Στις 30 Μαΐου 1913, υπεγράφη η Συνθήκη του Λονδίνου, σηματοδοτώντας επίσημα τη λήξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου.
Σαν σήμερα, 30 Μαΐου 1913: Η Συνθήκη του Λονδίνου και το άλυτο Βορειοηπειρωτικό ζήτημα
Η συνθήκη αυτή ήταν το απόσταγμα της Διάσκεψης Ειρήνης που διεξήχθη στο Λονδίνο (1912–1913), με τη συμμετοχή των Βαλκανικών Συμμάχων (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία και Μαυροβούνιο) και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η συμφωνία, γνωστή και ως Βαλκανοτουρκική Συνθήκη, αποτέλεσε κρίσιμη καμπή στη γεωπολιτική διαμόρφωση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σύμφωνα με τους όρους της, όλα τα οθωμανικά εδάφη που βρίσκονταν δυτικά της γραμμής Αίνου – Μήδειας περιέρχονταν στους νικητές συμμάχους. Εξαίρεση αποτέλεσε η Αλβανία, η οποία ανεγνωρίσθη ως ανεξάρτητη ηγεμονία, υπό την εποπτεία των Μεγάλων Δυνάμεων.
Στο άρθρο 2 της συνθήκης, η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεσμευόταν ρητά να παραχωρήσει τα ευρωπαϊκά της εδάφη δυτικά της γραμμής αυτής, με εξαίρεση την Αλβανία. Στο άρθρο 3, η ευθύνη για τη χάραξη των συνόρων της νέας αλβανικής επικράτειας, αλλά και για τη ρύθμιση των σχετικών ζητημάτων, παραχωρούνταν στις Έξι Μεγάλες Δυνάμεις (Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστροουγγαρία, Γερμανία και Ιταλία), οι οποίες δρούσαν μέσω της Πρεσβευτικής Συνδιάσκεψης του Λονδίνου.
Το άρθρο 4 αφορούσε την Κρήτη, με την Οθωμανική Πύλη να παραιτείται από κάθε κυριαρχικό δικαίωμα υπέρ των συμμάχων ηγεμόνων. Παράλληλα, στο άρθρο 5, οι Μεγάλες Δυνάμεις εξουσιοδοτούνταν να αποφασίσουν για το μέλλον των ελληνικών νήσων του Αιγαίου, αφήνοντας ωστόσο το θέμα ανοιχτό.
Σαν σήμερα, 30 Μαΐου 1913: Η Συνθήκη του Λονδίνου και το άλυτο Βορειοηπειρωτικό ζήτημα
Η Ελλάδα, αν και προσήλθε με υψηλές προσδοκίες, αναγκάστηκε να δεχθεί έναν συμβιβασμό. Η συνθήκη δεν εξασφάλισε πλήρως τα εθνικά της αιτήματα, αλλά υπεγράφη λαμβάνοντας υπόψη τις γεωστρατηγικές ισορροπίες και τις διαβεβαιώσεις της Αγγλικής κυβέρνησης, ειδικά σε ό,τι αφορούσε την αναγνώριση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο και την Ήπειρο.
Ωστόσο, τρεις κρίσιμες εκκρεμότητες για το ελληνικό κράτος παρέμειναν άλυτες:
-
Το Βορειοηπειρωτικό ζήτημα,
-
το Νησιωτικό,
-
και το Αγιορείτικο.
Οι περιοχές αυτές, αν και κατοικούμενες κυρίως από ελληνικούς πληθυσμούς, δεν εντάχθηκαν οριστικά στον ελληνικό κορμό, καθώς οι Μεγάλες Δυνάμεις προώθησαν τις δικές τους σφαίρες επιρροής.
Προτού καν επικυρωθεί η συνθήκη, ξέσπασε ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος, αυτή τη φορά μεταξύ των πρώην συμμάχων. Η νέα αυτή σύγκρουση οδήγησε στη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (Αύγουστος 1913), η οποία επαναχάραξε τα σύνορα των Βαλκανίων. Ωστόσο, οι Μεγάλες Δυνάμεις συνέχισαν να θεωρούν δεσμευτικούς τους όρους της Συνθήκης του Λονδίνου, καθώς εξυπηρετούσαν ευθέως τα γεωπολιτικά και οικονομικά τους συμφέροντα στην περιοχή.
Η Συνθήκη του Λονδίνου, αν και έθεσε τέλος σε μια αιματηρή σύγκρουση, άφησε ανοιχτές πληγές στον εθνικό χάρτη, ιδιαίτερα για την Ελλάδα. Το Βορειοηπειρωτικό ειδικά, παρέμεινε ένα εκκρεμές ζήτημα που ταλάνισε τις ελληνοαλβανικές σχέσεις για δεκαετίες, αποτελώντας ακόμη και σήμερα σημείο ιστορικής αναφοράς και πολιτικής ευαισθησίας.
Ακολουθήστε το Europost.gr στο
