Τι περιλαμβάνει το κυβερνητικό σχέδιο για αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης στο νερό.
Την περασμένη Τετάρτη έγινε κάτι πρωτοφανές στο χρηματιστήριο: οι μετοχές των εταιρειών ύδρευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, που συνήθως παρουσιάζουν ελάχιστες διακυμάνσεις, πήραν φωτιά καταγράφοντας άνοδο 12% έως 16% με μεγάλους τζίρους. Ακόμη ψηλότερα με ράλι έως 23% εκτοξεύτηκε η μετοχή της εταιρίας Unibios, πρώην ΒΙΟΣΩΛ, που δραστηριοποιείται στον τομέα επεξεργασίας νερού.
Λίγο νωρίτερα είχε ανακοινωθεί ένα κυβερνητικό σχέδιο για αλλαγή του μοντέλου διαχείρισης στο νερό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνόδευσε τις ανακοινώσεις του με τη διαβεβαίωση ότι το νερό θα παραμείνει δημόσιο αγαθό, όμως οι επενδυτές διέκριναν ότι έρχονται μεγάλα χρηματιστηριακά κέρδη για όλες τις εταιρείες που συνδέονται με τα νερά.
Το νέο στοιχείο
Στην κυβερνητική σύσκεψη στο Μαξίμου αναφέρθηκαν αρκετά γνωστά: ότι η κλιματική αλλαγή απειλεί με υπερθέρμανση τις μεσογειακές χώρες, ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στη 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας, ότι η στάθμη των φραγμάτων είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ότι τα αποθέματα νερού στην Αττική έχουν μειωθεί πάνω από 50% σε σχέση με το 2022. Η εξαγγελία περί ριζικής αλλαγής του μοντέλου διαχείρισης των υδάτων της χώρας ήταν όμως νέο στοιχείο. Οι αλλαγές θα δρομολογηθούν από τον Σεπτέμβριο, ανακοινώθηκε, με επείγουσες διαδικασίες και με στόχο «ένα πιο λειτουργικό σύστημα, με μεγαλύτερη οικονομική αποδοτικότητα και περισσότερες επενδύσεις», που θα αντικαταστήσει τον «σημερινό πολυκερματισμό των φορέων και των αποφάσεων».
Γι’ αυτό το νέο σύστημα δεν ανακοινώθηκαν λεπτομέρειες από το Μαξίμου, αλλά οι βασικές γραμμές του είχαν περιγραφεί λίγο νωρίτερα σε δημοσίευμα που είχε διαρρεύσει από κάποιον κυβερνητικό στο πρακτορείο Bloomberg. Η ιδέα είναι η μετάβαση από το σημερινό σχήμα των δύο μεγάλων εταιρειών ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, που μεριμνούν για την ύδρευση και την αποχέτευση των δύο μεγάλων περιφερειών πρωτεύουσας και συμπρωτεύουσας και των περισσότερων από 700 μικρών δημοτικών εταιρειών υδροδότησης και άρδευσης πανελλαδικά, σε ένα σχήμα αποτελούμενο από τρεις μεγάλες εταιρείες: την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ, οι οποίες πιθανότατα θα μεγαλώσουν κι άλλο συμπεριλαμβάνοντας άλλες μικρές εταιρείες ύδρευσης της ευρύτερης περιοχής τους, και μια τρίτη μεγάλη εταιρεία που θα προκύψει από τη συγχώνευση των 700 μικρών δημοτικών επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα.
Στο νέο μοντέλο οι τρεις μεγάλες εταιρείες θα προχωρήσουν με επιταχυνόμενους ρυθμούς την υλοποίηση των 1.200 έργων διαχείρισης και αξιοποίησης υδάτων για ύδρευση και άρδευση που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη και θα αξιοποιήσουν νέες τεχνολογίες και συμπληρωματικούς τρόπους παραγωγής νερού, όπως είναι η αφαλάτωση.
Ετσι, το «νερό θα παραμείνει δημόσιο αγαθό, σύμφωνα και με τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας», ωστόσο θα έχουμε «βιώσιμες εταιρείες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, με αποδεκτό κόστος για όλες τις χρήσεις», σύμφωνα με τους πέντε άξονες του νέου μοντέλου που έδωσε ο Κυρ. Μητσοτάκης κι αυτό σημαίνει απλά αυξήσεις στα τιμολόγια.
Δημόσιο αγαθό στα λόγια
Γιατί ενώ το νερό θα παραμείνει κατ’ όνομα δημόσιο αγαθό, είτε επειδή θα περάσει από τις εκατοντάδες μικρές δημοτικές επιχειρήσεις ανά τη χώρα στη νέα μεγάλη εταιρεία που θα δημιουργηθεί είτε επειδή δεδηλωμένος στόχος των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ που έχουν μεγάλους ιδιώτες μετόχους –μεταξύ αυτών και τη γαλλική εταιρεία διαχείρισης υδάτων Veolia– θα είναι πλέον η επιτάχυνση των επενδύσεων, η διαχείρισή του θα γίνεται πρακτικά από ιδιωτικά συμφέροντα. Και βέβαια –όπως μάθαμε από το ρεύμα– επενδύσεις σημαίνει κεφάλαια, δηλαδή υψηλά κόστη που μεταφέρονται στους καταναλωτές.
Με την κατάργηση της Γενικής Γραμματείας Υδάτων και τη μεταβίβαση της αρμοδιότητας για τα νερά στην πρώην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει άλλωστε από καιρό ανοίξει τον δρόμο για αυξήσεις στο νερό. Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), που μέχρι σήμερα εγκρίνει τα αιτήματα του ΔΕΔΔΗΕ για αυξήσεις στο ρεύμα με βάση το επενδυτικό πρόγραμμά του, από του χρόνου θα εγκρίνει τα αιτήματα για αυξήσεις της ΕΥΔΑΠ, της ΕΥΑΘ και της άλλης μεγάλης εταιρείας υδάτων που θα σχηματιστεί, με βάση το επενδυτικό πρόγραμμά τους.
