Πόσο πιθανό είναι να γυρίσει η γλώσσα και γιατί δεν πρέπει να προσπαθούμε να την τραβήξουμε.
Όταν κάποιος πέφτει ξαφνικά χωρίς παλμό στο έδαφος, οι παρευρισκόμενοι είθισται να προσπαθούν να του ανοίξουν το στόμα για να τραβήξουν τη γλώσσα του, πιστεύοντας ότι μπορεί να γυρίσει και να του προκαλέσει ασφυξία.
Η κίνηση αυτή συχνά εκθειάζεται ως «σωτήρια» και «ηρωική» από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ιδίως όταν το θύμα είναι αθλητής και παθαίνει ανακοπή καρδιάς. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι άχρηστη και επικίνδυνη, προειδοποιούν ειδικοί από τον Καναδά.
Όπως γράφουν στην ιατρική επιθεώρηση Canadian Journal of Cardiology, είναι καλά τεκμηριωμένο πως όταν παθαίνει κάποιος ανακοπή καρδιάς, η καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και η χρήση εξωτερικού απινιδωτή (ηλεκτροσόκ στην καρδιά) αυξάνουν δραματικά τις πιθανότητες επιβίωσης.
Ωστόσο όταν δίπλα στο θύμα δεν βρίσκεται ένας γιατρός ή άλλο εκπαιδευμένο άτομο, ούτε ΚΑΡΠΑ γίνεται, ούτε απινίδωση. Αντιθέτως, οι παρευρισκόμενοι συνήθως προσπαθούν πρώτα να ανοίξουν βίαια το στόμα των θυμάτων για να μην γυρίσει η γλώσσα τους.
Νέα μελέτη
Του λόγου το αληθές αποδεικνύει νέα μελέτη σε περιστατικά ανακοπής καρδιάς σε αθλητικούς χώρους. Στους χώρους αυτούς, όταν ένας αθλητής σωριαστεί ξαφνικά στο έδαφος, οι πρώτοι που σπεύδουν δίπλα του είναι αθλητές, διαιτητές και προπονητές.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν βίντεο που είχαν προβληθεί στην (αγγλόφωνη) τηλεόραση και αφορούσαν αιφνίδιες καταρρεύσεις αθλητών. Συνολικά επρόκειτο για 38 περιστατικά. Συνέβησαν την περίοδο 1990-2024, στη διάρκεια προπονήσεων ή αγώνων.
Στο 84% των περιπτώσεων όσοι έσπευσαν πρώτοι δίπλα στα θύματα, προσπάθησαν να ανοίξουν το στόμα τους για να ισιώσουν τη γλώσσα τους. Μόλις σε έξι περιστατικά (16% του συνόλου) οι παρευρισκόμενοι άρχισαν αμέσως να τους κάνουν ΚΑΡΠΑ.
Αποτέλεσμα; Και οι έξι αυτοί ασθενείς επέζησαν και μάλιστα χωρίς σημαντικές εγκεφαλικές βλάβες από την ανοξία (έλλειψη οξυγόνου). Αντιθέτως, όταν η πρώτη έγνοια των παρευρισκομένων ήταν να μην γυρίσει η γλώσσα, το 67% των θυμάτων πέθαναν ή υπέστησαν σοβαρή εγκεφαλική βλάβη.
Περί άλλων τυρβάζουν
Δυστυχώς, όμως, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν εκθείασαν την ΚΑΡΠΑ. Αντιθέτως, εξήραν τις προσπάθειες να μην γυρίσει η γλώσσα. Ειδικότερα, γι’ αυτά τα 32 περιστατικά οι ερευνητές εντόπισαν 84 άρθρα σε υψηλής αναγνωσιμότητας, αγγλόφωνες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες.
Σχεδόν τα μισά (το 48%) από αυτά αναφέρονταν ειδικά στις προσπάθειες να μην γυρίσει η γλώσσα των θυμάτων. Τα περισσότερα, δε, τις επαινούσαν ενθουσιωδώς.
Όταν, π.χ., κατέρρευσε ο Fernando Torres σε αγώνα ποδοσφαίρου τον Μάρτιο του 2017, η βρετανική εφημερίδα The Sun εκθείασε τους συμπαίκτες του για «την τέλεια αντίδρασή τους, καθώς εμπόδισαν τον Torres να καταπιεί τη γλώσσα του». Το ίδιο έγραψε αι το 2020, όταν κατέρρευσε ο Christian Eriksen σε αγώνα του EURO 2020.
Γιατί συμβαίνει αυτό
Γιατί όμως σπεύδουν οι παρευρισκόμενοι να ασχοληθούν με τη γλώσσα των ασθενών με ανακοπή και όχι με την καρδιά τους;
«Μερικοί ασθενείς, ιδίως όταν είναι νεαροί άνδρες με διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, παρουσιάζουν αρχικά μία αντίδραση σαν επιληπτικούς σπασμούς», απαντά ο επικεφαλής συγγραφέας του άρθρου Dr. Nicholas Grubic, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. «Έχουν επίσης κυάνωση (μπλε χροιά στο δέρμα) και αγωνιώδη αναπνοή. Δίνουν την εικόνα ότι καταβάλλουν προσπάθεια για να αναπνεύσουν».
Τα συμπτώματα αυτά δημιουργούν την λανθασμένη εντύπωση ότι πνίγονται. Αυτό ωθεί τους παρευρισκόμενους να ελέγξουν την αναπνοή τους αντί να αρχίσουν ΚΑΡΠΑ.
Ο αληθινός κίνδυνος όμως είναι η καρδιά των αθλητών ή οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου με καρδιακή ανακοπή. Κάθε δευτερόλεπτο κατά το οποίο «σώζει» κάποιος το θύμα από τη γλώσσα του, καθυστερεί την ΚΑΡΠΑ. Και οι καθυστερήσεις αυτές συχνά αποδεικνύονται μοιραίες.
Για την ιστορία αναφέρουμε ότι για να αρχίσει η ΚΑΡΠΑ, αυτός που την κάνει πρέπει με δύο δάκτυλα να ωθήσει απαλά το μέτωπο του ξαπλωμένου θύματος προς τα πίσω και με το άλλο χέρι να σηκώσει το σαγώνι του. Με την κίνηση αυτή, η γλώσσα που έχει χαλαρώσει και έχει «πέσει» προς τα πίσω, μετακινείται και απελευθερώνει την αναπνευστική οδό.
Φωτογραφία: iStock