Με βασικό στόχο να μη χαθούν πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης εργάζεται το οικονομικό επιτελείο, καθώς πλέον θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα υπάρξει παράταση πέραν του 2026 και όσα έργα δεν ολοκληρωθούν θα βρεθούν αντιμέτωπα με τον… ξαφνικό. Παράλληλα, η συζητούμενη στις Βρυξέλλες αναμόρφωση του κοινοτικού προϋπολογισμού δημιουργεί μια νέα απειλή για τα μελλοντικά κονδύλια που θα εξασφαλίσει η Ελλάδα από την Κοινή Αγροτική Πολιτική και το Ταμείο Συνοχής.
Ενόψει αυτών των κινδύνων για «ψαλίδισμα» πόρων που έχει εξασφαλίσει η Ελλάδα, ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης δήλωσε σήμερα ότι στόχος είναι να μην χαθεί ούτε ένα ευρώ και να υπάρξει πλήρης απορρόφηση των πόρων. Σημείωσε ότι η αναθεώρηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης, στο πλαίσιο της οποίας τέθηκαν εκτός προγραμματισμού έργα που παρουσίαζαν καθυστερήσεις, είχε βασικό στόχο να αποφευχθούν απώλειες κονδυλίων.
Όμως, η εκτέλεση του προγράμματος θα έχει υψηλό βαθμό δυσκολίας, καθώς τα έργα θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2026 για να μη χαθεί η χρηματοδότησή τους, ενώ υπάρχουν, ακόμη και μετά την αναθεώρηση, πολλά έργα που παρουσιάζουν καθυστερήσεις και δυσκολίες και θα πρέπει να δοθεί μάχη με τον χρόνο για να ολοκληρωθούν έγκαιρα.
Σημειώνεται ότι δυσκολίες με τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης αντιμετωπίζουν οι περισσότερες χώρες της ΕΕ, όμως δεν φαίνεται ότι θα υπάρξει δυνατότητα έστω και μικρής παράτασης του προγράμματος, καθώς αντιδρούν σθεναρά οι χώρες του βορρά, με πρώτη τη Γερμανία, που εξαρχής επέμενε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα έπρεπε να έχει αυστηρά προσωρινό χαρακτήρα.
Σε αυτόν τον αγώνα δρόμου, επόμενος σταθμός θα είναι, πριν το τέλος της εβδομαδας, η υποβολή του έκτους αιτήματος χρηματοδότησης για συνολικό ποσό 3,9 δισ. ευρώ (2,1 δισ. επιδοτήσεις και 1,8 δισ. δάνεια). Η Ελλάδα έχει ήδη φθάσει στην εκταμίευση του 59% των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 21,3 δισ.ευρώ και βρίσκεται στην έκτη θέση στην Ευρώπη με κριτήριο την απορρόφηση πόρων, όμως το δύσκολο στοίχημα είναι να φθάσουν αυτοί οι πόροι στην πραγματική οικονομία με την υλοποίηση των έργων.
Όσον αφορά την υλοποίηση των έργων, σημειώνεται ότι:
- Στο σκέλος των επιχορηγήσεων έχουν ενταχθεί 858 έργα με συνολικό προϋπολογισμό 25 δισ. ευρώ. Οι πληρωμές ανέρχονται σε 10,18 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας το 41% του προϋπολογισμού των ενταγμένων έργων.
- Σε ό,τι αφορά τα δάνεια, έχουν συμβασιοποιηθεί 478 δάνεια για επενδύσεις με συνολικό προϋπολογισμό 16,47 δισ.Το μεσοσταθμικό επιτόκιο είναι 1,80% και η μέση διάρκεια αποπληρωμής 14 έτη. Από αυτά, 7,19 δισ. αφορούν δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, 5,43 δισ. κεφάλαια τραπεζών, και 3,84 δισ. ίδια συμμετοχή επενδυτών. Συνολικά €8,2 δισ. έχουν διοχετευθεί στην αγορά από τα συμβασιοποιημένα δάνεια.
Ανησυχία για τις αλλαγές στον προϋπολογισμό
Εν τω μεταξύ, με μεγάλη ανησυχία παρακολουθεί η Αθήνα τις πρωτοβουλίες της Κομισιόν για μεγάλες αλλαγές στον κοινοτικό προϋπολογισμό, με κυριότερη τη σχεδιαζόμενη ενοποίηση των δύο μεγαλύτερων κατηγοριών πολιτικής της ΕΕ, την Κοινή Αγροτική Πολιτική και τη Συνοχή.
Ο Ν. Παπαθανάσης τόνισε ότι αυτό που ενδιαφέρει την ελληνική κυβέρνηση, σε σχέση με τη συζητούμενη μεταρρύθμιση, είναι να μην υπάρξουν απώλειες πόρων. Η ΚΑΠ και τα κονδύλια Συνοχής αποτελούν τις δύο βασικές κατηγορίες κοινοτικών κονδυλίων που λαμβάνει η Ελλάδα και εκφράζονται φόβοι ότι με τις δομικές αλλαγές στον προϋπολογισμό η κατάληξη θα είναι να μεταφερθούν πόροι για να εξυπηρετήσουν άλλους στόχους πολιτικής.
Σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, το οποίο διέρρευσε στα ΜΜΕ, αποκαλύπτει μια σημαντική προτεινόμενη αναθεώρηση: τη συγχώνευση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και της πολιτικής συνοχής κάτω από ένα ενιαίο πλαίσιο προγραμματισμού. Αυτό θα άλλαζε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ διαχειρίζεται τα δύο μεγαλύτερα κονδύλια του προϋπολογισμού της, ενοποιώντας την εκτέλεσή τους.
Ένα κρίσιμο στοιχείο αυτής της πρότασης είναι η κατάργηση του «δεύτερου πυλώνα» της ΚΑΠ, που χρηματοδοτεί προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης για αγροτικές/περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, αγροτικές επενδύσεις και την ανάπτυξη των αγροτικών κοινοτήτων.
Συνδυάζοντας την πολιτική συνοχής και την Κοινή Αγροτική Πολιτική κάτω από μια ενιαία προσέγγιση προγραμματισμού, η Κομισιόν υποστηρίζει ότι τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους ένα ευρύτερο φάσμα εργαλείων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι κοινότητες στις αγροτικές περιοχές. Ωστόσο, πολλοί εκφράζουν φόβους ότι η ενοποίηση θα φέρει τελικά και «ψαλίδισμα» πόρων, καθώς η ΕΕ αντιμετωπίζει πολύπλευρες πιέσεις για χρηματοδότηση νέων δράσεων, όπως π.χ. στον τομέα της Άμυνας.
