Τα πλαστικά αποτελούν έναν «σοβαρό, αυξανόμενο και υποτιμημένο κίνδυνο» για την ανθρώπινη υγεία, αλλά και τον πλανήτη, προειδοποιεί νέα έκθεση εμπειρογνωμόνων.
Ο κόσμος βρίσκεται σε μια «κρίση πλαστικών», κατέληξε, η οποία προκαλεί ασθένειες και θανάτους από τη βρεφική ηλικία έως τα γηρατειά και ευθύνεται για τουλάχιστον 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως σε ζημιές που σχετίζονται με την υγεία.
Η αιτία της κρίσης είναι η τεράστια επιτάχυνση της παραγωγής πλαστικών, η οποία έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 200 φορές από το 1950 και αναμένεται σχεδόν να τριπλασιαστεί ξανά σε περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο τόνους ετησίως έως το 2060. Ενώ το πλαστικό έχει πολλές σημαντικές χρήσεις, η πιο ταχεία αύξηση σημειώθηκε στην παραγωγή πλαστικών μιας χρήσης, όπως είναι τα μπουκάλια του νερού και οι συσκευασίες fast food.
Ως αποτέλεσμα, η πλαστική ρύπανση έχει επίσης εκτοξευθεί, με 8 δισεκατομμύρια τόνους να μολύνουν πλέον ολόκληρο τον πλανήτη, ανέφερε η έκθεση, από την κορυφή του Έβερεστ μέχρι την βαθύτερη τάφρο του ωκεανού. Λιγότερο από το 10% του πλαστικού ανακυκλώνεται.
Τα πλαστικά θέτουν σε κίνδυνο τους ανθρώπους και τον πλανήτη σε κάθε στάδιο, ανέφερε η ανασκόπηση, από την εξόρυξη των ορυκτών καυσίμων από τα οποία κατασκευάζονταν, έως την παραγωγή, τη χρήση και την απόρριψη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ατμοσφαιρική ρύπανση, την έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες και την διείσδυση μικροπλαστικών στο σώμα. Η πλαστική ρύπανση μπορεί ακόμη και να ενισχύσει τα κουνούπια που μεταφέρουν ασθένειες, καθώς το νερό που παγιδεύεται στα σκουπίδια από πλαστικό παρέχει καλές περιοχές αναπαραγωγής.
Η ανασκόπηση, που δημοσιεύθηκε στο κορυφαίο ιατρικό περιοδικό Lancet, δημοσιεύθηκε πριν από τον έκτο και πιθανώς τελικό γύρο διαπραγματεύσεων μεταξύ χωρών για τη συμφωνία μιας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συνθήκης για τα πλαστικά για την αντιμετώπιση της κρίσης. Οι συνομιλίες έχουν πληγεί από μια βαθιά διαφωνία μεταξύ περισσότερων από 100 χωρών που υποστηρίζουν ένα όριο στην παραγωγή πλαστικών και πετρελαϊκών κρατών όπως η Σαουδική Αραβία που αντιτίθενται στην πρόταση. Ο Guardian αποκάλυψε πρόσφατα πώς τα πετρελαϊκά κράτη και οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας πλαστικών εκτροχιάζουν τις διαπραγματεύσεις.
«Γνωρίζουμε πολλά για το εύρος και τη σοβαρότητα των επιπτώσεων της πλαστικής ρύπανσης στην υγεία και το περιβάλλον», δήλωσε ο καθηγητής Philip Landrigan, παιδίατρος και επιδημιολόγος στο Boston College στις ΗΠΑ και κύριος συγγραφέας της νέας έκθεσης. Είπε ότι ήταν επιτακτική ανάγκη η συνθήκη για τα πλαστικά να περιλαμβάνει μέτρα για την προστασία της ανθρώπινης και πλανητικής υγείας.
«Οι επιπτώσεις πέφτουν περισσότερο στους ευάλωτους πληθυσμούς, ιδίως στα βρέφη και τα παιδιά», είπε. «Έχουν τεράστιο οικονομικό κόστος για την κοινωνία. Είναι καθήκον μας να δράσουμε ως απάντηση».
Οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες και η βιομηχανία πλαστικών έχουν υποστηρίξει ότι η εστίαση πρέπει να είναι στην ανακύκλωση πλαστικού, όχι στη μείωση της παραγωγής. Αλλά, σε αντίθεση με το χαρτί, το γυαλί, τον χάλυβα και το αλουμίνιο, τα χημικά πολύπλοκα πλαστικά δεν μπορούν να ανακυκλωθούν εύκολα. Η έκθεση ανέφερε: «Είναι πλέον σαφές ότι ο κόσμος δεν μπορεί να ανακυκλώσει για να ξεφύγει από την κρίση της πλαστικής ρύπανσης».
Περισσότερο από το 98% των πλαστικών κατασκευάζονται από ορυκτό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα. Η ενεργοβόρα διαδικασία παραγωγής οδηγεί στην κλιματική κρίση απελευθερώνοντας το ισοδύναμο 2 δισεκατομμυρίων τόνων CO2 ετησίως – περισσότερο από τις εκπομπές της Ρωσίας, του τέταρτου μεγαλύτερου ρυπαίνοντα στον κόσμο. Η παραγωγή πλαστικών προκαλεί επίσης ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ περισσότερο από το ήμισυ των μη διαχειριζόμενων πλαστικών αποβλήτων καίγονταν στον ανοιχτό αέρα, αυξάνοντας περαιτέρω τον μολυσμένο αέρα, ανέφερε η έκθεση.
Περισσότερες από 16.000 χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται στα πλαστικά, συμπεριλαμβανομένων πληρωτικών, χρωστικών, επιβραδυντικών φλόγας και σταθεροποιητών. Πολλές χημικές ουσίες πλαστικών συνδέθηκαν με επιπτώσεις στην υγεία σε όλα τα στάδια της ανθρώπινης ζωής, ανέφερε η έκθεση, αλλά υπήρχε έλλειψη διαφάνειας σχετικά με το ποιες χημικές ουσίες υπήρχαν στα πλαστικά.
Η ανάλυση διαπίστωσε ότι τα έμβρυα, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά ήταν ιδιαίτερα ευάλωτα στις βλάβες που σχετίζονται με τα πλαστικά, με την έκθεση να σχετίζεται με αυξημένους κινδύνους αποβολής, πρόωρης και θνησιγενούς γέννησης, γενετικών ανωμαλιών, μειωμένης ανάπτυξης των πνευμόνων, καρκίνου της παιδικής ηλικίας και προβλημάτων γονιμότητας αργότερα στη ζωή.
Τα πλαστικά απόβλητα συχνά διασπώνται σε μικρο- και νανο-πλαστικά που εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα μέσω του νερού, της τροφής και της αναπνοής. Τα σωματίδια έχουν βρεθεί στο αίμα, τον εγκέφαλο, το μητρικό γάλα, τον πλακούντα, το σπέρμα και τον μυελό των οστών. Η επίδρασή τους στην ανθρώπινη υγεία είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη προς το παρόν, αλλά έχουν συνδεθεί με εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές προσβολές και οι ερευνητές δήλωσαν ότι απαιτείται μια προληπτική προσέγγιση.
Το πλαστικό συχνά θεωρείται ένα φθηνό υλικό, αλλά οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι είναι ακριβό όταν συμπεριλαμβάνεται το κόστος των βλαβών στην υγεία. Μια εκτίμηση της βλάβης στην υγεία από μόνο τρεις πλαστικές χημικές ουσίες – PBDE, BPA και DEHP – σε 38 χώρες ήταν 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η νέα ανάλυση αποτελεί την αρχή μιας σειράς εκθέσεων που θα παρακολουθούν τακτικά τις επιπτώσεις των πλαστικών.
Φωτογραφία: iStock
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μωβ μέδουσες: Σε ποιες παραλίες κινδυνεύετε και τι να κάνετε αν σας τσιμπήσουν – 8 οδηγίες (βίντεο)
Έχετε χοληστερίνη; Πόσα αμύγδαλα την ημέρα μπορούν να σας βοηθήσουν να την ρίξετε
Δωρεάν θεραπείες κατά της παχυσαρκίας: Τι αλλάζει από Σεπτέμβριο σε Ελλάδα και άλλες χώρες