λέγεται άλφα-συνουκλεΐνη και συσσωρεύεται στα εγκεφαλικά κύτταρα. Οι επιστήμονες πιστεύουν επίσης ότι παίζουν ρόλο περιβαλλοντικοί, γενετικοί και μεταβολικοί παράγοντες.
Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλές περιβαλλοντικές τοξίνες αυξάνουν τον κίνδυνο να εκδηλωθεί η νόσος, συμπεριλαμβανομένων των φυτοφαρμάκων.
«Τα φυτοφάρμακα προκαλούν φλεγμονώδεις διεργασίες στον εγκέφαλο και οξειδωτικό στρες», εξηγεί η Dr. Schäffer. «Επιπλέον, επηρεάζουν ορισμένες μεταβολικές διεργασίες και ενεργοποιούν μηχανισμούς στον εγκέφαλο που συμβάλλουν στη νόσο».
Η ατμοσφαιρική ρύπανση και η χημική ουσία τριχλωροαιθυλένιο που χρησιμοποιείται ως διαλύτης στη βιομηχανία, επίσης μπορεί να παίζουν ρόλο, συμπληρώνει.
Σημαντικός όμως είναι και ο ρόλος του τρόπου ζωής. Η έλλειψη άσκησης και η υπερκατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο.
Τι μπορείτε να κάνετε
Υπολογίζεται ότι στο 10% των περιπτώσεων η νόσος Πάρκινσον είναι γενετική. Οι υπόλοιπες όμως μπορεί να επηρεάζονται από συνήθειες του τρόπου ζωής.
«Η μετρίας εντάσεως προπόνηση αντοχής μπορεί να μειώσει έως και 60% τις πιθανότητες αναπτύξεως της νόσου», λέει η Dr. Schäffer. Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να ασχοληθεί κάποιος με συγκεκριμένο άθλημα. Μπορεί να δράσει προστατευτικά οποιαδήποτε φυσική δραστηριότητα αυξάνει τον καρδιακό παλμό, διευκρινίζει.
Μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά και όσπρια επίσης είναι σημαντική. «Τα τρόφιμα αυτά υποστηρίζουν το μικροβίωμα του εντέρου», εξηγεί η ειδικός. «Και γνωρίζουμε ότι υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της υγείας του εντέρου και της υγείας του εγκεφάλου».
Όντως, πολλοί ασθενείς με νόσο Πάρκινσον αναφέρουν ότι επί χρόνια πριν διαγνωστούν αντιμετώπιζαν πεπτικά προβλήματα, όπως η χρόνια δυσκοιλιότητα.
Και μετά τη διάγνωση
Η υγιεινή διατροφή και η συστηματική άσκηση είναι σημαντικές και μετά τη διάγνωση. Ειδικά η άσκηση θεωρείται «φάρμακο» για τη νόσο, αφού καταπολεμά τόσο τα κινητικά, όσο και τα μη-κινητικά συμπτώματά της (π.χ. κατάθλιψη, πεπτικά προβλήματα).
«Μόνο τα φάρμακα δεν αρκούν για καλό έλεγχο της νόσου», τονίζει η Dr. Schäffer. «Χρειάζεται προσεκτικός σχεδιασμός της φαρμακευτικής αγωγής σε συνδυασμό με τον υγιεινό τρόπο ζωής, για να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα. Η υγιεινή διατροφή και η συστηματική άσκηση μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, γι’ αυτό αποτελούν τμήμα της θεραπείας».
Φωτογραφία: iStock
