Το ολοένα αυξανόμενο κόστος στέγασης πιέζει ασφυκτικά από το 2022 έως σήμερα ενοικιαστές και υποψήφιους αγοραστές.
Ας μην κοροϊδευόμαστε. Η κοινωνία ασφυκτιά. Από τη μία ο πληθωρισμός της αισχροκέρδειας κυρίως στα τρόφιμα και από την άλλη οι τιμές των ακινήτων, κυρίως για όσους δεν έχουν ιδιόκτητο σπίτι. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat, η Ελλάδα είναι η πρωταθλήτρια της Ευρώπης αναφορικά με τις ποσοστιαίες αυξήσεις στις τιμές των ενοικιαζόμενων ακινήτων. Από το 2022, όταν άρχισε η «ανηφόρα», μέχρι το 2024 οι τιμές των ενοικίων έχουν αυξηθεί κατά 35,9%, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Από την άλλη, τα στατιστικά δεδομένα που τηρεί η Eurostat δείχνουν ότι η στεγαστική επιβάρυνση των ελληνικών νοικοκυριών κινείται στη ζώνη του 50% επί του μηνιαίου εισοδήματος, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος δεν ξεπερνά το 25%.
Καθίσταται συνεπώς προφανές ότι η ελληνική αγορά ακινήτων βιώνει ένα αδιάκοπο ράλι τιμών, το οποίο ασκεί ολοένα μεγαλύτερη πίεση σε ενοικιαστές και υποψήφιους αγοραστές. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat, η Ελλάδα καταγράφει τη μεγαλύτερη αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ενωση τόσο στα ενοίκια όσο και στις τιμές πώλησης κατοικιών για την περίοδο 2022-25, με ρυθμούς που ξεπερνούν τον πληθωρισμό και επαναπροσδιορίζουν την πρόσβαση στην προσιτή στέγαση.
Ασταμάτητη η άνοδος των ενοικίων
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης ενοικίων για την κύρια κατοικία αυξάνεται αδιάκοπα από το 2022. Η σωρευτική αύξηση με βάση και τις εκτιμήσεις για το 2025, που σε ένα δίμηνο τελειώνει, ανεβαίνει πάνω από 43%. Οι πιέσεις είναι ιδιαίτερα έντονες στα μεγάλα αστικά κέντρα. Στην Αθήνα η μέση ζητούμενη τιμή ανά τετραγωνικό έχει εκτοξευτεί σχεδόν 40% από το 2022, ενώ στη Θεσσαλονίκη η αύξηση φτάνει το 33%. Η έντονη φοιτητική ζήτηση σε πόλεις με πανεπιστήμια αναδεικνύεται ως κρίσιμος παράγοντας που σπρώχνει τα νοίκια ακόμη πιο ψηλά.
Εύκολα προκύπτει η σημαντική επιβάρυνση που βιώνουν τα ελληνικά νοικοκυριά. Αν προστεθεί το ενεργειακό κόστος που έχει εξακοντιστεί από το target model των Χατζηδάκη και Μητσοτάκη στη χονδρική τιμή, τότε εύκολα συνάγεται η κρίση κόστους στέγασης που βιώνει η ελληνική κοινωνία.
Παράλληλη έκρηξη στις τιμές πώλησης
Την ίδια ώρα «υπερθέρμανση» καταγράφεται στις τιμές πώλησης ακινήτων. Είναι οι πολιτικές δήθεν ανακούφισης με τα προγράμματα «Σπίτι μου» που εμπνεύστηκε η νυν υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη που –μαζί με την ανεξέλεγκτη από την κυβέρνηση Μητσοτάκη αισχροκέρδεια στην αγορά δομικών υλικών– έχουν φέρει τεράστιες αυξήσεις. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος είναι αποκαλυπτικά: οι τιμές πώλησης κατοικιών έχουν αυξηθεί συνολικά 43% από το 2022. Η ΕΛΣΤΑΤ αποτυπώνει στατιστικά εκτοξεύσεις στο κόστος υλικών: +28% στο σκυρόδεμα, +32% στα μονωτικά υλικά και +34% στο αλουμίνιο για κουφώματα.
Αυτές οι αυξήσεις μεταφέρονται αναπόφευκτα στις τιμές των νέων ακινήτων, θέτοντας ένα νέο, υψηλότερο «ταβάνι» για ολόκληρη την αγορά. Ταυτόχρονα, η μείωση των νέων οικοδομικών αδειών κατά 18% την περίοδο 2023-25 σημαίνει μικρότερη μελλοντική προσφορά, διατηρώντας την αγορά σφιχτή και τις τιμές σε ανοδική πορεία.
Ρίχνουν τις ευθύνες στη βραχυχρόνια μίσθωση
Εδώ εισέρχεται ο ρόλος των συστημικών ΜΜΕ. Κρύβουν κάτω από το χαλί τις κυβερνητικές ευθύνες και θεωρούν, αναπαράγοντας το κυβερνητικό αφήγημα, τη βραχυχρόνια μίσθωση (bnb) ως δήθεν καταλύτη της αύξησης που τροφοδοτεί τη στεγαστική κρίση. Πλέον είναι καταφανές ότι πρόκειται για ψευδές επιχείρημα. Η μελέτη που εκπονήθηκε από το ερευνητικό κέντρο Eltrun του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας και υπογράφεται από τον καθηγητή Γεώργιο Δουκίδη και τον διδάκτορα Λευτέρη Κιοσέ είναι αποκαλυπτική.
Οπως προκύπτει, οι κατοικίες που διατίθενται περιστασιακά για bnb αντιστοιχούν στο 3% των συνολικού στεγαστικού αποθέματος της χώρας και στο 8,7% των συνολικών κενών κατοικιών, ενώ οι κατοικίες που διατίθενται μόνιμα για bnb αντιστοιχούν στο 0,4% του συνολικού στεγαστικού αποθέματος της χώρας και στο 1,1% των κενών κατοικιών.
