Τι μπορεί να κρύβει μια φαινομενικά τέλεια εικόνα

Μπορεί το θέμα της σωματικής δυσφορίας να αναγνωρίζεται κυρίως στα άτομα που βρίσκονται σε φυλομετάβαση ή στους εφήβους που παλεύουν με την ταυτότητά τους, αλλά στην πραγματικότητα το φαινόμενο δεν έχει ηλικία, φύλο ή ταυτότητα. Το συναντώ πια όλο και συχνότερα και σε ενήλικες άνδρες — και όχι μόνο στο ιατρείο, αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Άνδρες που μπορεί να δείχνουν τέλοιοι στα social, αλλά ζουν με εμμονή για τους κοιλιακούς, τη γωνία της γνάθου, το ποσοστό λίπους ή το «ανδρικό status» που αποδίδεται στην εξωτερική εικόνα.

Η δυσφορία του σώματος είναι μία πολιτισμική κατασκευή,μία ψυχοσωματική παγίδα και σε πολλές περιπτώσεις κρύβει πολλές περισσότερες παθογένειες.

Η σιωπηλή διαδρομή από το σχολείο στο γυμναστήριο
Ξεκινάει πολλές φορές στην εφηβεία. Ένα παιδί που αισθάνεται ότι δεν είναι αρκετά αρρενωπό. Ένας έφηβος που μισεί το σώμα του γιατί δεν συμβαδίζει με αυτό που του παρουσιάζεται ως φυσιολογικό ή ιδανικό.

Και μετά, ενηλικιώνεται. Δεν κάνει coming out. Δεν ζητά βοήθεια. Απλώς κάνει εγγραφή σε ένα  γυμναστήριο.

Κάποιοι από αυτούς τους άνδρες βρίσκουν πράγματι δύναμη μέσα από τη σωματική ενδυνάμωση. Όμως πολλοί άλλοι χάνουν τελείως την επαφή με την εικόνα του υγιές σώματος. Το σώμα γίνεται ένα έργο υπό κατασκευή που δεν τελειώνει ποτέ. Μια αιώνια αποτυχία να φτάσουν το άπιαστο πρότυπο του Tik tok και του instagram.

Όταν η δυσφορία φοράει φανέλα γυμναστηρίου

Υπάρχει μια σκληρή αλήθεια που δεν λέγεται ανοιχτά: η γυμναστηριακή κουλτούρα έχει αναδείξει έναν νέο τύπο σωματικής δυσφορίας στους άνδρες.

Δεν αφορά το φύλο, αλλά την ανδρική επάρκεια και τη σωματική κυριαρχία.Την προώθηση της εικόνας ενός τέλειου σώματος, που στην ουσία κρύβει άνδρες με συναισθηματική διαταραχή και εσωτερικευμένο άγχος.

Μερικά από τα σημάδια που έχω συναντήσει:

●      Άνδρες με παθολογική ενασχόληση με τη μυϊκή ανάπτυξη (muscle dysmorphia)

●      Ασθενείς με ορμονικές επιπλοκές από ανεξέλεγκτη χρήση στεροειδών/αναβολικών

●      Άνδρες που παρουσιάζουν στυτική δυσλειτουργία λόγω ψυχογενούς πίεσης να «αποδώσουν» και στο κρεβάτι

●      Συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους και κρίσεις ταυτότητας, πίσω από έναν «αψεγάδιαστο» κορμό

Η παθολογία της “αρρενωπότητας”

Η κοινωνία που παράγει αγόρια που δεν κλαίνε, είναι η ίδια που παράγει άνδρες που αυτοκαταστρέφονται σιωπηλά. Οι ενήλικες αυτοί δεν ζητούν βοήθεια — γιατί δεν αναγνωρίζουν πως κάτι πάει στραβά. Κι όμως, οι επιπτώσεις είναι πραγματικές:

●      Διατροφικές διαταραχές (ναι, και στους άνδρες), όπως νευρική ανορεξία ή βουλιμία

●      Ορμονικές ανισορροπίες από κακό προγραμματισμό δίαιτας ή χημική υποβοήθηση

●      Μειωμένη τεστοστερόνη λόγω υπερβολικής άσκησης/στρες

●      Σεξουαλική ανασφάλεια, στυτική δυσλειτουργία

●      Κοινωνική απομόνωση

Το ανδρικό σώμα έχει γίνει πεδίο μάχης. Η επικράτηση του μεγαλύτερου και του πιο γραμμωμένου. Ο μόνος νικητής στο τέλος είναι η υπερκόπωση, η ψυχική εξάντληση και μια διαρκής αίσθηση ανεπάρκειας.

Άνδρες οι οποίοι ενασχολούνται με το bodybuilding εδώ και δεκαετίες μου έχουν αναφέρει μια παθολογική αλλαγή τα τελευταία χρόνια στο άθλημα τους. Παρατηρούν πως ολοένα και περισσότεροι νέοι — ακόμα και έφηβοι — σπεύδουν να πάρουν αναβολικά και τεστοστερόνη χωρίς να σκέφτονται τις συνέπειες, θυσιάζοντας την υγεία τους στον βωμό ενός ονειρικού Instagram, γεμάτου με reels που πουλάνε τέλειους κοιλιακούς και άτρωτα σώματα. Μια ψηφιακή ψευδαίσθηση που τους παγιδεύει σε έναν ατέλειωτο αγώνα για αποδοχή και αναγνώριση, όπου κάθε like και κάθε follow μετράει περισσότερο από την ίδια τους την ευεξία.

Αυτή η επιτακτική ανάγκη για γρήγορα αποτελέσματα έχει δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο, όπου η ψυχολογική πίεση και η σωματική δυσφορία τροφοδοτούν τη χρήση ουσιών με ανεξέλεγκτες συνέπειες — από ορμονικές διαταραχές μέχρι σοβαρά καρδιαγγειακά και ψυχικά προβλήματα, που πολύ συχνά υποτιμώνται ή αγνοούνται.

Η παλιά φράση «νους υγιής εν σώματι υγιεί» μοιάζει να έχει χαθεί στην εποχή μας, όπου το σώμα συχνά αντιμετωπίζεται ως απλό εργαλείο εμφάνισης, αποκομμένο από την ψυχική και συναισθηματική ευεξία. Η αληθινή υγεία δεν είναι μόνο ζήτημα μυϊκής δύναμης ή εξωτερικής εικόνας, αλλά η ισορροπία μεταξύ νου και σώματος — μια ισορροπία που όλο και περισσότεροι άνδρες σήμερα δυσκολεύονται να βρουν.

Τι μπορούμε να κάνουμε — ως γιατροί και ως κοινωνία

• Να αναγνωρίσουμε ότι η σωματική δυσφορία στους άνδρες υπάρχει και είναι ένα σοβαρό φαινόμενο.
• Να δημιουργήσουμε χώρους φροντίδας και υποστήριξης χωρίς «τεστοστερονικό ταμπού».
• Να μιλήσουμε με τους άνδρες για το σώμα τους — όχι μόνο για να «λειτουργεί», αλλά για να αντέχεται.
• Να σταματήσουμε να προβάλλουμε ένα μόνο πρότυπο σώματος — το μυώδες, επιθετικό
• Να φέρουμε κοντά ειδικότητες: ανδρολόγοι, ψυχολόγοι, διατροφολόγοι, γυμναστές, εκπαιδευτικοί — όλοι να δούμε την εικόνα ως σύνολο, όχι ως ρόλους.

Κλείνοντας: το σώμα δεν είναι project, είναι κατοικία

Το σώμα δεν είναι εργαλείο κοινωνικής αποδοχής. Δεν είναι ρόλος. Δεν είναι branding. Είναι κατοικία..

Έχεις δικαίωμα να αισθάνεσαι άνετα, ασφαλής και εντάξει στο σώμα σου.

Και είναι ευθύνη όλων μας — γιατρών, γονιών, φίλων, εκπαιδευτικών — να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε κανείς να μη χρειάζεται να παλέψει για να αποδεχτεί τον εαυτό του.

Φωτογραφία: iStock