Είναι γνωστό ότι εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, αυταπασχολούμενοι και αγρότες χρωστούν στα ασφαλιστικά τους ταμεία. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), 646.000 πρώην ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ τον Δεκέμβριο 2024 είχαν οφειλές προς τον ΕΦΚΑ ύψους 13,9 δισ. ευρώ και 420.000 αγρότες όφειλαν 1,56 δισ. ευρώ.
Οι απασχολούμενοι αυτοί έχουν κάθε λόγο να πληρώνουν τις εισφορές τους, αφού με οφειλή άνω των 100 ευρώ προς τον ΕΦΚΑ οι ίδιοι και τα μέλη των οικογενειών τους δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, από ένα ποσό οφειλής και πάνω δεν παίρνουν σύνταξη, ενώ απειλούνται και με κατασχέσεις από το ΚΕΑΟ. Αλλά –όπως έχουν πολλές φορές εξηγήσει τα επιμελητήρια– δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τις εξοφλήσουν, διότι οι οφειλές έχουν μαζευτεί από τα δύσκολα χρόνια των διαδοχικών κρίσεων, έχουν πολλαπλασιαστεί από τα μεγάλα πανωτόκια του ΕΦΚΑ και με τα λειτουργικά έξοδα και το ενεργειακό κόστος στα ύψη είναι αδύνατο να τις ρυθμίσει κανείς σε 24 και 48 δόσεις που δίνει ο ΕΦΚΑ και να τηρήσει τη ρύθμιση.
Γα να δοθεί λύση στο αδιέξοδο, πάγιο αίτημα του επιμελητηριακού κόσμου τα τελευταία δύο χρόνια ήταν να επανέλθει η ρύθμιση των 100 ή 120 δόσεων ώστε να μπορέσουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες να ρυθμίσουν μακροπρόθεσμα τα χρέη τους, ανάλογα με το προφίλ τους, όπως γίνεται στον εξωδικαστικό. Μέχρι τον Μάρτιο μάλιστα υπήρχαν διαρροές σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνηση το σκεφτόταν.
Λάθρα
Αντ’ αυτού όμως, τις πρώτες μέρες του Απριλίου ήρθε λάθρα στη Βουλή τροπολογία του υπουργείου Εργασίας για την ανάθεση της διαχείρισης των χρεών των ασφαλισμένων προς τον ΕΦΚΑ σε εισπρακτικές και funds. Μάλιστα, η συγκεκριμένη νομοθετική διάταξη κατατέθηκε από την υπουργό Νίκη Κεραμέως την τελευταία στιγμή για να μην υποστεί τη βάσανο της διαβούλευσης και εντάχθηκε στο νομοσχέδιο για την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Δεδομένου ότι τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ έφτασαν τον Δεκέμβριο 2024 στο δυσθεώρητο ύψος των 49,2 δισ. ευρώ, σκοπός της διάταξης ήταν –κατά το υπουργείο– η αύξηση της εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών οφειλών από τα 2 δισ. ευρώ ετησίως που ήταν το 2024 στα 4 δισ. ευρώ εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Η παράδοση της διαχείρισης των χρεών των ελεύθερων επαγγελματιών και των αγροτών στις εισπρακτικές επιτελέστηκε μάλιστα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ισότητας. Με τα λόγια της Ν. Κεραμέως: «Η είσπραξη οφειλών ενισχύει τη δικαιοσύνη και την ισότητα ανάμεσα σε όλους τους ασφαλισμένους, αποκαθιστώντας την αδικία σε βάρος όσων είναι συνεπείς, αλλά ενισχύει και τον υγιή ανταγωνισμό ανάμεσα στις επιχειρήσεις».
Η ρητορική αυτή όμως παρέβλεψε δύο σημαντικά ζητήματα.
Πρώτον, ότι το ύψος των χρεών του ΕΦΚΑ δεν οφείλεται επ’ ουδενί στους αυταπασχολούμενους οφειλέτες του ΟΑΕΕ και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπως δείχνει το γεγονός ότι το 87% των περίπου 2,16 εκατ. οφειλετών του ΕΦΚΑ χρωστά ποσά ύψους έως 30.000 ευρώ, ποσοστό όμως που αντανακλά μόλις το 26,2% του συνολικού χρέους. Το ΚΕΑΟ έχει αναφέρει ότι υπάρχουν 10 δισ. οφειλών από εργοδότες που έχουν πτωχεύσει ή πεθάνει τα οποία είναι ανεπίδεκτα είσπραξης, αλλά δεν τα διαγράφει.
Μνημονιακά πανωτόκια
Δεύτερον, ότι μερίδιο της ευθύνης για τη συσσώρευση των χρεών του ΕΦΚΑ ανήκει στον ίδιο, δηλαδή στο κράτος. Με νομοθεσία που εισήχθη το 2013 επί μνημονίων και παραμένει ακόμη σε ισχύ, καταργήθηκε η προγενέστερη δικλίδα ασφαλείας που όριζε ότι οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία μπορούν να αυξηθούν λόγω τόκων έως το 100% της αρχικής οφειλής και πλέον οι οφειλές, τοκιζόμενες με ετήσιο επιτόκιο 8,5%, αυξάνονται απεριόριστα – άρα είναι αδύνατο να εξυπηρετηθούν.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, βάσει των στοιχείων του ΚΕΑΟ, από το σύνολο των χρεών προς τον ΕΦΚΑ ύψους 49,2 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2024 μόνο το 60% ή τα 29,6 δισ. ευρώ ήταν πρωτογενείς οφειλές, ενώ το υπόλοιπο 40% ή 19,6 δισ. ευρώ ήταν πανωτόκια. Το 2024 τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ αυξήθηκαν κατά 1,7 δισ. ευρώ, αλλά το 90% ή 1,6 δισ. ευρώ ήταν από τα πανωτόκια και το 10% ή 179 εκατ. ήταν οι νέες οφειλές.
Στη διάταξη που πέρασε στη Βουλή –και την αποδοκίμασαν τα επιμελητήρια, με την ΕΣΕΕ να κάνει λόγο για «προφάσεις» που θα οδηγήσουν σε «πρόσθετη πίεση» και «περαιτέρω συρρίκνωση του εγχώριου επιχειρείν»– δεν γίνεται σαφές τι ρόλο θα αναλάβουν οι εισπρακτικές. Ωστόσο, βάσει των διαρροών του υπουργείου Εργασίας και των δηλώσεων Κεραμέως, οι εισπρακτικές δεν θα έχουν μεν τις αρμοδιότητες του ΚΕΑΟ, δεν θα επιβάλλουν δηλαδή μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, θα τους δοθεί όμως ο κρίσιμος ρόλος της λήψης των αποφάσεων για τα χρέη των μικρών οφειλετών. Δεν θα παίρνουν δηλαδή απλώς τηλέφωνα του τύπου «ρυθμίστε το χρέος σας…», αλλά θα αναλάβουν τα δικά τους στελέχη να αποφασίσουν για τον κάθε αυταπασχολούμενο και την κάθε μικρή επιχείρηση χωριστά αν αξίζουν μια ρύθμιση οφειλών σε έως και 120 δόσεις (ούτε λέξη όμως για «κούρεμα» στα άδικα πανωτόκια), με βάση τα οικονομικά τους στοιχεία και τις προοπτικές βιωσιμότητας τους, ή αν δεν αξίζουν. Ετσι, οι εισπρακτικές θα κρίνουν εντέλει ποια μικρή επιχείρηση θα επιβιώσει και ποια όχι. Κι όσες δεν πάρουν ρυθμίσεις τις περιμένει το ΚΕΑΟ για κατασχέσεις και πλειστηριασμούς – όπως κάνει ήδη, έχοντας επιβάλλει μέχρι τον Δεκέμβριο 2024 αναγκαστικά μέτρα για ασφαλιστικές οφειλές 37,4 δισ. ευρώ.
Διαβάστε επίσης
Τέμπη: Μαζικές διαγραφές υλικών από τις κάμερες μετά τη μοιραία νύχτα – «Μόνο τα ηχητικά και όχι τα βίντεο στη δικογραφία»
Κομισιόν: Αντίμετρα 95 δισ. ευρώ εάν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις με τον Τραμπ – Η λίστα
Μαξίμου: Επίθεση αντί απαντήσεων για την καταβαράθρωση της Ελευθερίας του Τύπου – «Aναξιόπιστες εκθέσεις RSF και HRW»
Ο Δένδιας, τα εξοπλιστικά και το «πραγματικό ταμείο»
