Στο ξεπάγωμα των ΑΦΜ χιλιάδων φυσικών και νομικών προσώπων που «πάγωσαν» λόγω διαπίστωσης φοροδιαφυγής, θα προχωρήσει αναγκαστικά η ΑΑΔΕ μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματικό το μέτρο.
Η ΑΑΔΕ έχει τη δυνατότητα να αναστέλλει τη χρήση του Α.Φ.Μ. ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του όταν ο φορολογούμενος υποπίπτει σε σοβαρές παραβάσεις και μάλιστα η απενεργοποίηση του ΑΦΜ διαρκεί αρκετά χρόνια.
Ωστόσο το εν λόγω μέτρο κατέπεσε από το Συμβούλιο της Επικρατείας στο οποίο προσέφυγε «παθών» φορολογούμενος.
Η Ολομέλεια του ΣτΕ, με την απόφασή της 869/2025 αποφάνθηκε πως “η αναστολή χρήσης ή η απενεργοποίηση του ΑΦΜ λόγω φοροδιαφυγής συνιστά βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή του φορολογούμενου, φυσικού ή νομικού προσώπου, η οποία κατ’ ουσίαν ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης της οικονομικής δραστηριότητας”.
Παράλληλα το ΣτΕ σημειώνει πως “η σχετική διάταξη του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας «συνιστά κατ’ ουσίαν εν λευκώ εξουσιοδότηση προς τον Διοικητή της ΑΑΔΕ για τη ρύθμιση των εν λόγω θεμάτων σε περίπτωση φοροδιαφυγής, εφόσον δεν τίθενται όρια στην αρμοδιότητά του”.
Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου – Μαΐου 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, μόνο από τις Υπηρεσίες Ελέγχου και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων (ΥΕΔΔΕ) ολοκληρώθηκαν 43 έρευνες σε μεγάλες υποθέσεις φοροδιαφυγής και απάτης και βρέθηκαν παραβάσεις στις 34 περιπτώσεις και απενεργοποιήθηκαν τα συγκεκριμένα (34) ΑΦΜ.
Από το 2020 απενεργοποιήθηκαν συνολικά πάνω από 700 ΑΦΜ από τις ΥΕΔΔΕ, ενώ αν προστεθούν και τα παγώματα των ΑΦΜ από άλλες υπηρεσίες της ΑΑΔΕ, οι υποθέσεις είναι χιλιάδες.
Μετά την απόφαση του ΣτΕ, η ΑΑΔΕ και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ετοιμάζουν αλλαγή της νομοθεσίας και να αντικαταστήσουν το»πάγωμα» του ΑΦΜ με πιο βαριές χρηματικές κυρώσεις, για τις σοβαρές φορολογικές παραβάσεις και απάτες.
Ωστόσο, μέχρι να νομοθετηθούν και να ισχύσουν, οι αρμόδιες υπηρεσίες εφαρμόζουν κανονικά τα ισχύοντα και όταν εντοπίζουν παραβάσεις που επισείουν την ποινή του παγώματος του ΑΦΜ, την επιβάλουν.
Πότε «παγώνουν»
Η ΑΑΔΕ μπορεί να αναστέλλει τη χρήση Α.Φ.Μ. ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Αν ο φορολογούμενος έχει πτωχεύσει ή έχει περιέλθει σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή
- Αν υφίστανται αντικειμενικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος:
- έχει παύσει να ασκεί οικονομική δραστηριότητα, ή
- διαπράττει φοροδιαφυγή ή λαθρεμπορία ή νοθεία προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, ή
- παραβιάζει ή παραποιεί ή επεμβαίνει κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών ή του Παρόχου Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Έκδοσης Στοιχείων, ή
- έχει δηλώσει ψευδή ή ανακριβή στοιχεία για την απόκτησή του, ή
- έχει εγγραφεί στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές.
Τι σημαίνει και πόσο διαρκεί η αναστολή ΑΦΜ
Τα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα των οποίων η ΑΑΔΕ παγώνει τα ΑΦΜ, δεν μπορούν να υποβάλουν δήλωση έναρξης ή μεταβολής εργασιών, κατά περίπτωση, για όσο χρόνο διαρκεί η αναστολή ή η απενεργοποίηση. Η διάρκεια της αναστολής χρήσης Α.Φ.Μ. είναι:
- Τρία (3) έτη μετά την κήρυξη του φορολογούμενου σε πτώχευση ή σε άλλη κατάσταση αφερεγγυότητας,
- Πέντε (5) έτη από την ημερομηνία που διαπιστώνεται κάθε άλλη από τις ανωτέρω παραβάσεις.
- Αν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για κακούργημα λαθρεμπορίας, η αναστολή διαρκεί μέχρι την παραπομπή στο ακροατήριο και, αν ο φορολογούμενος καταδικασθεί, η αναστολή διαρκεί όσο και η έκτιση της ποινής του.
