Λοιμώξεις, αλλεργίες και δερματοπάθειες οι πιθανές επιπλοκές στο δέρμα

Είτε πρόκειται για κάποια σχεδιαστική δημιουργία είτε για μόνιμο μακιγιάζ, το τατουάζ δεν είναι εντελώς ακίνδυνο. Καθώς ο επιπολασμός των επιπλοκών προβλέπεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι όλο και περισσότεροι, νέοι στην πλειονότητά τους, κάνουν τατουάζ, είναι απαραίτητο για τους γιατρούς να γνωρίζουν τις κυριότερες κατηγορίες διαγνώσεων.

Το τατουάζ περιλαμβάνει την εισχώρηση εξωγενών χρωστικών ουσιών ή βαφών στο δέρμα, είτε με τη μορφή σχεδίου είτε με τη μορφή μόνιμου μακιγιάζ (φρύδια, βλεφαρίδες, περίγραμμα χειλιών).

Μεγάλη ποικιλία δερματικών επιπλοκών από το τατουάζ

Οι δερματικές επιπλοκές μπορούν να ταξινομηθούν είτε ανάλογα με το χρόνο εμφάνισής τους (οξείες, υποοξείες και όψιμες), είτε ανάλογα με το είδος τους (λοιμώξεις, υπερευαισθησία/αλλεργία, καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι, χρόνιες δερματοπάθειες κ.λπ.), όπως εξηγούν οι SOS Ιατροί.

Οι οξείες επιπλοκές, είτε άμεσα είτε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επούλωσης που συνήθως διαρκεί 2-3 εβδομάδες, είναι όμως ανησυχητικές σε περίπτωση που συμπληρωθεί πάνω από ένας μήνας), περιλαμβάνουν μια φλεγμονώδη αντίδραση στην περιοχή του τατουάζ, η οποία διαρκεί από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες, και συνοδεύεται από πόνο ή ευαισθησία κυμαινόμενης έντασης, αυξημένη τοπική θερμοκρασία και σκληρύνσεις. Τα αιμορραγικά συμπτώματα είναι κατά κανόνα ήπια και παροδικά, τα δε αιματώματα αποτελούν σπάνιο φαινόμενο.

Πιθανή εμφάνιση εκζέματος που οφείλεται στην επαφή με κάποιο επουλωτικό προϊόν θα πρέπει να θεωρείται ύποπτη σε περίπτωση οξέος, κνησμώδους, φυσαλιδώδους εξανθήματος στο σημείο εφαρμογής.

Επίσης, διάχυση χρώματος (tattoo blow-out) στο υποδόριο μπορεί να παρατηρηθεί στην περίπτωση τατουάζ σε περιοχές με ανοιχτόχρωμο, λεπτό δέρμα (π.χ. στο εσωτερικό των χεριών, στους βραχίονες και στο πίσω μέρος του ποδιού). Τέλος, μπορεί να παρατηρηθούν παροδικές, τοπικής φύσεως αδενοπάθειες.

Δείτε επίσης: Τατουάζ: Γνωστές καρκινογόνες ουσίες στο 83% των μαύρων μελανιών, αλλά και βακτήρια εντοπίστηκαν σε μελέτες

Δερματικές και συστηματικές λοιμώξεις

Πρόκειται κυρίως για επιφανειακές βακτηριακές μολύνσεις που συνοδεύονται από τοπική φλεγμονή και πύον. Η θεραπεία περιλαμβάνει τοπική αντισηψία και τοπική ή συστηματική αντιβιοτική θεραπεία προσαρμοσμένη στα λαμβανόμενα δείγματα. Έχουν αναφερθεί λοιμώξεις από άτυπα μυκοβακτηρίδια (M. chelonae, M. fortuitum, κ.λπ.), που οφείλονται στη χρήση νερού βρύσης για την αραίωση του μελανιού ή, σπανιότερα, στη επιμόλυνση του φιαλιδίου.

Τα τατουάζ δεν θεωρούνται πλέον παράγοντας κινδύνου για τη μόλυνση από τον HCV, εάν πραγματοποιούνται υπό συνθήκες ασηψίας και υγιεινής. Τέλος, έχουν αναφερθεί λίγες περιπτώσεις οξείας ενδοκαρδίτιδας σε ασθενείς με καρδιακή νόσο.

Υπερευαισθησία στις χρωστικές ουσίες

Η υπερευαισθησία στις χρωστικές εμφανίζεται σε διαφορετικούς χρόνους, σχεδόν αμέσως μετά την αγωγή (χωρίς σωστή επούλωση) έως εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια μετά από μια περίοδο «ύφεσης». Ιστολογικά, η αντίδραση μπορεί να είναι λειχηνοειδής, εκζεματοειδής, κοκκιωματώδης  ή ψευδολεμφωματώδης. Τα συμπτώματα αυτά επιμένουν για μήνες ή χρόνια. Η υποχώρησή τους είναι πιθανή αλλά απαιτεί απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. (Τα patch tests δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή λόγω των αντικρουόμενων αποτελεσμάτων που παρέχουν.)

Η θεραπεία είναι απαιτητική και χρονοβόρα. Ξεκινά με ένα πολύ δραστικό δερμοκορτικοειδές ή τοπικές ενέσεις κορτικοστεροειδών για αρκετούς μήνες. Ως έσχατη λύση μπορεί να προταθεί η αφαίρεση με τη χρήση laser ή η χειρουργική αφαίρεση.

Υπάρχουν κακοήθειες που σχετίζονται με τα τατουάζ;

Μέχρι σήμερα, μόνο το κερατοακάνθωμα φαίνεται πιθανό. Αυτός ο δερματικός όγκος μέσης κακοήθειας, που σχετίζεται με το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, εμφανίζεται γρήγορα μετά τη διαδικασία. Μπορεί να είναι μεμονωμένος ή πολλαπλός με εκρηξιγενή εικόνα. Αντιμετωπίζεται με χειρουργική αφαίρεση.

Η εμφάνιση άλλων τύπων καρκίνου του δέρματος θεωρείται συμπτωματική. Γεγονός παραμένει ότι τα τατουάζ μπορεί να καλύψουν την έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος, καθυστερώντας τη διάγνωση.

Δείτε επίσης: Τα τατουάζ μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου, δείχνει νέα μελέτη

Ένας σπίλος ή μια βλάβη που είναι ήδη ύποπτη μπορεί να «χρωματισθεί» κατά λάθος. Οι χρωστικές περνούν στους περιφερειακούς λεμφαδένες, μετατρέποντάς τους σε μαύρους και ενίοτε οδηγούν σε λανθασμένη διάγνωση λεμφαδενικής μετάστασης μελανώματος. Κατά την εξέταση των αποτελεσμάτων μιας βιοψίας ή μιας λεμφαδενικής εκτομής θα πρέπει πάντα να αναφέρεται τυχόν ύπαρξη τατουάζ.

Διάφορες επιπλοκές

Η εμφάνιση χρόνιων δερματοπαθειών στο σημείο του τατουάζ μπορεί να παρομοιαστεί με το φαινόμενο Koebner.

Κατά τη διάρκεια μιας μαγνητικής τομογραφίας έχουν παρατηρηθεί αλλοιώσεις, παραμορφώσεις του σχεδίου, έντονο  μυρμήγκιασμα, ακόμη και κάψιμο, συμπτώματα που συνδέονται με τα μεταλλικά άλατα που υπάρχουν στο χόριο. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν επίσης αναφερθεί ψευδώς ύποπτες απεικονίσεις λεμφαδένων στις σαρώσεις ΡΕΤ. Τέλος, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η αποτρίχωση με λέιζερ σε τατουάζ είναι αδύνατη λόγω του κινδύνου εγκαυμάτων.

Η σχέση εμπιστοσύνης και σεβασμού μεταξύ του δερματολόγου και του ασθενούς με τατουάζ είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη της βέλτιστης θεραπείας. Στην περίπτωση χρόνιας αντίδρασης, συνιστάται η συστηματική διενέργεια βιοψίας του δέρματος. Μόλις εξαλειφθεί η λοίμωξη, είναι δυνατή η έναρξη τοπικής θεραπείας με ισχυρά δερμοκορτικοειδή.

Δείτε επίσης: Κάνατε μόλις τατουάζ; Τι να κάνετε για να φροντίσετε το δέρμα σας

Συνοπτικά

• Οι λοιμώξεις του δέρματος εμφανίζονται σε σύντομο χρόνο μετά τη διαδικασία και συνδέονται με την έλλειψη αντισηψίας και υγιεινής κατά τη διάρκεια της συνεδρίας ή της διαδικασίας επούλωσης.
• Οι αλλεργικές αντιδράσεις, οι οποίες εξακολουθούν να είναι μη προβλέψιμες, εμφανίζονται κυρίως με τα τατουάζ κόκκινου χρώματος.
• Ένα δερματικό εξάνθημα σε ένα τατουάζ, κυρίως μαύρο, μπορεί να αποκαλύψει συστηματική σαρκοείδωση.
• Σε περίπτωση χρόνιας δερματοπάθειας, είναι πιθανό το φαινόμενο Koebner.
• Σε περίπτωση χρόνιας αντίδρασης, πρέπει να διενεργείται συστηματικά βιοψία δέρματος.

Φωτογραφία iStock