Άρχισε στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή η επεξεργασία του σχεδίου νόμου του υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικού Εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη, με τίτλο: «Ενίσχυση δημοσιότητας και διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο – Τροποποιήσεις Ν. 5005/2022 & ν.3548/2007 – και λοιπές διατάξεις».
Ενίσχυση της δημοσιότητας και της διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπου είναι ο στόχος του σχεδίου νόμου που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή, ανέφερε η συμπολίτευση κατά την πρώτη ημέρα συζήτησης του σχετικού νομοσχεδίου, στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.
Η αντιπολίτευση, στο σύνολό της, δια των εκπροσώπων της, έθεσε ζητήματα ελευθερίας και ανεξαρτησίας του Τύπου και κατηγόρησε την κυβέρνηση για ασφυκτικό έλεγχο.
Όπως ανέφερε στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο κ. Μαρινάκης, το νομοσχέδιο βελτιώνει περαιτέρω την ήδη επιτυχημένη εφαρμογή των Μητρώων Έντυπου (ΜΕΤ) και Ηλεκτρονικού Τύπου (ΜΗΤ), και έχει ως βασικούς πυλώνες
1.την περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, «ώστε ούτε ένα ευρώ από κρατική ενίσχυση ή διαφήμιση να μην πηγαίνει σε Μέσα που δεν πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις».
2.την περαιτέρω διασφάλιση των θέσεων εργασίας, με την «καθιέρωση της ενυπόγραφης δημοσιογραφίας»,
Τη θεσμοθέτηση αλλαγών για την απόδειξη πραγματικής λειτουργίας και κυκλοφορίας των εντύπων, ώστε να μην λειτουργούν εφημερίδες «φάντασμα» και
4.τον περιορισμό της «γραφειοκρατίας» με σημαντική διεύρυνση των προθεσμιών εγγραφής και ανανέωσης για το μητρώο έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου και ουσιαστική ενίσχυση δειγματοληπτικών και επιτόπιων ελέγχων από ειδικά κλιμάκια.
Κάνοντας αναλυτικότερη περιγραφή των αλλαγών που φέρνει το νομοσχέδιο, ο κ. Π. Μαρινάκης είπε ότι:
-Αυστηροποιούνται οι διατάξεις που αφορούν στην πραγματική λειτουργία και κυκλοφορία του έντυπου Τύπου.
-Εισάγεται εξουσιοδοτική διάταξη για την τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) που ορίζει τις ακριβείς προδιαγραφές της εκτύπωσης μιας εφημερίδας, κάτι που «αποτελεί πάγιο αίτημα του κλάδου και η οποία φυσικά θα εκδοθεί κατόπιν νεότερης διαβούλευσης με τις οικείες ενώσεις».
-Διασφαλίζονται περαιτέρω οι θέσεις εργασίας των δημοσιογράφων μέσα από την τομή της καθιέρωσης της ενυπόγραφης δημοσιογραφίας. Σκοπός της πρωτοβουλίας είναι ο περιορισμός των εικονικών συμβάσεων εργασίας.
Τα ΜΜΕ θα υποχρεούνται να περιέχουν και ενυπόγραφα άρθρα των δημοσιογράφων που απασχολούνται σε αυτά, κάτι που, εκτός από την κατοχύρωση της εργασιακής σχέσης των Μέσων με τους δημοσιογράφους, συμβάλει στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, υπηρετεί την προάσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων και παρεμποδίζει τη λογοκλοπή. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι απαγορεύονται τα άρθρα με «ψευδώνυμο» είπε ο κ. Μαρινάκης και πρόσθεσε: Πρακτικά θέλουμε να αντιμετωπίσουμε μία, παθογένεια. Ποια είναι;
Η δημιουργία μίας σύμβασης με ένα δημοσιογράφο, μόνο και μόνο για να περάσει ένα μέσο στο μητρώο, και να μην είναι πραγματική η απασχόληση του.
«Η περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας, είναι ο σκοπός του νομοσχεδίου, ώστε να είναι βέβαιο πως ούτε ένα ευρώ από κρατική ενίσχυση -διαφήμιση, δεν θα πηγαίνει σε Μέσα που δεν πληρούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος», υπογράμμισε εισηγήτρια της Νέας Δημοκρατίας Σοφία Βούλτεψη, η οποία επισήμανε ότι έχει προηγηθεί ευρύτατη διαβούλευση με το σύνολο των ενώσεων ιδιοκτητών Μέσων Ενημέρωσης και με τις ενώσεις των δημοσιογράφων, «και η πλειονότητα συμφωνεί με τις τροποποιήσεις που επέρχονται».
Η κ. Βούλτεψη αναφέρθηκε στις σημαντικότερες αλλαγές του σχεδίου νόμου και επισήμανε:
-αυστηροποιούνται οι διατάξεις ως προς την απόδειξη της πραγματικής λειτουργίας και κυκλοφορίας του έντυπου Τύπου
-εισάγεται η έννοια του οργανωμένου γραφείου που οι επιχειρήσεις Τύπου οφείλουν να τηρούν
-καθιερώνεται υποχρέωση προσκόμισης παραστατικών εκτύπωσης
-προστίθεται εξουσιοδοτική διάταξη για την έκδοση ΚΥΑ για τις προδιαγραφές εκτύπωσης
-διασφαλίζονται και κατοχυρώνονται οι θέσεις εργασίας, τόσο για τους δημοσιογράφους όσο και για το διοικητικό προσωπικό
-εισάγεται η υποχρεωτικότητα της ενυπόγραφης δημοσιογραφίας, δηλαδή η υποχρέωση των ΜΜΕ να περιέχουν ενυπογράφα άρθρα των δημοσιογράφων που απασχολούνται σε αυτά.
«Αυτό κατοχυρώνει την εργασιακή σχέση και βοηθά και στην προάσπιση των πνευματικών δικαιωμάτων, παρεμποδίζοντας τη λογοκλοπή», είπε η βουλευτής της ΝΔ και επισήμανε ότι υποχρεωτική γίνεται και η αναφορά στην πηγή όταν αναδημοσιεύονται άρθρα από άλλα μέσα ενημέρωσης, «ώστε να μπορεί και ο θιγόμενος και το πειθαρχικό δημοσιογραφικό όργανο να εντοπίζει από που ξεκίνησε ένα κακόβουλο δημοσίευμα και που μπόρεσε να φτάσει».
ΠΑΣΟΚ: «Η παρούσα νομοθετική παρέμβαση, όχι μόνο δεν βελτιώνει το τοπίο αλλά κινδυνεύει να παγιώσει τις ήδη υπάρχουσες στρεβλώσεις»
Ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ Δημήτρης Μπιάγκης υπογράμμισε ότι η δημοκρατία δεν υπάρχει χωρίς ελεύθερο και ανεξάρτητο Τύπο, χωρίς εγγυήσεις διαφάνειας, χωρίς θεσμούς που προστατεύουν, αλλά δεν ελέγχουν την πληροφόρηση. «Δυστυχώς, το υπό συζήτηση σχέδιο νόμου, παρότι παρουσιάζεται ως προσπάθεια ενίσχυσης και θεσμικής διαφάνειας, στο χώρο του Τύπου, δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της κοινωνίας ούτε στις ανάγκες του πεδίου», είπε ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και υπογράμμμισε ότι το νομοσχέδιο «δεν θεσπίζει ουσιαστικά και διαφανή κριτήρια, για την κατανομή της κρατικής διαφήμισης, δεν κατοχυρώνει την ανεξαρτησία των εποπτικών μηχανισμών και των επιτροπών ελέγχου, δεν ενσωματώνει τις παρατηρήσεις των επαγγελματικών φορέων ούτε αξιοποιεί τον πλούτο των σχολίων που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης, δεν ενισχύει τα περιφερειακά και τοπικά μέσα ενημέρωσης που συνιστούν τον πυρήνα της εγγύτερης κοινωνικά προσανατολισμένης ενημέρωσης».
Ο κ. Μπιάγκης είπε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση της Ευρώπης, σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου, σύμφωνα με τους διεθνείς δείκτες, και ότι πρόσφατα υπέστη διεθνή κριτική, για περιστατικά ελέγχου, χειραγώγησης ή στοχοποίησης δημοσιογράφων. Όμως, όπως τόνισε, η παρούσα νομοθετική παρέμβαση, όχι μόνο δεν βελτιώνει το τοπίο αλλά κινδυνεύει να παγιώσει τις ήδη υπάρχουσες στρεβλώσεις. Προειδοποίησε εξάλλου ότι οι διατάξεις για την εγγραφή στα Μητρώα του έντυπου και του ηλεκτρονικού Τύπου διαμορφώνουν γραφειοκρατικό σύστημα με αυξημένες υποχρεώσεις που θα αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο για μικρά τοπικά και ανεξάρτητα μέσα. Επίσης η απαίτηση για έντυπα με πολυσέλιδες προδιαγραφές, ημερήσια κυκλοφορία ή μηχανογραφικές υποδομές μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για μικρά ή νεοφυή μέσα.
ΣΥΡΙΖΑ: «Ευθεία επίθεση στον περιφερειακό έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο και στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης»
Η ειδική αγορήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Πόπη Τσαπανίδου μίλησε για τη «δραματική υποβάθμιση της χώρας στους δείκτες της ελευθερίας του Τύπου», στις εκθέσεις διεθνών οργανισμών. «Φαντάζομαι ότι δεν θα σας κάνει η έκθεση των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα, πρόσφατα τους είχατε επιτεθεί επειδή είναι ΜΚΟ. Πάρτε υπόψη σας τότε την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για το κράτος δικαίου, που αναδεικνύει την Ελλάδα, ως χαρακτηριστικό παράδειγμα οπισθοδρόμησης, εντός της ΕΕ, σε ότι έχει να κάνει με την ελευθερία του Τύπου», είπε η βουλευτής.
Η Πόπη Τσαπανίδου κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι, με το νομοσχέδιο, εισάγει έναν ακόμη μηχανισμό γραφειοκρατικής ασφυξίας και επιλεκτικού αποκλεισμού, κυρίως των περιφερειακών και ανεξάρτητων φωνών, με στόχο τη συγκέντρωση της πληροφορίας και τον έλεγχο της δημόσιας σφαίρας. «Είναι μια ευθεία επίθεση στον περιφερειακό έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο και στα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης, που παραγνωρίζει τον σημαντικό τους ρόλο», είπε η ειδική αγορήτρια του ΣΥΡΙΖΑ. Η κ. Τσαπανίδου προειδοποίησε ότι με τις τιθέμενες διατάξεις για την εγγραφή στα Μητρώα έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου, δημιουργείται ένα πλαίσιο ασφυκτικό, ιδίως για τις μικρές επιχειρήσεις, που θα εξωθηθούν εκτός των μητρώων και άρα εκτός ενίσχυσης, εκτός κρατικής διαφήμισης και θα στραγκαλιστούν. Σημείωσε δε ότι το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αναλαμβάνοντας την αποκλειστική αρμοδιότητα να εγγράφει, να διαγράφει, να εποπτεύει έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, να διενεργεί ελέγχους, μετατρέπεται σε “κλειδοκράτορα”.
ΚΚΕ: «Προστίθεται ένα ακόμη ισχυρό εργαλείο πολύμορφων πιέσεων, οικονομικών, πολιτικών και άλλων, στο χώρο του Τύπου»
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Ιωάννης Δελής είπε ότι το νομοσχέδιο, παρά τον ηχηρό τίτλο του περί της ενίσχυσης της διαφάνειας και της δημοσιότητας, δεν φέρνει τίποτα νέο σε σχέση με τους υφιστάμενους νόμους και τελικά αυτό που επιχειρεί είναι να διευκολύνει τους θεσμούς κράτους, που σχετίζονται με τον Τύπο, να συνεχίσουν την εφαρμογή του πλαισίου. «Στην πραγματικότητα με το κάθε ένα από τα Μητρώα, είτε του έντυπου είτε του ηλεκτρονικού Τύπου, όπως και το υπομητρώο Περιφερειακού και Τοπικού Τύπου, προστίθεται ένα ακόμη ισχυρό εργαλείο πολύμορφων πιέσεων, οικονομικών, πολιτικών και άλλων, στο χώρο του Τύπου. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για τα μικρά τοπικά, έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, παρά τα όσα ισχυρίζεται αυτή η κυβέρνηση ότι δήθεν τα στηρίζει και τα ενισχύει, με το νομοσχέδιο αυτό. Αυτό που σίγουρα ενισχύεται, με το νομοσχέδιο, είναι η τάση συγκέντρωσης στον επιχειρηματικό κλάδο του Τύπου»,είπε ο κ. Δελής.
Νέα Αριστερά: «Μιλάτε για διαφάνεια αλλά δεν μας λέτε πως αποφασίστηκαν οι χρηματικές κατανομές την περίοδο της πανδημίας»
Ο ειδικός αγορητής της Νέας Αριστεράς Δημήτρης Τζανακόπουλος είπε ότι στη χώρα ο Τύπος, η δημοκρατία, το κράτος δικαίου είναι σε βαθύτατη κρίση. «Έχουμε μπει, εδώ και έξι χρόνια, σε μια σκοτεινή περίοδο θεσμικού εκφυλισμού. Μιλάτε για διαφάνεια και δημοσιότητα στα ζητήματα που αφορούν τον Τύπο. Θα μας πείτε τελικά οι κατανομές της λίστας Πέτσα, την περίοδο της πανδημίας, πώς αποφασίστηκαν; Με βάση ποιο κριτήριο κατανεμήθηκαν τα ποσά της λίστας; Αυτά είναι ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί, και έρχεστε εσείς εδώ τώρα, να μας μιλάτε για διαφάνεια και δημοσιότητα», είπε ο κ. Τζανακόπουλος και επέμεινε πως και σήμερα δεν υπάρχει καμία διαφάνεια στην κατανομή των ενισχύσεων και των κρατικών διαφημίσεων.
Πλεύση Ελευθερίας: « Η χώρα βρίσκεται στον πυθμένα των κατατάξεων, σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου»
Η ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας Ελένη Καραγεωργοπούλου σχολίασε ότι συνιστά ειρωνεία το γεγονός ότι το νομοσχέδιο συζητείται σήμερα, δηλαδή «ημέρα επετείου του κλεισίματος της ΕΡΤ αλλά και επετείου του ανοίγματος της ΕΡΤ.»
Η κ. Καραγεωργοπούλου αναρωτήθηκε πως γίνεται σε μια χώρα όπως η Ελλάδα με μικρό πληθυσμό, να υπάρχει πληθώρα ΜΜΕ, αλλά η πληροφόρηση να είναι μονοδιάστατη. «Πληθωρισμός στα ΜΜΕ, αλλά η χώρα βρίσκεται στον πυθμένα των κατατάξεων, σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου, έντυπου και ηλεκτρονικού, μαζί με τη Μάλτα και την Ουγγαρία. Είναι κόλαφος η έκθεση της διεθνούς οργάνωσης Human Rights Watch. Πως γίνεται να έχει καταστεί ουραγός η χώρα στις διεθνείς αξιολογήσεις, στην ελευθεροτυπία, κατρακυλώντας στην 108η θέση στον κόσμο, δίπλα σε ολοκληρωτικά καθεστώτα της Αφρικής;», ανέφερε η ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας.
