Tην Δευτέρα 19 Μαΐου, οι εκπρόσωποι των κρατών μελών στην Ειδική Επιτροπή Γεωργίας (Special Committee on Agriculture-SCA) ενέκριναν την εντολή διαπραγμάτευσης του Συμβουλίου σχετικά με μια στοχευμένη τροποποίηση του κανονισμού για την Κοινή Οργάνωση Αγοράς γεωργικών προϊόντων (ΚΟΑ) και των δύο άλλων πράξεων που διέπουν την Κοινή Αγροτική Πολιτική. Αυτές οι αλλαγές στοχεύουν στην αντιμετώπιση των αυξανόμενων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και στην ενίσχυση της θέσης τους στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.
Οι προτεινόμενοι κανόνες έχουν σχεδιαστεί για να δώσουν στους αγρότες μια ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση, ώστε οι ισχυροί παράγοντες στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων να μην τους επιβάλλουν δυσμενείς όρους. Ενδυναμώνοντας τους αγρότες, οι ενημερωμένοι κανόνες θα συμβάλουν στη σταθεροποίηση των εισοδημάτων τους και στη διασφάλιση δικαιότερων μέσων διαβίωσης στη γεωργία.
Κύρια στοιχεία της πρότασης
Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις στον κανονισμό ΚΟΑ επικεντρώνονται σε διάφορους βασικούς τομείς, με σκοπό την ενίσχυση του ρόλου των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων:
- καθιστώντας τις γραπτές συμβάσεις γενική υποχρέωση μεταξύ αγροτών και αγοραστών και βελτιώνοντας τον τρόπο με τον οποίο οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις λαμβάνουν υπόψη τις εξελίξεις της αγοράς, τις διακυμάνσεις του κόστους και τις οικονομικές συνθήκες
- εισάγοντας ρήτρα αναθεώρησης στις μακροπρόθεσμες συμβάσεις, για την καλύτερη προστασία των αγροτών μακροπρόθεσμα και για να διασφαλιστεί ότι δεν θα είναι δεσμευμένοι σε δυσμενείς όρους
- βελτιστοποιώντας τους κανόνες για τη νομική αναγνώριση των οργανώσεων παραγωγών
- ενισχύοντας τις οργανώσεις παραγωγών και τις ενώσεις τους, επιτρέποντας στα κράτη μέλη να τους χορηγούν μεγαλύτερη οικονομική στήριξη μέσω τομεακών παρεμβάσεων της ΚΑΠ
- ενθαρρύνοντας τους νέους και νέους αγρότες να ενταχθούν σε αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών μέσω κινήτρων
- ορίζοντας τους όρους χρήσης προαιρετικών όρων όπως «δίκαιος», «ισότιμος» και «μικρή αλυσίδα εφοδιασμού» κατά την εμπορία γεωργικών προϊόντων.
Κύριες αλλαγές που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο
Το Συμβούλιο υποστηρίζει τα κύρια στοιχεία και τους γενικούς στόχους της πρότασης, αλλά προτείνει μια σειρά βελτιώσεων στην διαπραγματευτική του εντολή.
Γραπτές συμβάσεις
Η Επιτροπή πρότεινε την εισαγωγή υποχρεωτικών γραπτών συμβάσεων για κάθε παράδοση γεωργικών προϊόντων, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Στην εντολή του, το Συμβούλιο πρότεινε μια σειρά τροποποιήσεων που διευκρινίζουν ποιος καλύπτεται από την υποχρέωση γραπτών συμβάσεων. Εισήγαγε επίσης περαιτέρω εξαιρέσεις, με στόχο την παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στα κράτη μέλη στην προσαρμογή της υποχρέωσης στις συγκεκριμένες ανάγκες τους, ανάλογα με τον τομέα και το προϊόν.
Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη θα μπορούν να αποφασίσουν ότι μια γραπτή σύμβαση δεν είναι απαραίτητη εάν ο πρώτος αγοραστής γεωργικών προϊόντων είναι μια πολύ μικρή ή μικρή επιχείρηση, η παράδοση των αγαθών πραγματοποιείται και η πληρωμή γίνεται ταυτόχρονα ή εάν η αξία των παραδόσεων δεν υπερβαίνει το μέγιστο ποσό των 20.000 ευρώ.
Ρήτρα αναθεώρησης για τις συμβάσεις
Επιπλέον, οι αγρότες θα μπορούν να ενεργοποιήσουν τη ρήτρα αναθεώρησης για μακροπρόθεσμες συμβάσεις μετά από 12 μήνες, αντί για τους έξι μήνες που πρότεινε η Επιτροπή. Αυτό στοχεύει στη διασφάλιση της προβλεψιμότητας και της σταθερότητας στην αλυσίδα εφοδιασμού, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των αγροτών, ιδίως σε περιπτώσεις όπου η τιμή που λαμβάνουν για τα προϊόντα τους δεν καλύπτει πλέον το κόστος παραγωγής.
Μηχανισμός διαμεσολάβησης
Η Επιτροπή πρότεινε τη θέσπιση υποχρεωτικών μηχανισμών διαμεσολάβησης μεταξύ των αγροτών και των αγοραστών τους, ώστε να ενθαρρυνθούν τα μέρη να καταλήξουν σε φιλικό διακανονισμό σε περίπτωση διαφορών σχετικά με τη σύναψη ή την αναθεώρηση γραπτής σύμβασης.
Προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος και να γίνει σεβαστή η ιδιαίτερη κατάσταση των κρατών μελών, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι οι μηχανισμοί διαμεσολάβησης θα πρέπει να είναι εθελοντικοί, πράγμα που σημαίνει ότι θα εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν εάν θα τους θεσπίσουν.
Έναρξη ισχύος
Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι θα υπάρξει μεταβατική περίοδος δύο ετών, σε σύγκριση με τους 18 μήνες που προβλέπει η πρόταση. Αυτό θα επιτρέψει στον αγροδιατροφικό τομέα να προσαρμοστεί και να προετοιμαστεί για τους νέους κανόνες.
Επόμενα βήματα
Με αυτή τη συμφωνία, η προεδρία είναι έτοιμη να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μόλις το τελευταίο καταλήξει στη θέση του.
Ιστορικό
Η ΚΑΠ προβλέπει ήδη ορισμένα μέτρα που στοχεύουν στη βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Ωστόσο, η πίεση στα γεωργικά εισοδήματα αναμένεται να συνεχιστεί, καθώς οι αγρότες αντιμετωπίζουν αυξανόμενους κινδύνους, αυξανόμενο κόστος εισροών και αυστηρότερες απαιτήσεις παραγωγής.
Στις 10 Δεκεμβρίου 2024, η Επιτροπή υπέβαλε τις προτεινόμενες τροποποιήσεις του ισχύοντος νομικού πλαισίου που ορίζεται στον κανονισμό για τη θέσπιση Κοινής Οργάνωσης Αγοράς γεωργικών προϊόντων.
Η πρόταση αντικατοπτρίζει άμεσα διάφορες συστάσεις του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της γεωργίας της ΕΕ και ανταποκρίνεται σε ορισμένες από τις πιο πιεστικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο γεωργικός τομέας, συμπεριλαμβανομένου του συνεχιζόμενου επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, του αυξανόμενου κόστους εισροών και των αυξανόμενων απαιτήσεων παραγωγής.
