Ψώρα: Τι είναι και πώς μεταδίδεται

Αίσθηση προκάλεσε η είδηση ότι δύο ηλικιωμένοι στην Εύβοια κόλλησαν ψώρα στο γηροκομείο όπου διέμεναν. Η ψώρα είναι μία ιδιαίτερα ενοχλητική δερματική νόσος, που μπορεί εύκολα να μεταδοθεί με την στενή σωματική και δέρμα-με-δέρμα επαφή ή ακόμα και με μολυσμένα αντικείμενα.

Όπως αναφέρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημοσίας Υγείας (ΕΟΔΥ), το νόσημα προκαλείται από ένα παράσιτο που λέγεται άκαρι (ή εκτοπαράσιτο) της ψώρας (Sarcoptes scabiei var. hominis). Μπορεί να προσβάλλει ανθρώπους όλων των φυλών και κοινωνικών ομάδων.

Στην περίπτωση της απλής ψώρας, η άμεση επαφή πρέπει συνήθως να είναι στενή και παρατεταμένη. Για παράδειγμα, μία απλή σύντομη χειραψία ή ένα απλό σύντομο αγκάλιασμα με άτομο που έχει απλή ψώρα, συνήθως δεν επαρκούν για τη μετάδοσή της. Αντιθέτως, υψηλό κίνδυνο μετάδοσης θεωρείται ότι έχει π.χ. η παρατεταμένη δέρμα με δέρμα επαφή (π.χ. πιάσιμο χέρι με χέρι) για 5-10 λεπτά συνεχόμενα.

Μετάδοση μπορεί να συμβεί και με την κοινή χρήση ρούχων, πετσετών και κρεβατιών (στρωμάτων και κλινοσκεπασμάτων), εάν αυτά έχουν μολυνθεί από άτομο που πάσχει και χρησιμοποιηθούν από άλλο άτομο (έμμεση μετάδοση).

Διαβάστε ακόμα Ψώρα: Δύο κρούσματα σε γηροκομείο στην Εύβοια – Καταγγελία ότι προσπάθησαν να τα «κουκουλώσουν»

Ωστόσο, αυτή η έμμεση μετάδοση συμβαίνει πιο εύκολα σε περίπτωση πάσχοντος από νορβηγική ψώρα. Στην απλή ψώρα είναι ασυνήθης αυτός ο τρόπος μετάδοσης.

Τα συμπτώματα της απλής ψώρας

Τα πιο συχνά σημεία και συμπτώματα που προκαλεί η απλή ψώρα είναι:

• Ο επίμονος κνησμός (φαγούρα), ιδιαίτερα κατά τις νυκτερινές ώρες
• Οι δερματικές εξανθηματικές βλάβες (συνήθως ερυθηματώδεις βλατίδες, σαν «σπιθουράκια»), που μπορεί να αφορούν σε μεγάλο μέρος του σώματος ή να περιορίζονται σε συνήθη σημεία προσβολής.

Συνηθισμένα σημεία προσβολής είναι τα εξής:

• Ανάμεσα στα δάκτυλα
• Στους καρπούς, τους αγκώνες, τις μασχάλες
• Τις θηλές, τη γεννητική περιοχή, οσφυική περιοχή (μέση)
• Ανάμεσα στις ωμοπλάτες, στην κοιλιακή χώρα (περιοχή «ζώνης»)
• Στους γλουτούς, τα  γόνατα

Μπορεί επίσης να παρουσιασθούν πληγές λόγω του ξυσίματος. Οι πληγές ενέχουν κίνδυνο επιμόλυνσης από βακτήρια (π.χ. από σταφυλόκοκκο ή στρεπτόκοκκο).

Μικροσκοπικές σήραγγες μπορεί ενίοτε να διακρίνονται στο δέρμα, συνήθως στις μεσοδακτύλιες πτυχές, στους καρπούς, τους αγκώνες, τα γόνατα, τη γεννητική περιοχή, το στήθος, τις ωμοπλάτες.

Η νορβηγική ψώρα

Η «νορβηγική» (ή εφελκιδοποιημένη) ψώρα είναι βαρύτερη και πολύ πιο μεταδοτική μορφή της νόσου. Χαρακτηρίζεται από αυξημένο φορτίο παρασίτων. Συνήθως εμφανίζεται σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως:

• Ανοσοκατεσταλμένα ασθενείς
• Ηλικιωμένοι
• Άτομα με αναπηρία

Η νορβηγική ψώρα προκαλεί εκτεταμένη παρουσία δερματικών βλαβών (εκτεταμένες εφελκίδες, πλάκες με υπερκερατώσεις, πεπαχυσμένες «κρούστες», λέπια).

Αυτή η μορφή μπορεί να μεταδοθεί ακόμη και με σύντομη άμεση δερματική επαφή με τον πάσχοντα. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί με επιμολυσμένα αντικείμενα που αυτός χρησιμοποίησε (π.χ. ρούχα, κλινοσκεπάσματα, έπιπλα).

Για πόσο καιρό είναι μεταδοτική

Από τη στιγμή της πρώτης έκθεσης στο παράσιτο της ψώρας έως την εμφάνιση συμπτωμάτων, συνήθως μεσολαβούν 2-6 εβδομάδες. Το διάστημα αυτό μπορεί να φθάσει στις 8 εβδομάδες το μέγιστο.

Όταν, όμως, πρόκειται για επαναμόλυνση, ο κνησμός εμφανίζεται πολύ συντομότερα (εντός 1-4 ημερών).

Καθ’ όλο αυτό το χρονικό διάστημα ο ασθενής είναι μεταδοτικός, ακόμα κι αν δεν έχει συμπτώματα. Θα σταματήσει να είναι μεταδοτικός όταν θα καταστραφούν τα ενήλικα παράσιτα και τα αυγά τους που του προκαλούν συμπτώματα. Αυτό συνήθως συμβαίνει 24 ώρες μετά την εφαρμογή της πρώτης θεραπείας.

Πώς αντιμετωπίζεται

Η θεραπεία για την ψώρα γίνεται συνήθως με τοπική επάλειψη αντιψωρικών παρασιτοκτόνων σκευασμάτων. Τα σκευάσματα αυτά πρέπει να παραμένουν στο δέρμα για το συνιστώμενο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια ο ασθενής πρέπει να κάνει μπάνιο. Μετά την την αγωγή πρέπει να χρησιμοποιηθούν καθαρά ρούχα και κλινοσκεπάσματα.

Ανάλογα με το αντιψωρικό σκεύασμα που χρησιμοποιείται, μπορεί να χρειασθούν αλλεπάλληλες επαλείψεις/ εφαρμογές, σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης του και τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

Προφυλακτική θεραπεία πρέπει να λάβουν και όσοι θεωρούνται στενές επαφές των πασχόντων. Η θεραπεία πρέπει να γίνει ταυτοχρόνως σε όλους.

Το άκαρι της ψώρας δεν επιβιώνει συνήθως εκτός του ανθρώπινου σώματος πάνω από τρεις (3) ημέρες. Επιπλέον, πεθαίνει εάν εκτεθεί για 10 λεπτά της ώρας σε θερμοκρασία πάνω από 50 βαθμούς Κελσίου. Επομένως τα κλινοσκεπάσματα και τα ρούχα των ασθενών μπορούν εύκολα να απολυμανθούν.

Φωτογραφία: iStock