ΕΛΓΑ: Η ανησυχία κορυφώνεται στην ύπαιθρο, καθώς οι παραγωγοί βλέπουν τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες να έχουν ήδη ξεκινήσει τις πληρωμές των άμεσων ενισχύσεων, ενώ στην Ελλάδα η κατάσταση θυμίζει περισσότερο περίοδο… ελέγχου παρά εκταμίευσης.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
ΟΠΕΚΕΠΕ – ΕΛΓΑ: Πληρωμές 153 εκατ. ευρώ, αποζημιώσεις ζωονόσων και μέτρα ανακούφισης για αγρότες και κτηνοτρόφους
News: Από την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου, η Ισπανία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν δώσει προκαταβολές έως και 70% της βασικής ενίσχυσης, ενώ η χώρα μας ακόμη περιμένει το «πράσινο φως» των διασταυρωτικών ελέγχων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Σύμφωνα με πληροφορίες του vimaorthodoxias.gr, η μεσοβδόμαδη πληρωμή των 58 εκατομμυρίων ευρώ, που παρουσιάστηκε ως «τεχνική εκκαθάριση», αποδείχθηκε φιάσκο, καθώς καλύπτει λιγότερο από το 7% των συνολικών εκκρεμοτήτων. Οι αγρότες, ειδικά στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, κάνουν λόγο για «κοροϊδία», αφού περίμεναν την προκαταβολή της ενιαίας ενίσχυσης και αντ’ αυτού έλαβαν αποσπασματικές πληρωμές παλαιών υποθέσεων, κυρίως βιολογικών και προγραμμάτων νέων αγροτών.
«Φρένο» από τις Βρυξέλλες – Κίνδυνος καταλογισμών
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επιχειρεί να αποφύγει νέα πρόστιμα από τις Βρυξέλλες, μετά την επιστολή της 4ης Αυγούστου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ζητά συμμόρφωση στους κανόνες διασταυρωτικών ελέγχων και αποτύπωση του πραγματικού ΑΤΑΚ σε κάθε αγροτεμάχιο. Έτσι, μέχρι τις 20 Οκτωβρίου το σύστημα θα παραμείνει ανοιχτό για διορθώσεις και τροποποιήσεις, κάτι που πρακτικά μεταθέτει την προκαταβολή του «τσεκ» μετά τις 20 Νοεμβρίου.
Κυβερνητικά στελέχη τονίζουν πως οι πληρωμές θα πραγματοποιηθούν «με ασφάλεια» και χωρίς κινδύνους επιστροφών. Ωστόσο, η αγροτική οικονομία στερείται ρευστότητας άνω του 1 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα πολλές εκμεταλλεύσεις να βρίσκονται στο «κόκκινο».
Στην εβδομαδιαία ανασκόπησή του, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι «μετά το πέρας των αιτήσεων στις 20 Οκτωβρίου, θα γίνει το ταχύτερο δυνατόν η επεξεργασία από την ΑΑΔΕκαι θα ακολουθήσουν οι πληρωμές». Παράλληλα, προειδοποίησε ότι «αν κινηθούμε πρόχειρα, κινδυνεύουμε με αναστολές πληρωμών και νέους καταλογισμούς από την Ε.Ε.».
Οι καθυστερήσεις και το «κούρεμα» της προκαταβολής
Η φετινή προκαταβολή αναμένεται να κυμανθεί κάτω από τα 450 εκατ. ευρώ, ποσό αισθητά μειωμένο σε σχέση με τις συνήθεις εκταμιεύσεις των τελευταίων ετών. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες αποδίδουν τη μείωση αυτή στο γεγονός ότι πολλοί δικαιούχοι εντάχθηκαν σε καθεστώτα με εκκρεμότητες, όπως τα «παλιά βιολογικά» ή τα οικολογικά σχήματα που δεν έχουν ακόμα ελεγχθεί πλήρως.
Από την πλευρά των παραγωγών, οι αντιδράσεις είναι έντονες. Αγροτικοί σύλλογοι από την Κεντρική Μακεδονία, τη Θεσσαλία και την Κρήτη καταγγέλλουν ότι οι διασταυρωτικοί έλεγχοι χρησιμοποιούνται ως άλλοθι για καθυστερήσεις και ζητούν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Ενδεικτικά, όπως δήλωσε πρόεδρος συνεταιρισμού στη Λάρισα:
«Αν καθυστερήσει και άλλο η προκαταβολή, πολλοί παραγωγοί δεν θα μπορέσουν να σπείρουν για τη νέα χρονιά. Το κράτος πρέπει να καταλάβει ότι χωρίς ρευστότητα δεν υπάρχει αγροτική οικονομία».
ΑΓΡΟΤΕΣ-Πληρωμές 190 εκατ. ευρώ σε αγρότες και κτηνοτρόφους – Αναλυτικά τα ποσά ΕΛΓΑ και ΟΠΕΚΕΠΕ έως 31 Οκτωβρίου
Τι πληρώνει ο ΕΛΓΑ τις επόμενες 20 ημέρες
Την ίδια στιγμή, ο ΕΛΓΑ προχωρά σε πληρωμές αποζημιώσεων ύψους περίπου 46 εκατ. ευρώ σε αγρότες και κτηνοτρόφους μέσα στις επόμενες 20 ημέρες, προσπαθώντας να ανακουφίσει όσους υπέστησαν ζημιές από παγετό, πλημμύρες και πυρκαγιές.
Συγκεκριμένα:
• Έως 25 Οκτωβρίου, αναμένεται η πληρωμή αποζημιώσεων ύψους 18,5 εκατ. ευρώ για ζημιές σε βαμβάκι, σιτηρά και καλαμπόκι που επλήγησαν από τον παγετό του Μαρτίου.
• Από 26 έως 31 Οκτωβρίου, θα δοθούν 11,2 εκατ. ευρώ σε κτηνοτρόφους για απώλειες ζωικού κεφαλαίου από πλημμύρες και επιδημίες (κυρίως στη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα).
• Στις 5 Νοεμβρίου, προγραμματίζεται καταβολή 9,8 εκατ. ευρώ σε παραγωγούς ελιάς και εσπεριδοειδών για ζημιές από καύσωνες και ανεμοθύελλες του καλοκαιριού.
• Μέχρι 10 Νοεμβρίου, ο ΕΛΓΑ θα καταβάλει 6,5 εκατ. ευρώ για ζημιές σε αμπέλια, ροδάκινα και κεράσια, ενώ εξετάζεται και έκτακτη πληρωμή 2 εκατ. ευρώ για επιλαχόντες αγρότες του Προγράμματος Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων (ΚΟΕ).
Σύμφωνα με πηγές του οργανισμού, οι φετινές αποζημιώσεις προχωρούν ταχύτερα χάρη στην πλήρη ψηφιοποίηση των εκτιμήσεων ζημιών, ενώ οι πληρωμές γίνονται σταδιακά ανά νομό, με προτεραιότητα στις πιο πληγείσες περιοχές.
«Μπαράζ» οργής στον αγροτικό κόσμο
Η καθυστέρηση των πληρωμών προκαλεί ήδη αντιδράσεις. Η Πανελλήνια Ένωση Αγροτών ανακοίνωσε ότι θα συγκαλέσει πανελλαδική σύσκεψη στις 27 Οκτωβρίου για να εξετάσει κινητοποιήσεις, εφόσον δεν δοθεί σαφές χρονοδιάγραμμα. Παράλληλα, συνεταιρισμοί από την Ήπειρο, την Πελοπόννησο και τη Μακεδονία καταγγέλλουν ότι τα ποσά των προκαταβολών έχουν «κουρευτεί» και ότι πολλοί αγρότες μένουν εκτός λίστας λόγω λαθών στα στοιχεία του gov.gr ή στον ΑΤΑΚ.
Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, κάνει λόγο για «επιτελικό μπάχαλο» και ζητά άμεση παρέμβαση του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Ανάπτυξης για τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής. Ο αρμόδιος τομεάρχης της αξιωματικής αντιπολίτευσης δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Όσο η κυβέρνηση καθυστερεί τις ενισχύσεις, οι αγρότες βουλιάζουν στα χρέη. Χρειάζεται ρευστότητα, όχι γραφειοκρατία».
Η επόμενη μέρα και τα σενάρια
Πηγές του ΟΠΕΚΕΠΕ αναφέρουν ότι η εκκαθάριση της προκαταβολής θα γίνει σε δύο φάσεις:
1. Πρώτη πληρωμή μετά τις 20 Νοεμβρίου, για όσους δεν έχουν εκκρεμότητες.
2. Δεύτερη φάση στα μέσα Δεκεμβρίου, για όσους είχαν ανακριβή στοιχεία ή δεν ολοκλήρωσαν εγκαίρως τις διορθώσεις.
Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: θα φτάσει εγκαίρως η προκαταβολή για να στηρίξει τη νέα καλλιεργητική περίοδο; Οι περισσότεροι παραγωγοί εμφανίζονται απαισιόδοξοι.
Αγροτοσυνδικαλιστές υποστηρίζουν ότι χωρίς ρευστότητα, η αγορά λιπασμάτων και σπόρων θα καταρρεύσει, οδηγώντας σε μείωση της παραγωγής το 2026. Η ζήτηση ήδη έχει πέσει έως και 25% στα γεωπονικά καταστήματα, ενώ αρκετές ενώσεις συνεταιρισμών ζητούν προκαταβολική ενίσχυση μέσω Ταμείου Ανάκαμψης.
Η ελληνική αγροτική οικονομία βρίσκεται για ακόμη μία φορά στο μεταίχμιο ανάμεσα στην ανάγκη συμμόρφωσης με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και στην επιβίωση της παραγωγής. Οι αγρότες περιμένουν την πολυπόθητη προκαταβολή του τσεκ ’25, ενώ ο ΕΛΓΑ προσπαθεί να «κλείσει τρύπες» με αποζημιώσεις. Ωστόσο, όπως σχολίασε χαρακτηριστικά εκπρόσωπος παραγωγών από την Καρδίτσα:
«Δεν θέλουμε υποσχέσεις, θέλουμε πληρωμές».
Το αν η κυβέρνηση θα καταφέρει να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των παραγωγών, θα φανεί μετά τις 20 Νοεμβρίου – ημερομηνία ορόσημο για την επιβίωση χιλιάδων αγροτικών και κτηνοτροφικών νοικοκυριών.
ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΑΓΡΟΤΩΝ – μαμούθ 227 εκατ. ευρώ από ΟΠΕΚΕΠΕ και ΕΛΓΑ: Ποιοι πληρώνονται τις επόμενες 15 ημέρες από ΕΛΓΑ
