Βιοτεχνολογία. Μία λέξη η οποία στους πολλούς φαίνεται απόκοσμη. Είναι όμως ο κλάδος που δείχνει έτοιμος να ηγηθεί μιας σύγχρονης ελληνικής οικονομίας. Με βάση τα ελληνικά πανεπιστήμια και με τις ελληνικές startups να δομούν μια σύγχρονη αντίληψη μέσω της οποίας η πανεπιστημιακή γνώση μετατρέπεται σε οικονομική αξία, η Ελλάδα παρουσιάζει αξιομνημόνευτο έργο στον τομέα της βιοτεχνολογίας στο πλαίσιο της Ευρώπης.
Τι είναι όμως ο κλάδος της βιοτεχνολογίας; Γιατί πυροδοτεί την παραγωγική δύναμη μιας οικονομίας;
Διεπιστημονικός κλάδος
Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, δεν είναι παραγωγικός κλάδος, αλλά ένας διεπιστημονικός κλάδος που επιδρά σε πολλούς άλλους κλάδους. Είναι η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών μέσα από την επιστημονική έρευνα και με τη χρήση βιολογικών συστημάτων, ζωντανών οργανισμών ή παραγώγων τους. Η βιοτεχνολογία στοχεύει να αναπτύξει νέα προϊόντα χρησιμοποιώντας την πρόοδο των βιολογικών επιστημών. Συνδυάζει γνώσεις από τη χημεία, τη βιολογία, την τεχνολογία και άλλους κλάδους της μηχανικής. Παρότι καταλαμβάνει το σύνολο των κλάδων της παραγωγικής μηχανής μιας οικονομίας, η κύρια συμβολή της έγκειται στην ανάπτυξη νέων πρωτότυπων λύσεων στους τομείς της υγείας, της γεωργίας, της διατροφής, της βιομηχανίας και του περιβάλλοντος. Οι πιο συνηθισμένες εφαρμογές της μπορούν λοιπόν να συμπυκνωθούν στους εξής κλάδους:
Υγεία: Ανάπτυξη νέων φαρμάκων, θεραπειών και διαγνωστικών μεθόδων.
Γεωργία: Δημιουργία ανθεκτικών φυτών, βελτιωμένη παραγωγικότητα και ανάπτυξη βιοφαρμάκων. Διατροφή: Βελτίωση της ποιότητας και της ασφάλειας των τροφίμων.
Βιομηχανία: Παραγωγή προϊόντων από μικροοργανισμούς και άλλα βιολογικά συστήματα. Περιβάλλον: Ανάπτυξη βιοφίλτρων, βιοκαυσίμων και άλλων περιβαλλοντικά φιλικών λύσεων.
Βιοτεχνολογική επανάσταση
Αν μη τι άλλο, αν κάποιος εντρυφήσει στα όσα συμβαίνουν στον χώρο της βιοτεχνολογίας, θα διαπιστώσει με έκπληξη ότι η Ελλάδα δεν είναι παρατηρητής αλλά «εξέχων δρων» στο περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το ως άνω συμπέρασμα προφανώς δεν είναι αυθαίρετο, αλλά στηρίζεται στα εξής ελληνικά επιτεύγματα:
• Η ελληνική οικονομία κατέχει την όγδοη θέση στην ΕΕ των 27, με βάση τον αριθμό των συμμετοχών (ως εταίροι αλλά και ως συντονιστές της ερευνητικής κοινοπραξίας).
• Κατατάσσεται στην ένατη θέση στην ΕΕ των 27, με βάση τον αριθμό των οργανισμών που κατέχουν κεντρική θέση στα ερευνητικά δίκτυα που διαμορφώνονται στο πλαίσιο ευρωπαϊκών προγραμμάτων καινοτομίας.
• Επτά ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας, Πανεπιστήμιο Πατρών, Εθνικό Κέντρο Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) κατατάσσονται στους κορυφαίους 100 ευρωπαϊκούς οργανισμούς (σε σύνολο 77.000 οργανισμών κάθε τύπου), με βάση την κεντρικότητα στα ερευνητικά δίκτυα, τις συνολικές συμμετοχές τους και τις συμμετοχές τους ως συντονιστές των ερευνητικών έργων όσον αφορά το σύνολο των προγραμμάτων-πλαίσιο από το 1984 έως το έτος 2020.
«Ο τομέας των επιστημών υγείας στην Ελλάδα εισέρχεται δυναμικά σε μια νέα εποχή. Με υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, ώριμη ερευνητική κουλτούρα και στρατηγική στόχευση στην παραγωγή τεχνολογίας, πνευματικής ιδιοκτησίας και παγκοσμίως ανταγωνιστικών λύσεων, η Ελλάδα εξελίσσεται σε ανερχόμενο κόμβο βιο-καινοτομίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη» αναγράφεται χαρακτηριστικά σε ανακοίνωση της Enterprise Greece, η οποία τον περασμένο Μάιο διοργάνωσε και έστησε περίπτερο στο συνέδριο «Knowledge for Growth» το οποίο διεξήχθη στην Αμβέρσα.
Επιιτυχία που αγκαλιάστηκε
Υπό το κράτος αυτού του τεχνολογικού άλματος, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα αγκάλιασε τις πλατφόρμες της Metabio καθώς μέσω αυτών έγιναν κατορθωτά:
• Η απελευθέρωση χρόνου και πόρων: Με την αυτοματοποίηση των εργασιών ανάλυσης δεδομένων, η Metabio επέτρεψε στους επιστήμονες να αφοσιωθούν σε αυτό που κάνουν καλύτερα: τη δημιουργία νέων υποθέσεων, τον σχεδιασμό πειραμάτων και την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.
• Η δημιουργία πρoτύπων (Standards): Προωθώντας τυποποιημένα και εναρμονισμένα πρωτόκολλα, η εταιρεία συμβάλλει στη δημιουργία παγκόσμιων προτύπων στην ανάλυση δεδομένων.
• Η καλλιέργεια μιας κοινότητας: Το διαλειτουργικό μοντέλο της συγκεντρώνει μια παγκόσμια κοινότητα ερευνητών που συνεχώς βελτιώνουν και επεκτείνουν τις δυνατότητες των ψηφιακών εργαλείων της και μετατρέπει τη Metabio από έναν απλό προμηθευτή σε έναν καταλύτη συλλογικής τεχνολογικής εξέλιξης.
Μια διεθνής επιστημονική αφήγηση με ελληνική προέλευση
Πρόκειται για ένα ελληνικό φαινόμενο που μετέτρεψε την έρευνα σε πλατφόρμα και ισχυροποίησε τους επιστημονικούς δεσμούς παγκοσμίως. Αυτό που διαπίστωσαν στη Metabio ήταν ότι σε ένα πυραυλοκίνητο επιστημονικό κόσμο η ικανότητα για γρήγορη και ακριβή ανάλυση βιολογικών δεδομένων είναι το «ιερό δισκοπότηρο» της καινοτομίας. Ετσι, η ορμώμενη εκ Θεσσαλονίκης Metabio εδώ και μία δεκαετία επαναπροσδιόρισε την έννοια του R&D (Research & Development), μετατρέποντάς το από μεμονωμένη διαδικασία σε συλλογική προσπάθεια. Ηταν τέτοια η επιτυχία που αγκαλιάστηκε από το σύνολο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Με σύνθημα «Ξεκλειδώνοντας την αξία των ανθρώπινων βιοδειγμάτων» η Metabio προσφέρει στην επιστημονική κοινότητα τη δυνατότητα, μέσα από την καινοτόμο τεχνολογία της, να έχει πρόσβαση να συλλέγει, να αποθηκεύει, ακόμη και να προμηθεύεται διαχρονικά δεδομένα που σχετίζονται με ανθρώπινα βιολογικά δείγματα. Η τεχνολογία της Metabio παρέχει ένα φάσμα λύσεων πληροφορικής για βιοτράπεζες, CROs και δομές υγείας οι οποίες συλλέγουν και αποθηκεύουν διαχρονικά δεδομένα που σχετίζονται με ανθρώπινα βιολογικά δείγματα, όπως:
Ηλεκτρονικά αρχεία υγείας (HER ή EMR), προαναλυτικά δεδομένα (δευτερογενή & από πάγκο έως κατάψυξη), δεδομένα πραγματικού κόσμου (δεδομένα υγείας που προέρχονται από ασθενείς), δεδομένα σχετικά με βιολογικά δείγματα (Logistics, Storage & Management), πρωτόκολλα και αποτελέσματα έρευνας (Research Workflows and Metadata).
