Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε νέους ευρωπαϊκούς κανόνες που καθιστούν υποχρεωτική την απόσυρση και ανακύκλωση των παλαιών αυτοκινήτων, με στόχο τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία.
Αυτή η νομοθεσία, που θα επηρεάσει τα 285,6 εκατομμύρια οχήματα στους δρόμους της ΕΕ και τα 6,5 εκατομμύρια που φτάνουν στο τέλος του κύκλου ζωής τους κάθε χρόνο, φέρνει σημαντικές αλλαγές στον σχεδιασμό, τη διαχείριση και την αξιοποίηση των οχημάτων.
Η Ελλάδα, με τον γηραιότερο στόλο αυτοκινήτων στην Ευρώπη (άνω των 17 ετών μέσος όρος), βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των εξελίξεων.
Βελτιωμένος σχεδιασμός και ανακυκλωμένα υλικά
Οι νέοι κανόνες απαιτούν:
-
Εύκολη Αφαίρεση Εξαρτημάτων: Τα νέα οχήματα θα πρέπει να σχεδιάζονται ώστε τα εξαρτήματα να αφαιρούνται εύκολα για αντικατάσταση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση ή ανακατασκευή.
-
Στόχοι Ανακυκλωμένου Πλαστικού: Εντός έξι ετών, το πλαστικό σε κάθε νέο τύπο οχήματος θα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 20% ανακυκλωμένου υλικού, με στόχο το 25% εντός 10 ετών.
-
Ανακυκλωμένος Χάλυβας & Αλουμίνιο: Η Επιτροπή καλείται να θεσπίσει στόχους και για τον ανακυκλωμένο χάλυβα και το αλουμίνιο.
Αυστηρότεροι κανόνες διαχείρισης τέλους κύκλου ζωής
-
Διευρυμένη Ευθύνη Παραγωγού: Τρία χρόνια μετά την έναρξη ισχύος, οι κατασκευαστές θα καλύπτουν το κόστος συλλογής και επεξεργασίας των οχημάτων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
-
Απαγόρευση Εξαγωγών: Θα απαγορευτεί η εξαγωγή οχημάτων που χαρακτηρίζονται ως τέλους κύκλου ζωής, με καλύτερη διάκριση από τα μεταχειρισμένα.
Επιπτώσεις στην Ελλάδα: Ο γηραιότερος στόλος της Ευρώπης
Ο νέος κανονισμός, ο οποίος αναμένεται να εκδοθεί γύρω στον Απρίλιο-Μάιο του 2026 και είναι άμεσα εφαρμόσιμος σε όλα τα κράτη-μέλη, θα φέρει σημαντικές αλλαγές στην Ελλάδα.
Ο Επαμεινώντας Βοναζούντας, Γενικός Διευθυντής Εναλλακτικής Διαχείρισης Οχημάτων (ΕΔΟΑ), επισημαίνει ότι ο κανονισμός καθορίζει λεπτομέρειες για την ανακύκλωση, τον χαρακτηρισμό οχημάτων τέλους κύκλου ζωής και μεταχειρισμένων, καθώς και των ανταλλακτικών.
Στην Ελλάδα, περίπου 60.000 αυτοκίνητα οδηγούνται στην ανακύκλωση ετησίως.
Αλλαγές στο εμπόριο ανταλλακτικών
Ο κανονισμός θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές και στο εμπόριο ανταλλακτικών:
-
Τα μεταχειρισμένα ανταλλακτικά από οχήματα τέλους κύκλου ζωής θα αποχαρακτηρίζονται ευκολότερα από απόβλητα σε προϊόντα.
-
Τα κράτη θα πρέπει να δώσουν κίνητρα για τη χρήση τέτοιων ανταλλακτικών, ενισχύοντας την κυκλική οικονομία.
Βαρύ φορτίο για τους έλληνες οδηγούς και η ανάγκη για κίνητρα
Το ζήτημα είναι κυρίως οικονομικό για τους Έλληνες οδηγούς, καθώς μεγάλο μέρος του πληθυσμού στηρίζεται σε φθηνά, παλιά αυτοκίνητα. Επιπλέον, πολλά επαγγέλματα (μικρά συνεργεία, έμποροι παλαιών αυτοκινήτων) εξαρτώνται από καλοσυντηρημένα οχήματα. Χωρίς γενναία μέτρα ενίσχυσης, υπάρχει ο κίνδυνος η μετάβαση να είναι άδικη για τους πιο ευάλωτους.
Ο Χρήστος Σμυρλής, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας ανακύκλωσης Alykon στην Παιανία, υπογραμμίζει την ανάγκη για “τεράστιο κίνητρο” ώστε να μπορέσει να γίνει μια ολική απόσυρση των παλαιών αυτοκινήτων, τα οποία αποτελούν το 40−50% του στόλου στην Ελλάδα. Προτείνει κίνητρα εφάμιλλα με αυτά που ισχύουν για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αλλά προσαρμοσμένα σε συμβατικά αυτοκίνητα (Euro 6 Plus), ώστε να είναι εφικτά οικονομικά.
Η επιτυχία του νέου κανονισμού θα εξαρτηθεί από την ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για καθαρό περιβάλλον και της στήριξης επαγγελμάτων και πολιτών που θα επηρεαστούν. Η νέα εποχή για την αυτοκίνηση στην Ευρώπη ξεκινά τώρα, αλλά στην Ελλάδα η μετάβαση θα απαιτήσει προσεκτικό σχεδιασμό για να μην αφήσει κανέναν πίσω.
