Διακήρυξη του ΠΟΥ και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας για τις στρατηγικές πρόληψής τους.
Διακήρυξη για τις Στρατηγικές Πρόληψης για τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα εξέδωσαν από κοινού ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία, σε επιστημονική συνάντηση στο Δουβλίνο.
Η συνάντηση διεξήχθη στις 16 Ιουνίου 2025. Την χώρα μας εκπροσώπησε ο καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ Στέλιος Λουκίδης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ) και διευθυντής των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας.
Μιλώντας στο Πρακτορείο FM, ο κ. Λουκίδης παρέθεσε τα δραματικά στοιχεία που αφορούν αυτά τα νοσήματα στη Γηραιά Ήπειρο. Όπως εξήγησε, τα κυριότερα αναπνευστικά νοσήματα είναι:
- Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Το βρογχικό άσθμα
- Το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο (ΣΑΥ)
- Ο καρκίνος του πνεύμονα
- Οι διάμεσες πνευμονοπάθειες
Συνολικά 84 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα. Σε ετήσια βάση, εξ άλλου, πεθαίνουν 400.000 από τους ασθενείς λόγω της πνευμονοπάθειάς τους.
Ο αριθμός των περιστατικών θα αυξηθεί έως το 2050, εξαιτίας τριών κυρίως παραγόντων:
- Του καπνίσματος (συμπεριλαμβανομένων των νεότερων καπνικών προϊόντων)
- Περιβαλλοντικών παραγόντων (ρύπανση και κλιματική αλλαγή)
- Της παχυσαρκίας, η οποία επιβαρύνει ορισμένα από τα νοσήματα αυτά
Ανομοιογένεια στους νόμους
Όπως ανέφερε ο κ. Λουκίδης, οι δράσεις που πρέπει να ληφθούν είναι πολυεπίπεδες. Πρέπει όμως να αρχίσουν από το κάπνισμα, για το οποίο υπάρχει ανομοιογένεια στους νόμους που διέπουν τον περιορισμό του μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
«Στην Ελλάδα επιτρέπεται το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, πάρκα και παραλίες. Στη Γαλλία από 1ης Ιουλίου, όμως, αυτό θα απαγορευθεί. Στην δε Ιρλανδία στα μεγάλα πάρκα υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία όπου επιτρέπεται το κάπνισμα και το άτμισμα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η συνέπεια για τη χώρα μας είναι, λ.χ., ότι σε μία παιδική χαρά όπου πάνε τα παιδάκια να παίξουν, εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα. Επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις είναι ελαστική η εφαρμογή των νόμων. Γι’ αυτό ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η αυστηροποίηση των νόμων, η οποία όμως πρέπει να γίνει από κάθε κυβέρνηση ξεχωριστά και όχι πανευρωπαϊκά.
Ωστόσο «ειπώθηκε ότι θα έπρεπε να υπάρχει μία ευρωπαϊκή πολιτική για τον περιορισμό του καπνίσματος, όσον αφορά τις απαγορευτικές διατάξεις», επισήμανε ο καθηγητής.
Στοπ στο άτμισμα από ανηλίκους
Για το άτμισμα, οι Ευρωπαίοι πνευμονολόγοι επισήμαναν ότι είναι μία συνήθεια της οποίας οι δυνητικοί κίνδυνοι δεν έχουν ακόμα αποτυπωθεί πλήρως.
«Πολλοί απ’ όσους σήμερα ατμίζουν, είναι παλαιοί καπνιστές. Επιπλέον, δεν υπάρχει μεγάλη χρονική διάρκεια παρατήρησης ώστε να μπορεί να εξάγει κανείς ασφαλή συμπεράσματα», εξήγησε ο κ. Λουκίδης.
Από την άλλη πλευρά, όμως, «δεν μπορεί το άτμισμα να αποτελεί μέσο διακοπής του καπνίσματος», τόνισε. Και αυτό διότι μπορεί να συμβάλλει στα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα.
Όπως εξήγησε, «υπάρχουν πάρα πολλές ενδείξεις ότι προκαλεί επίταση της φλεγμονής στο αναπνευστικό «δέντρο», δηλαδή στους αεραγωγούς – τους «σωλήνες» μέσω των οποίων αναπνέουμε». Επομένως, «πρέπει να σταματήσουμε την πανδημία του ατμίσματος σε νέους ανθρώπους. Ιδίως κάτω των 18 ετών, που ανεξέλεγκτα χρησιμοποιούν ό,τι κυκλοφορεί σε εισπνεόμενα καπνικά προϊόντα», πρόσθεσε.
Ο καθηγητής επισήμανε πως αποτελεί πολύ σημαντική παρέμβαση η απαγόρευση της πώλησης προϊόντων καπνού σε ανήλικους, η οποία προβλέπεται στο νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας για την προστασία των ανηλίκων από προϊόντα καπνού και αλκοόλ. Το νομοσχέδιο αυτό συζητείται ήδη στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και αναμένεται να ψηφιστεί.
Προσυμπτωματικός έλεγχος
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι εξίσου σημαντικός για να διαγνωστούν εγκαίρως τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα. Όπως είπε ο κ. Λουκίδης, ξεχωριστή θέση σε αυτόν κατέχει η ετήσια αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης.
Η δυνατότητα ανίχνευσης ενός νοσήματος στην αρχή του, πριν προκαλέσει συμπτώματα, «έχει ουσιώδη σημασία για τον καρκίνο του πνεύμονα», τόνισε ο καθηγητής. Και υπενθύμισε ότι στη χώρα μας ανιχνεύονται περισσότερα από 8.000 κρούσματα ετησίως, με το 75% των ασθενών να χάνουν τη ζωή τους εντός μίας πενταετίας.
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος εφαρμόζεται προς το παρόν ευρέως μόνο στην Κροατία και στην Πολωνία. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζεται πιλοτικά. «Στην Ελλάδα υπάρχει κατατεθειμένο σχέδιο στο υπουργείο Υγείας με σκοπό την πιλοτική του εφαρμογή, χωρίς να έχει μέχρι στιγμή εφαρμοστεί», επισήμανε.
Αποτσίγαρα και αχρείαστα εισπνεόμενα φάρμακα
Όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, ο κ. Λουκίδης ανέφερε πως συζητήθηκαν από τα αποτσίγαρα και τις φωτιές στα δάση έως η αναίτια χορήγηση εισπνεόμενων φαρμάκων.
«Αποτσίγαρα και μικροπλαστικά δημιουργούν έμμεσα αρνητικές περιβαλλοντικές συνθήκες για την υγεία μας», είπε. «Εξίσου σημαντικό είναι να αποκαθιστώνται τα δάση όταν καίγονται. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να δίνουμε συνεχώς πνοή ζωής και να μην αφήνουμε ένα μέρος το οποίο ήταν πηγή οξυγόνου, να παραμένει στάχτη».
Παραδέχτηκε, ωστόσο, ότι «έχουμε όλοι ευθύνες». Στη συνάντηση συζητήθηκε λ.χ. για τους πνευμονολόγους και γενικότερα τους γιατρούς του παθολογικού τομέα, που χορηγούν ανεξέλεγκτα εισπνεόμενα φάρμακα. «Κάποια από αυτά έχουν περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όπως γνωρίζουμε, δηλαδή μονοξείδιο του άνθρακα. Το αποτύπωμα αυτό είναι σε πάρα πολύ μεγάλη ποσότητα. Επομένως πρέπει να σκεφτόμαστε πάντα ούτως ώστε ό,τι συνταγογραφούμε, να γίνεται με ενδείξεις».
Τέλος, ο καθηγητής προανήγγειλε ότι για το 2026 η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία θα προχωρήσει σε ενημερωτική εκστρατεία με τίτλο «Στρατηγικές Πρόληψης Για τα Χρόνια Αναπνευστικά Νοσήματα». Η εκστρατεία θα απευθύνεται στο ευρύ κοινό και θα περιλαμβάνει πρακτικές λύσεις.
Φωτογραφία: iStock
