Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν μπορεί να νιώθει πολύ άνετα. Κάθε τρεις και λίγο, υπάρχει κι ένα άλλο δημοψήφισμα για την ηγεσία της.
Όταν θα εμφανιστεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το βράδυ της Δευτέρας – για να υπερασπιστεί και πάλι τη φήμη της τρεις ημέρες μετά από μια δεύτερη διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης, μέσα σε τρεις μήνες – γνωρίζει ότι, ακόμα και αν καταφέρει να διατηρήσει τη θέση προς το παρόν, θα υπάρχει πάντα μια επόμενη φορά.
Από τις εμπορικές συμφωνίες μέχρι και τον επταετή προϋπολογισμό του μπλοκ, θα απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διαφάνεια ή ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο πλοηγεί τη θέση της ΕΕ. Σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό κόσμο, υπάρχει αυτή η δυνατότητα που επιτρέπει στα μέλη του Κοινοβουλίου να κρίνουν την απόδοση της Φον ντερ Λάιεν.
Σύμφωνα με το Politico, αυτή τη φορά είναι σχεδόν σίγουρα ασφαλής. Αλλά τι γίνεται μετά;
«Θα την κρίνουμε για τις εκτελεστικές της προσπάθειες, αλλά αυτό δεν θα γίνει μέσα στον Οκτώβριο», δήλωσε ο Ρενέ Ραπαζί, επικεφαλής του γερμανικού συνόλου Σοσιαλιστών και Δημοκρατικών ευρωβουλευτών, η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα στο Κοινοβούλιο μετά της Φον ντερ Λάιεν. «Έχει καταστήσει σαφές ότι έχει καταλάβει πού βρίσκονται τα προβλήματα της Ευρώπης. Τώρα πρέπει να εφαρμόσει τις προτάσεις της».
Με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, να παίζει δεύτερο βιολί στην Φον ντερ Λάιεν στην παγκόσμια σκηνή καθώς λουστράρει τη σχέση της με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και τους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας να αγωνίζονται να είναι τόσο ισχυροί όσο οι προκάτοχοι τους, ο ρόλος της επικεφαλής της Επιτροπής βρίσκεται κάτω από το μικροσκόπιο περισσότερο από ό,τι συνήθιζε ποτέ άλλοτε. Οι ημέρες της συναινετικής πολιτικής της ΕΕ φαίνονται να έχουν τελειώσει.
Το S&D, η ομάδα φιλελεύθερων, οι Πράσινοι, κι ακόμη και μερικοί από το κεντροδεξιό κόμμα της Φον ντερ Λάιεν, είναι απογοητευμένοι με τις επιδόσεις της. Κανένας δεν είναι έτοιμος να κινηθεί εναντίον της με οποιονδήποτε τρόπο αυτή τη στιγμή, αλλά λίγοι αποκλείουν τη δυνατότητα στο μέλλον.
«Δεν το αποκλείουμε», παίζοντας την κάρτα μομφής, «αν δούμε ότι υπάρχει ανάγκη», δήλωσε εκπρόσωπος της προέδρου της ομάδας S&D, στο Brussels Playbook, υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας.
Έγινε ρουτίνα
Οι δύο κινήσεις ψήφου εμπιστοσύνης αυτή την εβδομάδα, και η μια που η Φον ντερ Λάιεν πολέμησε τον Ιούλιο, προτάθηκαν χωριστά από διαφορετικές ομάδες. Οι ακροδεξιοί Πατριώτες και οι αριστεροί του The Left ακολουθούν ένα μονοπάτι που χαράχτηκε από τους δεξιούς ευρωπαίους συντηρητικούς και μεταρρυθμιστές.
Υπάρχουν λίγα στοιχεία που δείχνουν ότι θα σταματήσουν να προσπαθούν. Με μόνο 72 υπογραφές από τους 720 ευρωβουλευτές που απαιτούνται, οι κινήσεις για ψήφο εμπιστοσύνης μπορεί να αρχίσουν να γίνονται ρουτίνα. Το εργαλείο δεν είναι κάτι νέο στη συνθήκη της ΕΕ, απλά φαίνεται ότι οι νομοθέτες να έχουν ξυπνήσει και θέλουν να το χρησιμοποιήσουν.
Ενώ οι αριστεροί δήλωσαν ότι δεν υπήρχε σχέδιο να συνεχίσουν με όλο και περισσότερες κινήσεις να αμφισβητήσουν τη θέση της, οι δεξιόστροφοι νομοθέτες παραμένουν μη δεσμευτικοί, λέγοντας ότι περιμένουν να αξιολογήσουν τον τρόπο με τον οποίο ξεδιπλώνεται η ψηφοφορία αυτής της εβδομάδας.
Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι μόνο οι επίσημες ψήφοι εμπιστοσύνης. Άλλα εξέχοντα ζητήματα στη δεύτερη θητεία της Φον ντερ Λάιεν θα μπορούσαν να καταλήξουν ως δημοψηφίσματα για την ηγεσία της. Ακόμα κι αν οι ψήφοι του Κοινοβουλίου δεν την απομακρύνουν από το γραφείο, θα μπορούσαν να την εμποδίσουν.
Αυτά περιλαμβάνουν εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική και το πρώτο πακέτο «απλούστευσης» της Επιτροπής που στοχεύει στην κατάργηση της γραφειοκρατίας, η οποία μαστίζεται από διαφωνίες μεταξύ του κόμματος της φον ντερ Λάιεν και του S&D.
Και την περασμένη εβδομάδα, αυτές οι δύο μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες στο Κοινοβούλιο σηματοδότησαν ότι είναι έτοιμες να ανατρέψουν τον προτεινόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς αντιτίθενται σε μια αλλαγή που έσπρωξε η Φον ντερ Λάιεν.
Θα αλλάξουν οι κανόνες;
Το Κοινοβούλιο έχει το δικαίωμα να αλλάξει τους κανόνες του και να απαιτήσει μεγαλύτερο αριθμό υπογραφών για να αναγκάσει την ψήφο εμπιστοσύνης.
«Θα ήταν υπέροχο αν ανέβαζαν τον πήχη κι έφεραν την αξιοπρέπεια πίσω για την πρόταση», δήλωσε ένας υπάλληλος από την Επιτροπή υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, υποδηλώνοντας ότι όσο περισσότερο το κοινοβούλιο χρησιμοποιεί το εργαλείο, τόσο μικρότερο αποτέλεσμα θα είχε.
Ωστόσο, ο αξιωματούχος δήλωσε ότι δεν υπήρξαν συνομιλίες με το Κοινοβούλιο και παρέμεινε «προνόμιο του Κοινοβουλίου».
«Υπάρχει σαφής απογοήτευση στο Κοινοβούλιο προς την Επιτροπή αυτή, την Φον ντερ Λάιεν, δηλαδή, ποτέ δεν ξέρεις πότε θα αλλάξουν οι πολιτικές παλίρροιες», δήλωσε ο αξιωματούχος.
