Η σταδιακή αλλά σταθερή μετατόπιση της αμερικανικής μεταποίησης εκτός Κίνας έχει φτάσει σε κρίσιμη καμπή. Στις εφοδιαστικές αλυσίδες των ΗΠΑ το μερίδιο προμηθευτών από Κίνα, Χονγκ Κονγκ και Κορέα έχει υποχωρήσει στο 50% από 90% πριν μία δεκαετία, καθώς η πρώτη εμπορική σύγκρουση της κυβέρνησης Τραμπ επιτάχυνε μια ιστορική αναδιάταξη παραγωγής προς Βιετνάμ, Ινδονησία, Ταϊλάνδη και Ινδία. Ενώ η Ουάσιγκτον αναμένει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τους νέους δασμούς, οι επιχειρήσεις ήδη ασφυκτιούν: τα αποθέματα που είχαν εισαχθεί προληπτικά εξαντλούνται και οι χρηματοδοτικές ανάγκες εκτοξεύονται, φέρνοντας έναν νέο κύκλο πίεσης σε όλο το μήκος των logistics.
Σύμφωνα με ανάλυση της Wells Fargo Supply Chain Finance, ο όγκος των προμηθευτών που προέρχονται από την Κίνα, το Χονγκ Κονγκ και τη Νότια Κορέα έχει υποχωρήσει από το 90% στο 50% μέσα σε μια δεκαετία, μια θεμελιώδης αλλαγή που ξεκίνησε κατά την πρώτη εμπορική αντιπαράθεση της κυβέρνησης Τραμπ και εντάθηκε ξανά τα τελευταία χρόνια.
Η στροφή προς νέους κόμβους παραγωγής στην Ασία επιταχύνθηκε από το νέο κύμα δασμών της δεύτερης θητείας του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Παρότι το Ανώτατο Δικαστήριο αναμένεται να κρίνει τη νομιμότητα των δασμών και πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη κινηθεί νομικά, διεκδικώντας επιστροφή χρημάτων, οι άμεσες επιπτώσεις στα εταιρικά ταμειακά διαθέσιμα είναι ήδη έντονες.
Το νέο «χάρτινο» εργοστάσιο της Ασίας
Ο Jeremy Jansen, επικεφαλής Global Originations της Wells Fargo Supply Chain Finance, σημειώνει ότι το πρώτο κύμα δασμών της περιόδου 2018–2020 σχεδόν διπλασίασε τον ρυθμό απομάκρυνσης των εταιρειών από την Κίνα.
«Το μείγμα των προμηθευτών είναι πλέον 50/50 ανάμεσα στη βόρεια και τη νότια Ασία», τονίζει. Η μετεγκατάσταση αφορά κυρίως μεσαίου μεγέθους βιομηχανικούς προμηθευτές, οι οποίοι κατευθύνονται σε Ταϊβάν, Βιετνάμ, Ινδονησία, Ταϊλάνδη, Ινδία και Μαλαισία.
Τα στοιχεία επιβεβαιώνει και η freight intelligence εταιρεία SONAR: οι εισαγωγές από την Κίνα προς τις ΗΠΑ έχουν μειωθεί 26% σε ετήσια βάση, ενώ η κινεζική δραστηριότητα στις χώρες της ΝΑ Ασίας έχει εκτοξευθεί. Σύμφωνα με την Project 44, το 2025 το διμερές εμπόριο της Κίνας αυξήθηκε κατά 29,2% προς Ινδονησία, 23% προς Βιετνάμ, 19,4% προς Ινδία και 4,3% προς Ταϊλάνδη.
Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ καταγράφουν ενίσχυση των εισαγωγών από τις νέες αυτές βάσεις παραγωγής: +23% από Βιετνάμ, +9,3% από Ταϊλάνδη και +5,4% από Ινδονησία.
Το ταμειακό σοκ των νέων δασμών
Με την αβεβαιότητα να διατηρείται γύρω από την οριστική νομική τύχη των δασμών, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μια άμεση πρόκληση: τα αποθέματα που είχαν «μπει μπροστά» στις αρχές του 2025 για να προλάβουν τα υψηλότερα κόστη έχουν πλέον εξαντληθεί, ενώ οι νέοι δασμοί πιέζουν τη ρευστότητα.
«Έχουμε δει άνοδο στις ανάγκες κεφαλαίου κίνησης μετά την “Ημέρα Απελευθέρωσης” λόγω των υψηλότερων δασμών», επισημαίνει ο Ajit Menon, επικεφαλής του τμήματος U.S. Trade Finance της HSBC. «Ο μέσος δασμός ανέβηκε από 1,5% σε διψήφια ποσοστά».
Κλάδοι με χαμηλά περιθώρια, όπως τα γενόσημα φάρμακα και η λιανική / ένδυση, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι. Για αυτό, όπως εξηγεί ο Menon, πολλές εταιρείες αναζητούν ευέλικτες χρηματοδοτικές λύσεις και νέους όρους πληρωμής, ώστε να προστατεύουν τη ρευστότητα.
Η HSBC, που χρηματοδοτεί πάνω από 850 δισ. δολάρια σε ετήσιες ροές παγκόσμιου εμπορίου, κατέγραψε αύξηση περίπου 20% στις χρηματοδοτικές ροές όλων των κατηγοριών πελατών μετά το νέο κύμα δασμών του Απριλίου. Η ζήτηση συνεχίζει να ανεβαίνει καθώς τα αποθέματα «ασφαλείας» εξαντλούνται.
Το νέο τοπίο στις αμερικανικές επιχειρήσεις
Σε έρευνα της HSBC σε 1.000 αμερικανικές εταιρείες, πάνω από το 70% δήλωσε ότι οι ανάγκες κεφαλαίου κίνησης αυξάνονται έτος με το έτος, γεγονός που οδηγεί σε συνολική επανεξέταση των στρατηγικών εφοδιαστικής αλυσίδας.
«Οι εταιρείες πλέον μετρούν ξανά τα πάντα: τα επιτόκια που πληρώνουν, την περίοδο χρηματοδότησης, τις πιστώσεις. Το ρευστό γίνεται ξανά βασιλιάς», τονίζει ο Menon.
