Συνέντευξη στον Γιάννη Πανάγο
Ζώνη γάλακτος, διαχείριση ζωοτροφών αλλά και γενετική βελτίωση που δίνει την «αυτοπεποίθηση» στον Γάλα Ελάςς να επεκταθεί και στο κρέας, ψάχνοντας το οικονοµικό µοντέλο που ταιριάζει στην Ελλάδα και θέτοντας παράλληλα έναν φιλόδοξο στόχο, την είσοδο στη µεταποίησή του, έπεσαν µεταξύ άλλων στο τραπέζι της συζήτησης.
Γιώργο Μηλιώνη, είσαι ο πρώτος πρόεδρος του Γάλα Ελάςς;
Γ.Μ.Είµαι ο δεύτερος πρόεδρος του Συνεταιρισµού, που ιδρύθηκε το 2012. Ο Γιάννης Ζιώζιας έδωσε τη σκυτάλη σε νέους ανθρώπους και τον ευχαριστούµε πάρα πολύ γι’ αυτό, που είδε τη δυναµική και την ενέργεια της νέας γενιάς.
Ας µιλήσουµε για τη δηµιουργία του συνεταιρισµού. Αιγοπροβατοτροφία και συγκέντρωση γάλακτος στην αρχή.
Γ.Μ. Ξεκινήσαµε από την ανάγκη να γίνει κάτι οργανωµένο. Το 2012 µε 68 µέλη και σήµερα είµαστε 176 και ένας θυγατρικός συνεταιρισµός µε 53 µονάδες στην Πιερία. Ενώ το 2012 είχαµε συνολικά συλλογή 3,5 εκατοµµυρίων κιλών γάλακτος, σήµερα, µετά από 13 χρόνια, συλλέγουµε πάνω από 11 εκατοµµύρια κιλά.
Eσύ, Τάσο Γκουγκουλιά, είσαι από την πρώτη µέρα στο Συνεταιρισµό; Ακούγεται ότι έχεις βοηθήσει πάρα πολύ ως στέλεχος.
T.Γ. Είµαι από την πρώτη µέρα στο Συνεταιρισµό και προσπαθούµε όσο µπορούµε να βοηθήσουµε τους κτηνοτρόφους. Aσχολούµαι πιο πολύ µε τα οικονοµικά και την οργάνωση των µελών. Να σηµειωθεί ότι πέρα από τη ζώνη γάλακτος που έχει, ασχολείται µε τις ζωοτροφές, το κρέας, τη µεταφορά γάλακτος και την εταιρεία METελάςς. Ακόµα ασχολείται µε τη γενετική βελτίωση των κοπαδιών του Συνεταιρισµού και έρχονται και άλλα στο µέλλον.
Έχει σοβαρό λόγο να υφίσταται ένας συνεταιρισµός απλά για να συγκεντρώνει το γάλα από τους παραγωγούς και να το διαθέτει σε µεταποιητικές µονάδες;
Γ.Μ. Νοµίζω είναι πολύ περιοριστικό ένας συνεταιρισµός να µένει µόνο σε µία ζώνη γάλακτος και θεωρώ ότι υπάρχουν και άλλα κοµµάτια που είναι στη δικαιοδοσία των κτηνοτρόφων. Γι’ αυτό µελετήσαµε τις ανάγκες στις κτηνοτροφικές µονάδες και έχουµε επενδύσει στον εκσυγχρονισµό τους µέσα από προγράµµατα δίνοντας βαρύτητα στο θέµα της ευζωίας των ζώων -από τη µικρή τους ηλικία. Έχουµε εξωτερικούς επιστηµονικούς συνεργάτες που ασχολούνται αποκλειστικά µε τη διαχείριση και, όπως ανέφερε ο Τάσος, µε τη γενετική βελτίωση. Μιλάµε για µια σειρά από πράγµατα που συνδέονται µεταξύ τους, γιατί το θέµα της ευζωίας και της παραγωγής των ζώων συνδυάζεται µε την ανάγκη να πάµε σε πιο εξειδικευµένες ζωοτροφές. Εξ ου και το ζωοτροφάδικο. Φτιάχνοντας όλα αυτά έρχεται η σειρά του επόµενου βήµατος, που είναι το κρέας.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ στην Agrenda που κυκλοφορεί
Πριν πάµε σε αυτό, ας µιλήσουµε για τις συζητήσεις που κάνετε µε τους µεταποιητές γάλακτος. Τι θέµατα αντιµετωπίζετε κάθε χρόνο στις διαπραγµατεύσεις σας και τι είναι αυτό που σας έχει βοηθήσει στο να έχετε µια καλή και αξιόπιστη συνεργασία;
Γ.Μ. Είναι γεγονός ότι σήµερα η Ελασσόνα, όχι µόνο η Γάλα Ελάςς, αλλά και οι άλλοι δύο µεγάλοι συνεταιρισµοί της περιοχής, παίζουν σηµαντικό ρόλο στη διαµόρφωση της τιµής ανά την Ελλάδα. Αυτό που έχουµε καταφέρει και λόγω της καλής οργάνωσης και ποιότητας της πρώτης ύλης είναι ότι είµαστε αυτοί τους οποίους θα ψάξουν οι εταιρείες πρώτα να διαπραγµατευτούν για να βγει η τιµή. Ωστόσο, η τιµή είναι πάντα θέµα προσφοράς και ζήτησης: Αν δεν έχει γάλα, έχει τιµή, ενώ αν υπάρχει, δεν έχει τιµή.
Αυτό, όµως, σηµαίνει ότι έχετε και µια παραπάνω ευθύνη απέναντι στους παραγωγούς. Τι είναι αυτό, λοιπόν, που εµποδίζει την τιµή να ανέβει, την ώρα που το γάλα είναι λιγότερο και η Φέτα που θέλει να παράξει η βιοµηχανία περισσότερη.
Γ.Μ. Το θέµα της διαπραγµάτευσης και της διαµόρφωσης της τιµής το ορίζουν κάποιοι παράγοντες: Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, ο τρόπος πληρωµής και η περίοδος που θέλει το γάλα, αλλά και πολλά ακόµα. Είµαστε ένας από τους λίγους συνεταιρισµούς στην Ελλάδα που έχουµε πολλούς τυροκόµους. Αυτό µας επιτρέπει να ελισσόµαστε, γιατί, αν βασίζεσαι αποκλειστικά σε έναν τυροκόµο, κινδυνεύεις από άλλα πράγµατα.
Μπορούµε να πούµε ενδεικτικά µερικά ονόµατα µε τα οποία συνεργαστήκατε την τελευταία γαλακτοπαραγωγική περίοδο;
Γ.Μ. Μερικά από τα ονόµατα που συνεργαστήκαµε την τελευταία περίοδο είναι η Lactalis, ο Μπίζιος, η Ήπειρος, ο Αβραµούλης, το Τυροκοµείο Αρβανίτη, το Τυροκοµείο Μπέλας, αλλά και πολλά ακόµα µικρά τυροκοµεία. Αυτήν τη στιγµή ως συνεταιρισµός µε τη συλλογή αλλά και µεταφορά µέσω δικής µας εταιρείας, µπορούµε να καλύψουµε τις ανάγκες από πιο µικρά τυροκοµεία, ώστε να µειωθεί το κόστος παραγωγής της Φέτας. ∆εν χρειάζεται, δηλαδή, να δουλεύουν όλο το χρόνο και να παίρνουν µικρή ποσότητα. Αντιθέτως, παίρνουν µια ποσότητα σε συγκεκριµένη χρονική περίοδο.
Μπορούµε να µιλήσουµε για ένα µέσο όρο τιµής στην οποία διαθέσατε το γάλα σας την τελευταία γαλακτοκοµική περίοδο;
Γ.Μ. Θα σας πω τη χαµηλότερη και την υψηλότερη τιµή στην οποία διαθέσαµε το γάλα µας. Κυµαίνεται από 1,46 έως και 1,52 ευρώ, µε τη µέση να βγαίνει στα 1,48 ευρώ.
Ποια είναι τα µηνύµατά σας για τη νέα γαλακτοκοµική περίοδο;
Γ.Μ. ∆εν θα σας πω ότι λείπει γάλα, αλλά ότι υπάρχει µεγάλη ζήτηση. Αυτό είναι κάτι το θετικό γιατί είναι ένα στοιχείο ότι και η Φέτα πάει καλά. Τουλάχιστον έτσι το µεταφράζουµε εµείς.
Είναι καλή εποχή για έναν κτηνοτρόφο σήµερα ή για να το θέσω αλλιώς για µια µονάδα που αντιπροσωπεύει το µέσο µέγεθος στην Ελλάδα;
Γ.Μ. Νοµίζω ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια οι µονάδες είναι σε ένα καλό οικονοµικό επίπεδο. Υπάρχουν πάρα πολλά προβλήµατα που ο κτηνοτροφικός κόσµος καλείται να αντιµετωπίσει, και κυρίως το εργατικό.
Πηγαίνουµε προς µεγάλες κλειστού τύπου µονάδες ή αντέχει η ορεινή κτηνοτροφία µε τον τρόπο που τη γνωρίζουµε;
Γ.Μ. Νοµίζω ότι πλέον είναι µονόδροµος να πάµε σε κλειστού τύπου µονάδες. Είναι πάρα πολύ λίγη η εκτατική κτηνοτροφία. Η εντατική κτηνοτροφία, από την άλλη, σου δίνει πάρα πολλές δυνατότητες. ∆εν ξέρω αν φτάσουµε κάποια στιγµή να τη βλέπουµε στα παραµύθια ή σαν παλιές καλές εικόνες.
Τροφοδοτείτε λοιπόν τα µέλη σας µε ζωοτροφές, συµπληρώµατα και ισορροπιστές που εισάγετε ή αγοράζετε.
Με τη γενετική βελτίωση δίνετε µια κατεύθυνση στα µέλη σας και µαθαίνω ότι είστε πολύ κοντά στη δηµιουργία µιας οµάδας παραγωγής κρέατος. Αληθεύει;
Γ.Μ. Είναι αλήθεια και είναι γεγονός ότι µας αρέσει να πρωτοπορούµε και να προχωρούµε στα αυτονόητα. Ερχόµαστε λοιπόν ως συνεταιρισµός να οργανώσουµε λίγο και το κρέας, µε όλη τη γνώση που υπάρχει και µε τη γενετική βελτίωση. Να συµπληρώσω ότι είµαστε σήµερα 17 µονάδες που ακολουθούµε ένα συγκεκριµένο πρωτόκολλο εργασίας πάνω στη γενετική βελτίωση. Άρα ξέρουµε πώς θα φτιάξουµε το γαλακτοπαραγωγό ζώο και θα πάρουµε τις αποδόσεις που θέλουµε. Με βάση τη γενετική βελτίωση φτιάξαµε την Οµάδα Παραγωγών Κρέας Ελάςς Συνεταιρισµός Ελασσόνας. Αυτή είναι η επωνυµία της οµάδας, η οποία σήµερα ασχολείται µε την εµπορία και τη διαχείριση του κρέατος από τον κτηνοτρόφο στον έµπορο. Επειδή µας αρέσει να τα πάµε όλα βήµα-βήµα, πρωταρχικό ζήτηµα είναι η καλή διαχείριση της πρώτης ύλης που έχουµε σήµερα. Ξεπερνώντας και τελειοποιώντας το πρώτο βήµα πάµε στο δεύτερο που είναι η µεταποίηση.
∆εν είναι τελείως διαφορετικές οι µονάδες που παράγουν γάλα από αυτές που παράγουν κρέας; Μπορούµε να µιλάµε για µεικτές µονάδες;
Γ.Μ. Είναι δύο διαφορετικές κατευθύνσεις. Πρέπει να είναι διαφορετικές µονάδες, γιατί σήµερα η κατεύθυνση της γαλακτοπαραγωγής έχει τα έσοδα από το γάλα, αλλά µπορεί να συµπληρώσει και µε το κρέας, το οποίο µπορούν να διαχειριστούν οι γαλακτοπαραγωγικές µονάδες. Η κρεατοπαραγωγική κατεύθυνση έχει άλλες αποδόσεις, οπότε θέλει µια τελείως διαφορετική διαχείριση. Σήµερα ως Συνεταιρισµός ακολουθούµε ένα project της κρεατοπαραγωγής µε κάποιες φυλές που καταγράφουµε για να βρούµε το οικονοµικό µοντέλο που ταιριάζει στην Ελλάδα. Αυτήν τη στιγµή, όµως, δεν έχουµε τα στοιχεία που θα µας δείξουν αν θα πρέπει να είναι και µεικτών αποδόσεων. Στις µονάδες µεικτών αποδόσεων, αν καταλήξει εκεί η κρεατοπραγωγή, µπορούν να υπάρξουν και κτηνοτροφικές µονάδες στα βουνά µε τις αγελάδες να τρέφονται από το χορτάρι που θα δώσει µια άλλη αξία στην ποιότητα του κρέατος, αλλά και στον τόπο και περιβαλλοντικά.
Είναι οικονοµικά βιώσιµο αυτό το µοντέλο;
Τ.Γ. Το εξετάζουµε και πιστεύουµε ότι θα έχει µια καλή απόδοση για τον κτηνοτρόφο. Θεωρούµε ότι στο µέλλον οι κτηνοτρόφοι θα µπορέσουν να εισκοµίσουν κέρδη από αυτόν τον τρόπο παραγωγής των ζώων.
Είπατε ότι βλέπετε την προοπτική να εµπλακείτε στη µεταποίηση του κρέατος;
Γ.Μ. Αφού φτιάξουµε το κρέας και υπάρχουν οι ποσότητες και το ποιοτικό χαρακτηριστικό που θέλουµε, πράγµατι στα σχέδιά µας είναι το κοµµάτι της µεταποίησης. Στο κοµµάτι του κρέατος νοµίζω ότι ίσως είµαστε ο µόνος συνεταιρισµός-παραγωγός που πάει να βγάλει ένα δικό του προϊόν µε τη δική του ταυτότητα. Στις εποχές αυτές, µε τις ζωονόσους, ο κόσµος θα πρέπει να µάθει να επιλέγει τα ελληνικά προϊόντα, αλλά και να µην πέφτει θύµα.
Στις 20 Ιουνίου ετοιµάζετε µια εκδήλωση στην Ελασσόνα για τα 12 χρόνια σας;
Τ.Γ. Πράγµατι, ετοιµάζουµε µια εκδήλωση στις 20 Ιουνίου στην Ελασσόνα, η οποία αφορά το πώς τα συνεργατικά σχήµατα βοηθούν στην ανάπτυξη της υπαίθρου και της κοινωνίας. Επίσης, θα γίνει αναφορά στην πρόοδο του Συνεταιρισµού, ώστε να δείξουµε και σε άλλους ανθρώπους ότι όπως τα καταφέραµε εµείς µέσα σε 12-13 χρόνια, έτσι και αυτοί µπορούν να πετύχουν πράγµατα. ∆εν θέλουµε να γίνουµε ένας τεράστιος συνεταιρισµός, αλλά να δηµιουργήσουµε πυρήνες ανά τόπους που να µπορούν να συνεργαστούν και να καταλάβουν την αξία της συνεργασίας, ώστε να µπορέσουν να προωθήσουν ο καθένας τα προϊόντα που διαθέτει, είτε είναι γάλα, ελιές ή οτιδήποτε.
