Την περασμένη εβδομάδα κι ενώ στην Εξεταστική για τον ΟΠΕΚΕΠΕ ο Σπήλιος Λιβανός κάρφωνε τον διάδοχό του στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρη Αυγενάκη καλύπτοντας πάντα τον Κυριάκο Μητσοτάκη (ο Σπ. Λιβανός είπε δηλαδή ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης τυχαία τον έβγαλε από το υπουργείο, χωρίς ποτέ να μάθει ότι στην Κρήτη τού έβγαλαν κηδειόχαρτα όταν πήγε να ξεκαθαρίσει το σκάνδαλο των «γαλάζιων» βοσκοτόπων και τυχαία τον αντικατέστησε με τον Κρητικό Λ. Αυγενάκη, που ξεμπλόκαρε τα εκατομμύρια προς τους «Φραπέδες» και τους «Χασάπηδες»), η οργή της υπαίθρου άγγιζε την κορυφή της κυβερνητικής πυραμίδας.
Οι παραγωγοί κατά πάσα πιθανότητα δεν παρακολουθούν όσα «βαριά» και αποκαλυπτικά για τις πολιτικές ευθύνες του Μαξίμου μαρτυρούν κατά διαστήματα οι τόσοι υπουργοί και πρόεδροι που άλλαξε στο Αγροτικής Ανάπτυξης και στον ΟΠΕΚΕΠΕ η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Γνωρίζουν όμως πολύ καλά ότι 600.000 οικογένειες της ελληνικής υπαίθρου παραμένουν εδώ και πεντέμισι μήνες όμηροι ενός «γαλάζιου» σκανδάλου λόγω της αναστολής πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ. Γνωρίζουν επίσης καλύτερα από όλους το απόλυτο χάος που υπάρχει συνολικά στις πληρωμές αυτής της κυβέρνησης.
Ηταν η… σειρά του
Οι αγρότες υποδέχτηκαν με γιούχα και την ιαχή «κλέφτες, κλέφτες» πρώτη φορά την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστα Τσιάρα, Γιάννη Ανδριανό και Χρήστο Κέλλα τον Οκτώβριο όταν βγήκαν στην ύπαιθρο και επισκέφτηκαν τη Λιβαδειά, τις Σέρρες και τα Φάρσαλα αντίστοιχα, χωρίς να έχουν φανταστεί τι τους περιμένει. Την περασμένη εβδομάδα ήταν η σειρά του πρωθυπουργού.
Το Μαξίμου είχε ανακοινώσει ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης θα ταξίδευε την Τρίτη στην Αλεξανδρούπολη για να επισκεφτεί τον νέο σταθμό συμπίεσης φυσικού αερίου της ΔΕΠΑ στην Κομοτηνή. Το σχέδιο έλεγε ότι θα προβάλει τις ενεργειακές συμφωνίες με τους Αμερικανούς που καθιστούν την Ελλάδα κόμβο εισαγωγής (ακριβού) αμερικανικού LNG στην Ευρώπη ως μείζονα εθνική επιτυχία για να κερδίσει πολιτικούς πόντους στη Θράκη προς όφελος της ΝΔ.
Οι παραγωγοί της Αλεξανδρούπολης όμως έσπευσαν να τον κηρύξουν ανεπιθύμητο στην περιοχή τους και από τη νύχτα της περασμένης Δευτέρας έκλεισαν με τρακτέρ το αεροδρόμιο. Ο λόγος δεν ήταν μόνο η στάση πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ ή η μαζική σφαγή ζώων
λόγω της ευλογιάς. Ηταν και το ότι τρία ολόκληρα χρόνια μετά τις φωτιές που κατέκαψαν τον νότιο Εβρο –συνολικά 725.000 στρέμματα δάσους και αγροτικών εκτάσεων– για κάποιους τεχνικούς λόγους που ανάγονται στις αεροφωτογραφίες η πλειονότητα των παραγωγών του Εβρου δεν έχει πάρει ακόμη τις αποζημιώσεις της – κάποιοι λίγοι μόνο έχουν πάρει προκαταβολές.
Η κυβέρνηση έστειλε αρχικά κατά των παραγωγών της Αλεξανδρούπολης τα ΜΑΤ. Αργότερα, την ώρα που ξεκινούσε το πρωθυπουργικό αεροπλάνο από την Αθήνα, για να τους καλοπιάσει έβγαλε τον Κωστή Χατζηδάκη να εξαγγείλει την αύξηση του ορίου επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο κατά 50% – κάτι που είχαν ζητήσει παλιότερα οι αγρότες, αλλά η κυβέρνηση έλεγε ότι δεν είχε λεφτά.
Μέσα από τα χωράφια…
Καθώς όμως τα τρακτέρ είχαν σταθμεύσει στην έξοδο του αεροδρομίου και ήταν αδύνατον να τα απωθήσουν, για να μην καταγράψουν οι κάμερες ένα γιουχάισμα του Κυρ. Μητσοτάκη σε ζωντανή σύνδεση, η ασφάλεια του πρωθυπουργού εφάρμοσε σχέδιο Β: άνοιξε τρύπα στο συρματόπλεγμα και τον φυγάδευσε μέσα από τα χωράφια – κάτι που συνέβη πρώτη φορά στα επτά χρόνια που κυβερνά. Κι αυτό δεν το έδειξαν μεν τα πλείστα όσα φιλοκυβερνητικά κανάλια, έκανε όμως τον γύρο του διαδικτύου και το έδειξαν όσα κανάλια δεν πίνουν νερό στο όνομα του Κυρ. Μητσοτάκη, χάρη στα βιντεάκια που τράβηξαν ορισμένοι παραγωγοί, τα οποία κατέγραψαν την πρωθυπουργική αυτοκινητοπομπή να διέρχεται μέσα από χωματόδρομους και πυκνά κλαδιά.
Από τον Εβρο ο Μητσοτάκης πήγε στη Ροδόπη, απήγγειλε το αφήγημα της «μεγάλης εθνικής επιτυχίας» για τη συμφωνία με τους Αμερικανούς, ενώ στη Μαρώνεια με ευδιάκριτα τα ίχνη από το σοκ της φυγάδευσης από την Αλεξανδρούπολη στο πρόσωπό του επανέλαβε όσα είχε ανακοινώσει δύο ώρες πριν ο Κ. Χατζηδάκης για αύξηση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο.
Την επόμενη μέρα βγήκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης να διαψεύσει ό,τι πολλοί είχαν δει με τα μάτια τους («έχουν ακουστεί πράγματα αδιανόητα», «ο Μητσοτάκης δεν φυγαδεύτηκε αλλά βγήκε από μια έξοδο ασφαλείας»), καταλήγοντας: «Τέλος πάντων, η μεγάλη εικόνα είναι η αύξηση της επιστροφής στον ΕΦΚ για το αγροτικό πετρέλαιο».
Η «μεγάλη εικόνα» Μαρινάκη ξεσήκωσε όμως ακόμη περισσότερο αντί να κατευνάσει τους αγρότες, γιατί:
• Στις επιστροφές ΕΦΚ γίνεται το απόλυτο μπάχαλο, όπως και στις άλλες πληρωμές της κυβέρνησης ΝΔ προς τον αγροτικό τομέα. Δηλαδή η ΑΑΔΕ εκδίδει ανά τρίμηνο ανακοινώσεις που λένε ότι έχει πληρώσει «με απλοποιημένες διαδικασίες χωρίς να χρειαστεί καμία ενέργεια από την πλευρά των αγροτών», αλλά οι επιστροφές αυτές είναι «επιστροφές στα χαρτιά», όχι στην πράξη. Η ΑΑΔΕ «πληρώνει», αλλά χρήματα στους λογαριασμούς των αγροτών δεν εμφανίζονται.
• Από το σύνολο των 274.000 δικαιούχων αγροτών επιστροφής ΕΦΚ, με βάση τα στοιχεία των αγροτικών συνεταιρισμών, επιστροφή έχει πάρει το 30% ενώ – με βάση τα στοιχεία του έδωσε μόλις προχτές ο Κ. Χατζηδάκης– το 41% ή 113.000 αγρότες. Περαιτέρω, σύμφωνα με καταγγελίες, μεγάλο μέρος από το 41% των αγροτών που έχει λάβει επιστροφή ΕΦΚ έχει πάρει ποσά της τάξης των λίγων δεκάδων ευρώ (π.χ. 40 ευρώ), τη στιγμή που οι λογιστές τούς ενημερώνουν ότι η επιστροφή τους είναι κανονικά της τάξης των χιλιάδων ευρώ (π.χ. 3.200 ευρώ). Συνάμα 161.000 αγρότες ή το 60% των αγροτών δεν έχουν πάρει καμία επιστροφή ΕΦΚ.
• Για το «μυστήριο» των «επιστροφών στα χαρτιά και όχι στην πράξη» η Εθνική Ενωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) έχει ζητήσει από την άνοιξη εξηγήσεις από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και έχουν γίνει τρεις επίκαιρες ερωτήσεις από διαφορετικούς βουλευτές. Για μήνες όμως δεν δίνονταν απαντήσεις.
• Τέλη Σεπτεμβρίου το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης απάντησε επιτέλους αναφέροντας ότι για τα προβλήματα στις πληρωμές ευθύνονταν κάποιο λάθος στα στοιχεία που είχαν διαβιβάσει οι πρατηριούχοι στην ΑΑΔΕ και προτρέποντας τους αγρότες να πάνε στα πρατήρια από όπου προμηθεύονται πετρέλαιο για να επαληθεύσουν τα στοιχεία. Την περασμένη εβδομάδα όμως δημοσιεύματα του αγροτικού Τύπου αποκάλυψαν ότι το πρόβλημα έχει να κάνει με τους κωδικούς μηχανογράφησης με τους οποίους τα πρατήρια διαβιβάζουν τα στοιχεία πληρωμών στην ΑΑΔΕ, δηλαδή τα λογιστικά προγράμματα πληροφορικής που χρησιμοποιούν τα πρατήρια, τα οποία δεν τα βλέπουν οι αγρότες και οι λογιστές τους ούτε είναι δυνατό να τα διορθώσουν.
Κι ενώ το μεγάλο θέμα με τις επιστροφές ΕΦΚ στην ύπαιθρο είναι ότι 161.000 αγρότες (το 60%) δεν τις παίρνουν καν κι ενώ ένα μεγάλο μέρος από τους υπόλοιπους 113.000 ή το 39% που υποτίθεται τις παίρνουν λαμβάνουν ψίχουλα αντί του σωστού ποσού και οι αγρότες αγωνιούν να μάθουν πότε επιτέλους θα λυθεί αυτό το πρόβλημα, Κυρ. Μητσοτάκης και Κ. Χατζηδάκης βγαίνουν και ανακοινώνουν την αύξηση κατά 50% του ορίου επιστροφής ΕΦΚ. Ο ίδιος ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης μάλιστα διευκρινίζει ότι αυτό αφορά μόνο 36.000 αγρότες.
Δεν έχουν ιδέα
Αυτό σημαίνει ότι ή ο Κ. Χατζηδάκης και ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν έχουν ιδέα τι γίνεται με τις πληρωμές του ΕΦΚ και έκαναν γκάφα ή πως οι στόχοι τους είναι καθαρά επικοινωνιακοί – θέλουν να πείσουν τους αδαείς ότι η κυβέρνηση δίνει στους αγρότες, άρα έχουν άδικο να φωνάζουν. Αυτή η γκάφα όμως είναι κι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι αγρότες, αντί να ικανοποιηθούν από τη συγκεκριμένη εξαγγελία, εξαγριώθηκαν και σχεδιάζουν μπλόκα.
«Θέλουμε δικαιοσύνη, όχι ελεημοσύνη»
Την ίδια μέρα που η ασφάλεια του Κυρ. Μητσοτάκη τον φυγάδευε μέσα από τα χωράφια της Αλεξανδρούπολης για να αποφύγει τη μήνι των παραγωγών, αγρότες και κτηνοτρόφοι από όλη την Ελλάδα συνέρρεαν στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη με συνθήματα «δεν είμαστε κλέφτες, δεν είμαστε λαμόγια», «σκότωσαν τα ζώα μας, θέλουμε δικαιοσύνη, όχι ελεημοσύνη».
Οι αγρότες διαμαρτύρονταν για την αναστολή των πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και πλήθους άλλων επιστροφών και αποζημιώσεων από εθνικά κονδύλια (καταστροφές Daniel στη Θεσσαλία, φωτιές στον Εβρο, ακύρωση νέων βιολογικών κ.λπ.). Οι κτηνοτρόφοι διαμαρτύρονταν γιατί ο αριθμός των ζώων που έχουν σφαγιαστεί στο πλαίσιο της μεθόδου της βίαιης εκρίζωσης που επέλεξε η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την ευλογιά των προβάτων έχει ξεπεράσει τις 400.000, όσοι όμως υποχρεώθηκαν να χαλάσουν τα κοπάδια τους έμειναν χωρίς δουλειά και εισόδημα, λαμβάνοντας ψίχουλα για αποζημιώσεις.
Τους εκπροσώπους της ΕΘΕΑΣ στην Αθήνα υποδέχτηκαν ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κ. Τσιάρας και ο αντιπρόεδρος Κ. Χατζηδάκης με ένα χρονοδιάγραμμα για τις πληρωμές που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, υποτίθεται για να τους εξευμενίσουν. Βάσει αυτού, από το 1,5 δισ. ευρώ των συνολικών οφειλών από κοινοτικά και εθνικά κονδύλια προς τον αγροτικό τομέα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα η κυβέρνηση προτίθεται να πληρώσει μέσα στον Νοέμβριο:
• Την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης για το 2025 ύψους 650 εκατ. ευρώ.
• Το μέτρο 23 που αφορά γεωργούς οι οποίοι έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, ύψους 178 εκατ. ευρώ. Ακολούθως στόχος είναι να πληρωθούν έως το τέλος του έτους οι εκκρεμότητες από το 2024 ύψους 500 εκατ. ευρώ και να εξοφληθεί η βασική ενίσχυση.
Σε όλα αυτά όμως υπήρχε μια παγίδα, καθώς η ρητορική με την οποία Κ. Τσιάρας και Κ Χατζηδάκης συνόδευσαν το χρονοδιάγραμμα πληρωμών («στόχος της κυβέρνησης είναι», «γίνεται προσπάθεια να πληρωθεί») δήλωνε ότι όλα είναι σε επίπεδο προθέσεων, όχι δεσμεύσεων. Κατόπιν αυτού ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ Παύλος Σατολιάς μίλησε για «αόριστες διαβεβαιώσεις» και ανακοίνωσε: «Αν δεν μπουν κι αυτήν τη φορά τα χρήματα στους λογαριασμούς των αγροτών, το επόμενο βήμα είναι τα μπλόκα».
Η ΕΘΕΑΣ συγκάλεσε λοιπόν συνέλευση των παραγωγών στις 23 Νοεμβρίου στη Νίκαια της Λάρισας και θα προτείνει πανελλαδικό συντονισμό με μπλόκα σε όλες τις εθνικές οδούς μέσα στην πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου ώστε να δειχτεί ότι ο πρωτογενής τομέας έχει φτάσει στα όριά του. Με τα λόγια του Σωκράτη Αλειφτήρα, εκπροσώπου των αγροτικών συλλόγων Λάρισας: «Ο πρωτογενής τομέας βιώνει τη μεγαλύτερη κρίση από τη μεταπολίτευση. Δεν είναι δυνατό 600.000 αγροτικές οικογένειες να είναι όμηροι ενός σκανδάλου. Τα χρήματα που δεν δίνονται λείπουν από την πραγματική οικονομία, γιατί εκεί τα δίνουν οι αγρότες, σε οφειλές και υποχρεώσεις για να κρατήσουν τις εκμεταλλεύσεις τους και χωρίς αυτά είναι αδύνατο να συνεχιστεί η παραγωγή».
