Ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος και το περιθώριο ευελιξίας που έχει το οικονομικό επιτελείο να εμπλουτίσει το πακέτο ΔΕΘ με τις φοροελαφρύνσεις και τα θετικά μέτρα, διευρύνθηκε σημαντικά με την έγκριση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες.
Πλέον, με βάση την απόφαση του Ecofin, επιτρέπεται η δημιουργία πρόσθετων εξοπλιστικών δαπανών έως 1,5% του ΑΕΠ, οι οποίες δεν θα επιβαρύνουν το έλλειμμα της χώρας (ωστόσο, θα καταγράφονται στο δημόσιο χρέος).
Το πλέον σημαντικό είναι η αλλαγή του έτους βάσης για τις στρατιωτικές δαπάνες, το οποίο από το 2021 μεταφέρεται στο 2024. Εάν είχε διατηρηθεί ως έτος βάσης το 2021- με τις ελληνικές αμυντικές δαπάνες να υπερβαίνουν τότε το 3% του ΑΕΠ- δεν θα υπήρχε περιθώριο ευελιξίας. Με τη νέα βάση, η αύξηση κατά 0,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο περίπου 500 εκατ. ευρώ.
Αυτό το ποσό θα προστεθεί στον ήδη υπάρχοντα «κουμπαρά» ύψους 1.δισ.ευρώ που έχει έτοιμο προς αξιοποίηση το οικονομικό επιτελείο και έχει δημιουργηθεί από τη συγκράτηση των πρωτογενών δαπανών και των πρόσθετων εσόδων από τα μέτρα αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής. Το συνολικό πακέτο φοροελαφρύνσεων που θα έχει στη βαλίτσα του ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ τον προσεχή Σεπτέμβριο, θα ανέρχεται στο 1,5 δισ.ευρώ.
Φοροελαφρύνσεις και στεγαστικό
Στο επίκεντρο του πακέτου ΔΕΘ βρίσκονται οι φοροελαφρύνσεις με έμφαση στην μεσαία τάξη και οι παρεμβάσεις για το στεγαστικό. Μεταξύ των μέτρων που βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων περιλαμβάνονται:
- Μειώσεις φόρων για τα μεσαία εισοδήματα με παρεμβάσεις σε κλιμάκια και συντελεστές της φορολογικής κλίμακας.
- Φορολογικές ελαφρύνσεις για οικογένειες με παιδιά για τη στήριξη των οικογενειών, ενώ στα σενάρια περιλαμβάνεται και η αύξηση του αφορολόγητου ορίου.
- Μείωση της φορολογική επιβάρυνσης για τα εισοδήματα από ενοίκια, παράλληλα με τη χορήγηση κινήτρων προς τους ιδιοκτήτες να διαθέσουν στην αγορά κλειστά σπίτια που κατέχουν.
- Ενισχύσεις προς ενοικιαστές για να ανταπεξέλθουν από το υψηλό κόστος των ενοικίων.
- Ρύθμιση για να ξεμπλοκάρουν από πολεοδομικά και άλλα προβλήματα και να διατεθούν προς πώληση στην αγορά 35.000 ακίνητα που βρίσκονται σήμερα στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και των servicers.
Τι ισχύει για τη ρήτρα διαφυγής
Σύμφωνα με την Κομισιόν, η ρήτρα διαφυγής θα ισχύσει από το 2025 έως το 2028, με δυνατότητα παράτασης για ένα ακόμη έτος, και θα συνοδεύεται από ετήσιο έλεγχο εφαρμογής. Για την Ελλάδα, η πρόβλεψη «δένει» με το νέο 12ετές Μακροπρόθεσμο Πρόγραμμα Αμυντικού Εξοπλισμού (2025- 2036), που προβλέπει αύξηση των δαπανών από 2,2% του ΑΕΠ το 2024, σε 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και σε 2,5% του ΑΕΠ το 2026.
Επίσης για τη χώρα μας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η επίπτωση από την αξιοποίηση της ρήτρας διαφυγής θα είναι 1,2% του ΑΕΠ στο έλλειμμα και 1,8% του ΑΕΠ στο χρέος έως το 2028. Σύμφωνα δε με τις συστάσεις της Κομισιόν, η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει σε ετήσιες δημοσιονομικές παρεμβάσεις ύψους 0,2% του ΑΕΠ (500 εκατ. ευρώ) για τέσσερα έτη, ή εναλλακτικά, 0,1% για επτά έτη, εφόσον επιλεγεί μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας στο επόμενο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
Σημειώνεται ότι η αξιολόγηση των σχεδίων των κρατών- μελών έγινε σε δύο κύκλους: Ο πρώτος, που καλύπτει την περίοδο 2025- 2028, αφορά στην ενεργοποίηση της ρήτρας και στην προσωρινή χαλάρωση. Ο δεύτερος, που ξεκινά από το 2029, εστιάζει στην αποκατάσταση των δημοσιονομικών ισορροπιών, με αυστηρότερους στόχους για το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος.
Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποιεί ότι η ρήτρα διαφυγής δεν αποτελεί «λευκή επιταγή». Επισημαίνει ότι πρόκειται για προσωρινή χαλάρωση, εμμένοντας στη διατήρηση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας, ώστε να αποφευχθεί εκτροχιασμός ελλείμματος και χρέους από το 2029 και μετέπειτα. Και κρούει τον «κώδωνα του κινδύνου» στα κράτη- μέλη να είναι έτοιμα, εάν απαιτηθεί, για τις αναγκαίες προσαρμογές, προκειμένου να μην κλονιστεί η μακροπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα μετά το τέλος της περιόδου ευελιξίας.
