ΟΠΕΚΕΠΕ: Οι φάκελοι των παραγωγών σε ΟΠΕΚΕΠΕ, Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και ΑΑΔΕ δείχνουν ότι πίσω από την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης για το 2025 κρύβεται ένα σημαντικό «μαξιλάρι» κονδυλίων, το οποίο μπορεί να αλλάξει τα τελικά ποσά σε τσεκ, συνδεδεμένες και οικολογικά σχήματα μέχρι το καλοκαίρι του 2026.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
ΟΠΕΚΕΠΕ – ΕΛΓΑ: 5 κανόνες για 672.000 αγρότες και κτηνοτρόφους ώστε να μην κοπεί το τσεκ 2026-2027 από τον δορυφόρο
News: Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής επεξεργασίες, περίπου 200 εκατ. ευρώ δικαιωμάτων δεν μπήκαν στην προκαταβολή, ενώ άλλα 63 εκατ. ευρώ εμφανίζονται ως «ορφανά» στον προϋπολογισμό της βασικής.
Τα 200 εκατ. που λείπουν από την προκαταβολή
Από τα 766,1 εκατ. ευρώ δικαιωμάτων που ενεργοποιήθηκαν φέτος, στην πρώτη πληρωμή συμπεριλήφθηκαν περίπου 567 εκατ. ευρώ, αφήνοντας εκτός δικαιώματα συνολικής αξίας 200 εκατ. ευρώ. Αυτά τα ποσά έχουν μπει σε ειδική «ρεζέρβα» για όσους αγρότες δικαιωθούν μέσα από ενστάσεις σε αγροτεμάχια, κοφτολίβαδα, ΚΑΕΚ, ΑΤΑΚ και λοιπές εκκρεμότητες ελέγχου. Ταυτόχρονα, ένα τμήμα της δεξαμενής προορίζεται για τους περίπου 13.500 κτηνοτρόφους που, λόγω της νέας ΚΥΑ των βοσκοτόπων, δεν έλαβαν τα στρέμματα που αντιστοιχούν στο ζωικό τους κεφάλαιο και αναμένουν συμπληρωματική πίστωση.
Στην πράξη, όσο τρέχουν οι έλεγχοι πεδίου, οι διοικητικές πράξεις και οι διασταυρώσεις με τις βάσεις του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, τα 200 εκατ. ευρώ παραμένουν «κλειδωμένα». Όσα χρήματα περισσέψουν μετά την εκκαθάριση, θα ενωθούν με τα 63 εκατ. ευρώ του προϋπολογισμού που δεν έχουν ακόμη αξιοποιηθεί, δημιουργώντας έναν «κουβά» άνω των 250 εκατ. ευρώ για ανακατανομή.
Συνδεδεμένες: στο ταβάνι οι τιμές, στενά τα περιθώρια
Το πρώτο σενάριο που επεξεργάζονται υπηρεσίες και κυβέρνηση είναι να διοχετευθεί ένα μέρος αυτών των κονδυλίων στις συνδεδεμένες ενισχύσεις. Με βάση τις επιλέξιμες εκτάσεις και τα ζώα του 2024, προκύπτει ότι για να πιάσουν όλες οι συνδεδεμένες το μέγιστο δυνατό μοναδιαίο ποσό, απαιτούνται περίπου 18 επιπλέον εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι ήδη το 14,1% του εθνικού φακέλου κατευθύνεται στις συνδεδεμένες, πολύ κοντά στο ανώτατο όριο 15% που επιτρέπει η ΚΑΠ, τα περιθώρια δεν είναι μεγάλα. Ακόμη και με μικρή ενίσχυση του προϋπολογισμού, ο «χώρος» εξαντλείται γύρω στα 260–265 εκατ. ευρώ.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι πιο θεαματικές ανακατανομές δεν θα έρθουν από εδώ. Οι παραγωγοί μπορούν να περιμένουν διορθώσεις σε ορισμένα καθεστώτα (π.χ. κτηνοτροφικές και ορισμένες φυτικές συνδεδεμένες), αλλά όχι ανατροπή σκηνικού.
Eco-schemes: εκεί θα παιχτεί το μεγάλο παιχνίδι
Το δεύτερο –και κρίσιμο– σενάριο αφορά τα οικολογικά σχήματα. Σε αντίθεση με τις συνδεδεμένες, τα eco-schemes δεν έχουν ανώτατο όριο ως προς το ποσοστό του φακέλου που μπορεί να κατευθυνθεί προς αυτά. Σήμερα ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός ανέρχεται σε 425 εκατ. ευρώ, ωστόσο μπορεί να ενισχυθεί με όσα αδιάθετα κονδύλια προκύψουν από βασική, συνδεδεμένες και λοιπά καθεστώτα.
Ήδη στο αγροτικό ρεπορτάζ εκτιμάται ότι η φετινή ζήτηση δεν θα φτάσει το «εκρηκτικό» 1 δισ. ευρώ των πρώτων χρόνων της νέας ΚΑΠ. Οι αυστηρότεροι έλεγχοι, οι αλλαγές σε κρίσιμες δράσεις και η αποχώρηση μέρους των δικαιούχων δημιουργούν συνθήκες για αύξηση των πριμ, κυρίως σε εφαρμογές όπως τα βιολογικά όπου ο αριθμός των παραγωγών έχει μειωθεί. Αν οι συνολικές αιτήσεις δεν ξεπεράσουν τα 700 εκατ. ευρώ, μια γενναία ένεση κονδυλίων μπορεί να φέρει τις ενισχύσεις πολύ πιο κοντά στα προβλεπόμενα ποσά και να περιορίσει τις περικοπές που τα δύο προηγούμενα χρόνια έφτασαν έως και το 55%.
ΑΓΡΟΤΕΣ ΝΕΑ: 178 εκατ. τώρα, 120 εκατ. μετά: 43.343 ΑΦΜ σε έλεγχο – Στο όριο πριν την εξισωτική από τον ΟΠΕΚΕΠΕ
Η πολιτική επιλογή: γιατί δεν ανεβάζουν τη βασική
Παρά το γεγονός ότι το νομικό πλαίσιο της ΚΑΠ επιτρέπει από το 2023 ανακατανομές ανάμεσα στα καθεστώτα, η ελληνική διοίκηση επέλεξε μέχρι σήμερα να μην «πειράξει» τη βασική ενίσχυση προς τα πάνω, αφήνοντας αδιάθετα πάνω από 100 εκατ. ευρώ τα οποία εν μέρει επέστρεψαν στις Βρυξέλλες. Στα παρασκήνια, στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών και της αγροτικής διοίκησης υποστηρίζουν ότι μια οριζόντια αύξηση της βασικής θα αναβίωνε στην πράξη τα «ιστορικά δικαιώματα», δημιουργώντας νέες στρεβλώσεις μεταξύ περιοχών και παραγωγικών κλάδων.
Την ίδια στιγμή, όμως, δεν λείπουν οι φωνές που ζητούν πιο θαρραλέες αποφάσεις. Αγροτικοί σύλλογοι και οργανώσεις παραγωγών επισημαίνουν στο tilegrafimanews.gr ότι, ειδικά στην κτηνοτροφία, η συμπληρωματική πληρωμή για όσους έχασαν βοσκότοπο θα οδηγήσει αναγκαστικά σε υψηλότερα ποσά ανά στρέμμα για μια συγκεκριμένη ομάδα δικαιούχων – δηλαδή σε μια «σκιώδη» επιστροφή των ιστορικών αξιών, έστω και σε περιορισμένη κλίμακα.
Το χρονοδιάγραμμα: πότε θα δουν οι αγρότες τα χρήματα
Με βάση τις διαδικασίες που «τρέχουν» στο πληροφοριακό σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, η πρώτη εκκαθάριση της βασικής για το έτος ενίσχυσης 2025 τοποθετείται γύρω στον Ιούνιο του 2026. Τότε θα φανεί πόσο από το αποθεματικό των 200 + 63 εκατ. ευρώ επέστρεψε στους δικαιούχους μέσω διορθώσεων και ποιο ποσό μένει για αναδιανομή σε συνδεδεμένες και eco-schemes. Η τελική εκκαθάριση, όπου θα κλείσουν οριστικά οι λογαριασμοί του έτους, αναμένεται τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου.
Μέχρι τότε, οι παραγωγοί καλούνται να διαχειριστούν μια ιδιαίτερα πιεσμένη ρευστότητα. Στις περισσότερες εκμεταλλεύσεις, από την προκαταβολή της βασικής έμειναν «ψίχουλα» μετά τις αυτόματες παρακρατήσεις υπέρ ΕΛΓΑ και την εξυπηρέτηση παλαιών οφειλών. Η αγωνία είναι μεγάλη, καθώς πολλοί είχαν προϋπολογίσει τις υποχρεώσεις τους με βάση υψηλότερα ποσά.
Οι πληρωμές της εβδομάδας: Μέτρο 23, Βιολογική κτηνοτροφία και Σπάνιες Φυλές
Μια δόση ανακούφισης αναμένεται αυτή την εβδομάδα, καθώς –όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας στην ΕΡΤ– ξεκινάει νέος κύκλος πληρωμών, με πρώτο το Μέτρο 23 για την απώλεια εισοδήματος, ακολουθούμενο από τα παλιά Βιολογικά κτηνοτροφίας και το πρόγραμμα Σπάνιες Φυλές 2024. Ο υπουργός επανέλαβε ότι στόχος είναι έως το τέλος του έτους οι συνολικές καταβολές να ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι «οι αγρότες έχουν εξαντλήσει τα όριά τους».
Παράλληλα, προανήγγειλε επανεξέταση των ποσοτήτων αγροτικού πετρελαίου ανά καλλιέργεια και διερεύνηση τρόπων επέκτασης του προγράμματος «Γαία» για φθηνό αγροτικό ρεύμα. Η διασταύρωση των δεδομένων για κατανάλωση ενέργειας, παραδόσεις γάλακτος και κρέατος και αγορές ζωοτροφών γίνεται μέσω συστημάτων όπως το «ΑΡΤΕΜΙΣ» του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και των ηλεκτρονικών βιβλίων myDATA της ΑΑΔΕ, ώστε να τεκμηριωθεί ποιοι παραγωγοί πράγματι πλήττονται περισσότερο.
Διάλογος με… προϋποθέσεις
Ο υπουργός δηλώνει «έτοιμος για διάλογο ακόμη και σήμερα», αλλά θέτει ως προϋπόθεση την ύπαρξη ενιαίου συντονιστικού των μπλόκων και σαφούς λίστας αιτημάτων. Από την άλλη, τα αγροτικά μπλόκα ετοιμάζουν πανελλαδικό ραντεβού για να αποφασίσουν κλιμάκωση, έχοντας στο τραπέζι τόσο τις καθυστερήσεις στις πληρωμές όσο και την αβεβαιότητα για το πώς θα μοιραστούν τελικά τα «κρυφά» κονδύλια της νέας ΚΑΠ.
Το βέβαιο είναι ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν τους επόμενους μήνες σε Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Υπουργείο Οικονομικών δεν θα κρίνουν μόνο τις επιταγές του Ιουνίου 2026, αλλά και την εμπιστοσύνη του αγροτικού κόσμου σε ένα σύστημα ενισχύσεων που, μέχρι σήμερα, του αφήνει την αίσθηση ότι «λεφτά υπάρχουν», αλλά δεν φτάνουν ποτέ ολόκληρα στο χωράφι και στο στάβλο.
ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ – Έκρηξη οργής πριν την 4η δόση: 161.000 αγρότες απλήρωτοι, μπλόκα σε όλη τη χώρα και ο ΟΠΕΚΕΠΕ
