Ρεπορτάζ: Γιάννης Παναγιωτακόπουλος
Κατόπιν αιτήματος συγγενών θυμάτων του πολύνεκρου δυστυχήματος των Τεμπών, η τεχνική ομάδα του Βασίλη Κοκοτσάκη συνέταξε τεχνική έκθεση που απαντάει στο ερώτημα του τι μπορούν να δείξουν οι εκταφές και οι εργαστηριακές εξετάσεις σε σορούς, 30 μήνες μετά. H έκθεση αυτή βρίσκεται στα χέρια των συγγενών και η «Ζούγκλα» σας την παρουσιάζει.
Παράλληλα, σήμερα (25/9) έχουν κατατεθεί μαζί με τα αντιρρητικά υπομνήματα συγγενών, νέα αιτήματα εκταφής από την Μαρία Καρυστιανού, τον Πάνο Ρούτσι και τον Χρήστο Κωνσταντινίδη.
Η έκθεση πραγματεύεται τη χρησιμότητα των εργαστηριακών ιατροδικαστικών εξετάσεων σε θύματα πυρκαγιάς με απανθράκωση, εστιάζοντας στο δυστύχημα των Τεμπών. Κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι η απουσία τοξικολογικών, χημικών και ιστολογικών εξετάσεων κατά την αρχική διερεύνηση, σε συνδυασμό με την πρόωρη καταστροφή βιολογικού υλικού και την άρνηση εκταφών, δημιούργησε σοβαρά επιστημονικά και νομικά κενά.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν οι τεχνικοί σύμβουλοι, η καταστροφή αποδεικτικού υλικού και η μη διενέργεια εξετάσεων συνιστούν απόκλιση από διεθνή πρότυπα και θα μπορούσαν να θεωρηθούν παρακώλυση της δικαιοσύνης ή παράβαση καθήκοντος. Επιπλέον, η μη διερεύνηση αιτιών θανάτου εγείρει ζητήματα παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων (άρθρα 2 & 6 ΕΣΔΑ: δικαίωμα στη ζωή και στη δίκαιη δίκη).
Απανθράκωση: Εσφαλμένη χρήση ως «αιτία θανάτου»
Όπως αναφέρει η έκθεση, η απανθράκωση είναι το φαινόμενο καταστροφής των ιστών του σώματος από τη φωτιά. Πρόκειται για μεταθανάτιο εύρημα που αποτυπώνει την επίδραση της θερμότητας στο σώμα, όχι όμως για αιτία θανάτου.
Οι πραγματικοί μηχανισμοί θανάτου σε πυρκαγιές συνδέονται με εισπνοή καπνού, μονοξειδίου του άνθρακα, τοξικών αερίων και θερμική καταπόνηση.
Στην υπόθεση Τεμπών, συγκεκριμένα ιατροδικαστικά ευρήματα (αιθάλη σε τραχεία/βρόγχους, πνευμονικό οίδημα, υψηλά επίπεδα καρβοξυαιμοσφαιρίνης) αποδεικνύουν ότι αρκετά θύματα (π.χ. ΡΜ33 και ΡΜ24) ήταν ζωντανά όταν ξέσπασε η φωτιά και πέθαναν από τοξικούς και ασφυκτικούς μηχανισμούς εν ζωή, όχι από την απανθράκωση.
¨όπως αναφέρει ο Βασίλης Κοκοτσάκης, η χρήση της «απανθράκωσης» ως αιτίας θανάτου σε 27 περιπτώσεις αποτελεί επιστημονική ανακρίβεια με σοβαρές συνέπειες για την απόδοση ευθυνών.
Οι εργαστηριακές δυνατότητες και η διεθνής πρακτική
Η διεθνής βιβλιογραφία και πρακτική (INTERPOL, ISO, ForensicScienceInt.) τεκμηριώνουν ότι:
Πτητικές ενώσεις (BTEX: βενζόλιο, τολουόλιο, ξυλόλια) παραμένουν ανιχνεύσιμες όταν η ταφή γίνεται σε σφραγισμένους σάκους, όπως στις ταφές των Τεμπών λόγω COVID-19.
Μη πτητικά μόρια (hopanes, steranes, PAHs) ανιχνεύονται για χρόνια σε οστά, τρίχες και λίπος, ακόμα και μετά από απανθράκωση.
Η ανάλυση αιθάλης μπορεί να λειτουργήσει ως «χημικό δακτυλικό αποτύπωμα» για τον προσδιορισμό επιταχυντικών καύσης.
Η διεθνής πρακτική θεωρεί την τοξικολογική και χημική διερεύνηση αναπόσπαστο μέρος της ιατροδικαστικής διαδικασίας σε θύματα πυρκαγιάς.
Ιατροδικαστικές παραλείψεις στην υπόθεση Τεμπών
Όπως κατ’ επανάληψην έχουν καταγγείλει συγγενείς των θυμάτων, παραδόξων και κατά παράβαση των σχετικών πρωτοκόλλων, δεν έγιναν τοξικολογικές και χημικές αναλύσεις σε σωρούς με σαφή ενδείξεις εισπνοής καπνού και θερμικής επιβίωσης (π.χ. ΡΜ33).
Επιπλέον, καταστράφηκαν βιολογικά δείγματα (αίμα, ιστοί) πριν ολοκληρωθεί η δικογραφία, στερώντας τη δυνατότητα ανεξάρτητης επανεξέτασης. Οι δικαστικές αρχές αρνήθηκαν εκταφές, μολονότι οι συνθήκες ταφής αύξαναν την πιθανότητα διατήρησης κρίσιμων δειγμάτων.
Σε θύματα με «κηλιδώσεις αλλότριων ουσιών» ή «οπτή κατάσταση οργάνων» δεν έγινε κανένας εργαστηριακός έλεγχος, παρότι τα ευρήματα επέβαλλαν εξειδικευμένες εξετάσεις.
Συμπεράσματα της έκθεσης
Η απανθράκωση δεν είναι αιτία θανάτου• η επιστημονική διερεύνηση δείχνει ότι θύματα πέθαναν από εισπνοή καπνού και τοξικών αερίων.
Οι εργαστηριακές εξετάσεις που δεν έγιναν (αιθάλης, COHb, πτητικών και μη πτητικών υδρογονανθράκων, DNA) θα μπορούσαν να είχαν τεκμηριώσει με σαφήνεια τις αιτίες θανάτου και τη χρήση ενισχυτικών καύσης.
Η άρνηση εκταφών και η πρόωρη καταστροφή δειγμάτων στέρησαν τη Δικαιοσύνη από κρίσιμα στοιχεία.
Παρά την πάροδο 2,5 ετών, οι εκταφές παραμένουν επιστημονικά χρήσιμες, καθώς οστά, τρίχες και έδαφος μπορούν να αποδώσουν αξιόπιστα αποτελέσματα.
Η διενέργεια δευτερογενών εξετάσεων αποτελεί τη μόνη οδό για πλήρη διαλεύκανση, επιστημονική αποκατάσταση της αλήθειας και νομική δικαίωση των οικογενειών.
Δείτε ολόκληρη την έκθεση ΕΔΩ (1)
Τι ανέφερε στη «Ζούγκλα» η Μαρία Καρυστιανού
Η Μαρία Καρυστιανού μιλώντας στη «Ζούγκλα», τόνισε ότι το αυτονόητο αίτημα συγγενών για εκταφή, ταυτοποίηση και διενέργεια των εργαστηριακών εξετάσεων που δεν έγιναν, συναντάει μονίμως την παράλογη άρνηση των ανακριτικών αρχών. Ανέφερε ότι ο εμπαιγμός των συγγενών συνεχίστηκε με τις πρόσφατες ψευδείς δηλώσεις του Υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ, όπου υποστήριξε ότι επί 2,5 χρόνια δεν υπήρξε ποτέ από συγγενείς αίτηση εκταφής για ταυτοποίηση DNA.
Σύμφωνα με τα όσα μας ανέφερε, η ίδια είχε κάνει αίτηση εκταφής για ταυτοποίηση της σορού της κόρης της Μάρθης στην Εισαγγελία της Λάρισας. Η αίτηση απορρίφθηκε και επανήλθε στις αρχές του περασμένου Ιουλίου κάνοντας πάλι αίτηση στη Θεσσαλονίκη, όπου έχει ταφεί η Μάρθη. Και πάλι η αίτηση απορρίφθηκε.
Όπως αναφέρει στη «Ζούγκλα» η Μαρία Καρυστιανού, «είναι προφανές ότι είχε δοθεί γραμμή σε όλες τις Εισαγγελίες. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Ποτέ δεν απορρίπτονται αιτήματα εκταφής για ταυτοποίηση DNA».
Επιπλέον, όπως μας ανέφερε, άλλες δύο αιτήσεις εκταφής για ταυτοποίηση DNA της σορού του γιου του είχε καταθέσει ο Παύλος Ασλανίδης. Χθες 25/9, κατέθεσε και τρίτη.
Η πρώτη είχε κατατεθεί στα τέλη του 2024, και η δεύτερη το καλοκαίρι του 2025. Και οι δύο απορρίφθηκαν.
Άλλη αίτηση εκταφής είχε καταθέσει ο Χρήστος Τιλκερίδης, πατέρας του 23χρονου Άγγελου που σκοτώθηκε στο δυστύχημα των Τεμπών. Η αίτηση είχε κατατεθεί στις 18/12/2024. Του απάντησαν αρνητικά … 7 μήνες και 13 μέρες μετά.
Ματζουράνης στη «Ζούγκλα»: «Η εκταφή και η εξέταση είναι μια απλή και γρήγορη διαδικασία»
Επικοινωνήσαμε με τον δικηγόρο του Παύλου Ασλανίδη, Γιάννη Ματζουράνη, ο οποίος κατέθεσε χθες την τρίτη κατά σειρά αίτηση εκταφής. Όπως μας ανέφερε, «είναι εντελώς παράλογη η άρνηση των Δικαστικών Αρχών. Η εκταφή είναι μία διαδικασία που διαρκεί 2-4 ώρες. Λαμβάνονται τα δείγματα και στέλνονται σε εξουσιοδοτημένα εργαστήρια, τα οποία μπορούν να βγάλουν αποτελέσματα DNA, καθώς και τοξικολογικών και βιοχημικών εξετάσεων, μέσα σε 15 μέρες. Έχουμε καταθέσει την πρώτη αίτηση από τα τέλη του 2024. Σε τι θα καθυστερούσε την διαδικασία της ανάκρισης η εκταφή; Είναι προφανές ότι φοβούνται πως θα προκύψουν νέα στοιχεία.»
