[Σημείωση ΚΓ: Yuval Bitton, επικεφαλής του Τμήματος Πληροφοριών της Υπηρεσίας Φυλακών του Ισραήλ: «Ρώτησα τον Sinwar, αξίζει να πεθάνουν 10.000 αθώοι κάτοικοι της Γάζας; Μου απάντησε: Aκόμη και 100.000 αξίζουν τον κόπο». (Ayelett Shani, Haaretz – 13-04-2024). Και ο Νετανιάχου φρόντισε να πραγματοποιήσει προς ίδιον όφελος τις ονειρώξεις του Sinwar, με εργαλείο τον «πιο ηθικό στρατό του κόσμου». Όταν αυτό το κάνει «ο πιο ηθικός στρατός στον κόσμο», τί περισσεύει να κάνει ο «πιο ανήθικος»;]
Nir Hasson
HAARETZ – 26 Ιουνίου 2025
https://www.haaretz.com/israel-news/2025-06-26/ty-article-magazine/.highlight/100-000-dead-what-we-know-about-gazas-true-death-toll/00000197-ad6b-d6b3-abf7-edfbb1e20000
Μια λίστα με τους κατοίκους της Γάζας που σκοτώθηκαν στον πόλεμο.
Τα πρώτα 937 ονόματα είναι βρεφών κάτω του ενός έτους.
Ο αριθμός των 100.000 νεκρών στη Γάζα, που αναφέρθηκε από το Παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας, υποεκτιμά την πραγματική κλίμακα της κρίσης, λένε οι ερευνητές. Η πείνα, οι ασθένειες και οι ισραηλινοί πυροβολισμοί στα κέντρα διανομής τροφίμων έχουν καταστήσει τον πόλεμο στη Λωρίδα έναν από τους πιο αιματηρούς του 21ου αιώνα.
Τη Δευτέρα 23/06, το Υπουργείο Υγείας της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας δημοσίευσε μια ενημερωμένη λίστα με τους Παλαιστίνιους που σκοτώθηκαν στον πόλεμο, ένα πίνακα 1.227 σελίδων, ταξινομημένο από τον νεότερο στον μεγαλύτερο. Το έγγραφο στην αραβική γλώσσα περιλαμβάνει το πλήρες όνομα του αποβιώσαντος, τα ονόματα του πατέρα και του παππού, την ημερομηνία γέννησης και τον αριθμό ταυτότητας.
Σε αντίθεση με προηγούμενες λίστες, αυτή η συλλογή σημειώνει την ακριβή ηλικία των παιδιών που ήταν κάτω του ενός έτους όταν σκοτώθηκαν.
- Ο Μαχμούντ αλ-Μαρανάχ και 7 ακόμη παιδιά σκοτώθηκαν την ημέρα που γεννήθηκαν.
- 4 παιδιά σκοτώθηκαν την επόμενη μέρα της γέννησής τους. Αλλα 5 έζησαν μόλις δύο ημέρες. Στη σελίδα 11, μετά από 486 ονόματα, εμφανίζεται το όνομα του πρώτου παιδιού που ήταν άνω των 6 μηνών όταν σκοτώθηκε.
- Τα ονόματα των παιδιών κάτω των 18 ετών καλύπτουν 381 σελίδες και ανέρχονται συνολικά σε 17.121 παιδιά. Από το σύνολο των 55.202 νεκρών, οι 9.126 ήταν γυναίκες.
Ισραηλινοί προπαγανδιστές – εκπρόσωποι, δημοσιογράφοι και influencers, κ.α. – απορρίπτουν με αηδία τα στοιχεία του Παλαιστινιακού Υπουργείου Υγείας, ισχυριζόμενοι ότι είναι διογκωμένα και υπερβολικά. Ωστόσο, όλο και περισσότεροι διεθνείς εμπειρογνώμονες δηλώνουν ότι αυτή η λίστα, με όλη τη φρίκη που ενσαρκώνει, όχι μόνο είναι αξιόπιστη – αλλά ότι μπορεί ακόμη και να είναι πολύ συντηρητική σε σχέση με την πραγματικότητα.
Ο καθηγητής Michael Spagat, οικονομολόγος στο Holloway College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος εμπειρογνώμονας σε θέματα θνησιμότητας σε βίαιες συγκρούσεις. Έχει γράψει δεκάδες άρθρα για τους πολέμους στο Ιράκ, τη Συρία και το Κοσσυφοπέδιο, μεταξύ άλλων. Αυτή την εβδομάδα, αυτός και μια ομάδα ερευνητών δημοσίευσαν την πιο ολοκληρωμένη μελέτη μέχρι σήμερα σχετικά με το θέμα της θνησιμότητας στη Λωρίδα της Γάζας.
Με τη βοήθεια του Παλαιστίνιου πολιτικού επιστήμονα Δρ. Χαλίλ Σικάκι, η ομάδα ερεύνησε 2.000 νοικοκυριά στη Γάζα, που αποτελούνταν από σχεδόν 10.000 άτομα. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, από τον Ιανουάριο του 2025, περίπου 75.200 άνθρωποι είχαν χάσει τη ζωή τους βίαια στη Γάζα κατά τη διάρκεια του πολέμου, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων προκλήθηκε από ισραηλινά πυρομαχικά.
Εκείνη την εποχή, το Υπουργείο Υγείας της Λωρίδας της Γάζας υπολόγισε τον αριθμό των νεκρών από την έναρξη του πολέμου σε 45.660. Με άλλα λόγια, τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας υποεκτιμούσαν τον πραγματικό αριθμό κατά περίπου 40%.
Η μελέτη δεν έχει ακόμη υποβληθεί σε αξιολόγηση από ομοτίμους – δημοσιεύθηκε ως «προεκτύπωση» – αλλά τα αποτελέσματά της είναι πολύ παρόμοια με εκείνα μιας μελέτης που διεξήχθη με εντελώς διαφορετικές μεθόδους και δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιανουάριο από ερευνητές της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου. Η ομάδα αυτή εκτίμησε επίσης ότι η απόκλιση μεταξύ των στοιχείων του Υπουργείου Υγείας και των πραγματικών αριθμών είναι περίπου 40%.
Ταφή σε ομαδικό τάφο στο Khan Younis, Νοέμβριος 2023. Ο οικονομολόγος Michael Spagat εικάζει ότι ένας λόγος για τις αποκλίσεις στον αριθμό των θανάτων είναι ότι ορισμένες «οικογένειες απλώς έθαψαν αγαπημένα τους πρόσωπα χωρίς να αναφέρουν τους θανάτους τους». Πίστωση: Mohammed Dahman / AP
Μια άλλη έκθεση, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα από τον Matthew Ghobrial Cockerill, διδακτορικό φοιτητή ιστορίας στο London School of Economics, η οποία εκπονήθηκε για τον οργανισμό Action on Armed Violence, αναφέρει μεγαλύτερους αριθμούς από αυτούς του Υπουργείου Υγείας της Γάζας. Ο Cockerill και η ομάδα του εξέτασαν τα ονόματα 1.000 παιδιών από τα 3.000 που το Υπουργείο Υγείας διέγραψε από τις λίστες του και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, παρά τη διαγραφή, υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά σκοτώθηκαν.
Η μελέτη του καθηγητή Spagat και των συναδέλφων του προσπαθεί για πρώτη φορά, να απαντήσει στο ερώτημα της υπερβολικής θνησιμότητας στη Λωρίδα. Με άλλα λόγια, πόσοι άνθρωποι πέθαναν από τις έμμεσες επιπτώσεις του πολέμου: πείνα , κρύο, ασθένειες που δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν λόγω της καταστροφής του συστήματος υγείας και άλλοι παράγοντες.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του πολέμου, δημοσιεύθηκαν διάφορες εκτιμήσεις σχετικά με το ποσοστό υπερβολικής θνησιμότητας από ερευνητές και γιατρούς, οι περισσότερες από τις οποίες αποδείχθηκαν υπερβολικές. Σύμφωνα με τη νέα έρευνα, ο αριθμός των υπερβολικών θανάτων μέχρι τον Ιανουάριο ανήλθε σε 8.540. Αυτός είναι ένας τεράστιος αριθμός με οποιοδήποτε μέτρο σύγκρισης, αλλά χαμηλός σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις ότι δεκάδες χιλιάδες θα πέθαιναν στη Γάζα λόγω πείνας και ασθενειών.
Η Haaretz μίλησε με διάφορους ειδικούς για το θέμα αυτό. Η συμβατική απάντηση είναι ότι πριν από τον πόλεμο, η υγεία του πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας και η κατάσταση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης εκεί ήταν σχετικά καλή, σίγουρα σε σύγκριση με άλλα μέρη που μαστίζονταν από συνεχιζόμενες συγκρούσεις, όπως η Αφρική ή η Υεμένη. Για παράδειγμα, το ποσοστό εμβολιασμού στη Γάζα ήταν πολύ υψηλό, εν μέρει χάρη στην πολυετή προσπάθεια της UNRWA, της υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες.
Μια άλλη εξήγηση που προσφέρουν οι ερευνητές για αυτό που προηγουμένως ήταν ένα σχετικά χαμηλό ποσοστό υπερβολικής θνησιμότητας είναι η κοινωνική και κοινοτική δομή της Γάζας. Τα δίκτυα οικογενειακής υποστήριξης απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους σε περιόδους πείνας και στέρησης και προφανώς έσωσαν πολλούς κατοίκους της Γάζας από τον θάνατο. Ο καθηγητής Spagat σημειώνει επίσης ευνοϊκά τη δραστηριότητα του ΟΗΕ και των άλλων οργανισμών βοήθειας, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του πολέμου ήταν επιτυχείς στη σίτιση του πληθυσμού και στη φροντίδα της κατάστασης της υγείας του.
Τα δεδομένα κατατάσσουν τον πόλεμο στη Γάζα ως μία από τις πιο αιματηρές συγκρούσεις του 21ου αιώνα. Η Γάζα βρίσκεται στην πρώτη θέση όσον αφορά την αναλογία νεκρών μαχητών προς αμάχους, καθώς και όσον αφορά το ποσοστό θανάτων σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού.
Αλλά όλες αυτές οι προστασίες, τονίζει ο καθηγητής Spagat, ήταν αποτελεσματικές μόνο κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους. Κατά τη διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου, είναι προφανές ότι ο πληθυσμός της Γάζας στερείται ολοένα και περισσότερο της ικανότητας να προστατευτεί από την υπερβολική θνησιμότητα.
Καταρχάς, ο εκτοπισμός του 90% των κατοίκων της Λωρίδας και η κατάρρευση του συστήματος υγείας οδήγησαν σε μείωση του ποσοστού εμβολιασμού. Επιπλέον, η έκθεση στο κρύο, τη ζέστη, τα ατυχήματα, τον συνωστισμό και τις ασθένειες στους καταυλισμούς σκηνών όπου ζει πλέον η πλειοψηφία των κατοίκων της Γάζας τους έχει καταστήσει ολοένα και πιο ευάλωτους.
Η έλλειψη τροφίμων και η εξουδετέρωση μεγάλου μέρους της δραστηριότητας του ΟΗΕ στη Γάζα, μετά την πλήρη πολιορκία 78 ημερών (2 Μαρτίου-19 Μαΐου), και τη μερική πολιορκία που συνεχίζεται για περισσότερο από ένα μήνα από τότε, προκαλούν ανεπάρκεια βιταμινών, μετάλλων και πρωτεϊνών, επηρεάζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα των κατοίκων της Γάζας. Η συνεχιζόμενη καταστροφή των νοσοκομείων και της υπόλοιπης ιατρικής υποδομής της Λωρίδας έχει αυξηθεί σημαντικά από την επανέναρξη των εχθροπραξιών.
Το συμπέρασμα από αυτές τις εξελίξεις είναι ότι είναι πολύ πιθανό η Γάζα να συνεχίσει να βιώνει κύματα υπερβολικής θνησιμότητας στο εγγύς μέλλον. «Θα υπέθετα ότι η αναλογία μη βίαιων προς βίαιους θανάτους έχει αυξηθεί από [τη μελέτη του Ιανουαρίου]», λέει ο καθηγητής Michael Spagat.
Ένα αγόρι φέρνει φαγητό στην οικογένειά του, στη γειτονιά Ριμάλ της πόλης της Γάζας. Πίστωση: Omar al-Qattaa/AFP
Στο «African League»
Εν τω μεταξύ, ακόμη και χωρίς τα αναμενόμενα μελλοντικά κύματα υπερβολικής θνησιμότητας, ο συνδυασμός των θυμάτων από τη βία και εκείνων που πέθαναν από ασθένειες και πείνα οδήγησε στον θάνατο 83.740 ανθρώπων πριν από τον Ιανουάριο, λαμβάνοντας υπόψη την έρευνα και την υπερβολική θνησιμότητα. Έκτοτε, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Γάζας, περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, και αυτό δεν περιλαμβάνει όσους εμπίπτουν στην κατηγορία της υπερβολικής θνησιμότητας. Το αποτέλεσμα είναι ότι ακόμη και αν ο πόλεμος δεν έχει ξεπεράσει ακόμη το όριο των 100.000 νεκρών, είναι πολύ κοντά.
Αυτά τα δεδομένα, λέει ο καθηγητής Spagat, κατατάσσουν τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας ως μία από τις πιο αιματηρές συγκρούσεις του 21ου αιώνα. Ακόμα κι αν ο συνολικός αριθμός των θυμάτων πολέμου στη Συρία, την Ουκρανία και το Σουδάν είναι υψηλότερος σε κάθε περίπτωση, η Γάζα φαίνεται να βρίσκεται στην πρώτη θέση όσον αφορά την αναλογία μαχητών προς αμάχους που σκοτώθηκαν, καθώς και όσον αφορά το ποσοστό θανάτων σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, τα οποία συμφωνούν με εκείνα του Παλαιστινιακού Υπουργείου Υγείας, το 56% των νεκρών ήταν παιδιά έως 18 ετών και γυναίκες. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ποσοστό σε σύγκριση με σχεδόν κάθε άλλη σύγκρουση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δεδομένα που συγκεντρώθηκαν και δημοσιεύθηκαν από τον καθηγητή Spagat δείχνουν ότι το ποσοστό των γυναικών και των παιδιών που σκοτώθηκαν μέσω βίαιου θανάτου στη Γάζα είναι υπερδιπλάσιο από το ποσοστό σχεδόν σε κάθε άλλη πρόσφατη σύγκρουση, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, των εμφυλίων πολέμων στο Κοσσυφοπέδιο (20%), στη βόρεια Αιθιοπία (9%), στη Συρία (20%), στην Κολομβία (21%), στο Ιράκ (17%) και στο Σουδάν (23%).
Ένα άλλο ακραίο δεδομένο που βρέθηκε στη μελέτη είναι το ποσοστό των νεκρών σε σχέση με τον πληθυσμό. «Νομίζω ότι πιθανότατα βρισκόμαστε περίπου στο 4% του πληθυσμού που σκοτώθηκε. Δεν είμαι σίγουρος ότι υπάρχει άλλη περίπτωση στον 21ο αιώνα που να έχει φτάσει σε τόσο υψηλό επίπεδο», λέει ο καθηγητής Spagat, προσθέτοντας:
«Θα έπρεπε να ρίξω μια άλλη ματιά στα νέα δεδομένα που προέρχονται από το Σουδάν, και υπάρχει διαμάχη σχετικά με τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Αλλά είμαστε στην κατηγορία της Αφρικής, όχι της Μέσης Ανατολής».
Ένας καταυλισμός εκτοπισμένων ανάμεσα στα ερείπια της πόλης της Γάζας, την περασμένη εβδομάδα. Περίπου 8.450 άνθρωποι έχουν πεθάνει από τις έμμεσες συνέπειες του πολέμου. Πίστωση: Jehad Alshrafi/AP
Παρά τους αριθμούς αυτούς, ο καθηγητής Spagat δεν βιάζεται να χρησιμοποιήσει τον όρο «γενοκτονία», ο οποίος έχει υιοθετηθεί από ένα μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας ερευνητών συγκρούσεων σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα:
«Δεν νομίζω ότι αυτή η έρευνα μπορεί να δώσει μια ετυμηγορία [για αυτό το ερώτημα]. Γιατί είναι ακόμα απαραίτητο να αποδειχθεί η πρόθεση του Ισραήλ να διαπράξει γενοκτονία, αλλά νομίζω ότι η Νότια Αφρική είχε αρκετά ισχυρά επιχειρήματα να παρουσιάσει στο Διεθνές Δικαστήριο. Η καλύτερη περιγραφή γι’ αυτό που συμβαίνει στη Γάζα είναι ο όρος εθνοκάθαρση».
Σε αντίθεση με τον πλούτο των δεδομένων, που προσφέρουν οι επίσημοι κατάλογοι του υπουργείου και οι ερευνητικές μελέτες, που επιβεβαιώνουν τους αριθμούς του Υπουργείου Υγείας της Γάζας, η σιωπή των επίσημων ισραηλινών εκπροσώπων σχετικά με τον αριθμό των νεκρών είναι εντυπωσιακή. Ο πόλεμος της 7ης Οκτωβρίου είναι ο πρώτος στον οποίο οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) δεν έχουν παράσχει εκτιμήσεις για τον αριθμό των νεκρών εχθρικών αμάχων.
Ο μόνος αριθμός που επαναλαμβάνει η Μονάδα Εκπροσώπου Τύπου του Ισραηλινού Στρατού και άλλοι επίσημοι Ισραηλινοί εκπρόσωποι είναι για 20.000 τρομοκράτες της Χαμάς και άλλων οργανώσεις που σκοτώθηκαν. Αυτός ο αριθμός δεν υποστηρίζεται από λίστα ονομάτων ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία ή πηγές.
Σύμφωνα με τον Spagat, έγινε μια προσπάθεια να καταμετρηθεί ο αριθμός των ονομάτων των τρομοκρατών που δημοσιεύθηκαν από το Ισραήλ. Η ομάδα του κατάφερε να φτάσει σε μερικές εκατοντάδες, αλλά είναι δύσκολο να συμπληρωθεί μια λίστα ακόμη και με χίλια άτομα, λέει.
Ο Cockerill, επίσης, υποστηρίζει ότι αυτός ο αριθμός δεν είναι αξιόπιστος. «Με βάση ένα συντριπτικά συνεπές ιστορικό μοτίβο, γνωρίζουμε ότι [γενικά] τουλάχιστον διπλάσιοι μαχητές θα τραυματιστούν από όσους θα σκοτωθούν. Έτσι, αν το Ισραήλ λέει ότι 20.000 έχουν σκοτωθεί, υποθέτουμε ότι τουλάχιστον 40.000 έχουν τραυματιστεί, και δεν βγάζει νόημα ότι η Χαμάς είχε 60.000 μαχητές», λέει.
Ο Cockerill λέει ότι «το Ισραήλ διαμορφώνει την εικόνα των μαχητών με δύο κύρια μέσα. Το ένα είναι επαναπροσδιορίζοντας τους πολίτες που εργάζονται για την κυβέρνηση ως μαχητές, και το άλλο είναι οι ζώνες θανάτου, στις οποίες όλοι όσοι σκοτώνονται θεωρούνται μαχητές.
Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ακόμη και αν δεχτούμε τον επίσημο αριθμό, εξακολουθεί να καταλήγει σε μια αναλογία 4 προς 1 – 4 νεκρών αμάχων για κάθε μαχητή της Χαμάς. Αυτό απέχει πολύ από τις δηλώσεις των Ισραηλινών εκπροσώπων, οι οποίοι μιλούν για αναλογία 1 προς 1.
Κάτοικοι της Γάζας στον καταυλισμό Τζαμπάλια, περιμένοντας ανθρωπιστική βοήθεια, 15 Ιουνίου 2025. Πίστωση: Bashar Taleb/AFP
Η πρόσφατη έρευνα εγείρει ένα ερώτημα: Εάν ο αριθμός των νεκρών είναι όντως σημαντικά μεγαλύτερος από αυτόν που αναφέρει το Υπουργείο Υγείας της Γάζας, πού βρίσκονται οι σοροί; Τα αρχεία του υπουργείου βασίζονται κυρίως σε σορούς που έχουν μεταφερθεί σε νεκροτομεία νοσοκομείων.
Ο καθηγητής Spagat και άλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι χιλιάδες άνθρωποι εξακολουθούν να είναι θαμμένοι κάτω από τα ερείπια δεκάδων χιλιάδων κτιρίων στη Λωρίδα και, ως εκ τούτου, τα ονόματά τους δεν εμφανίζονται στις λίστες. Κάποιοι άνθρωποι βρίσκονταν κοντά στο επίκεντρο των εκρήξεων και δεν έχει απομείνει τίποτα από αυτούς. Αλλά αυτό δεν μπορεί να εξηγήσει πλήρως την απόκλιση μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και της έρευνας.
Μια άλλη εξήγηση που προτείνει ο καθηγητής Spagat είναι ότι οι οικογένειες που έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα απλώς τα έθαψαν χωρίς να φέρουν τις σορούς στα νοσοκομεία και χωρίς να αναφέρουν τους θανάτους στο Υπουργείο Υγείας. «Ορισμένες οικογένειες απλώς δεν θέλουν να αναφέρουν ή δεν μπορούν να αναφέρουν», υποστηρίζει ο Cockerill. «Ίσως οι γονείς πεθαίνουν, και τα παιδιά, και ένα 8χρονο παιδί παραμένει. Πώς θα το αναφέρει αυτό το 8χρονο παιδί;»
«Μπορώ να πεθάνω, παρακαλώ;»
Στο Νοσοκομείο Νάσερ, στην πόλη Χαν Γιουνίς, τα στατιστικά στοιχεία παίρνουν πραγματική μορφή. «Καθημερινά αντιμετωπίζεις περιπτώσεις τραυμάτων, τραυματισμών από εκρήξεις και θραύσματα», λέει ο Dr. Goher Rahbour, Βρετανός χειρουργός που επέστρεψε σπίτι την περασμένη εβδομάδα μετά από ένα μήνα στο νοσοκομείο της Γάζας. «Κάθε δύο ή τρεις ημέρες, υπήρχε ένα περιστατικό μαζικών θυμάτων και στη συνέχεια τα Επείγοντα ήταν εντελώς πλημμυρισμένα, το απόλυτο χάος».
Μια περίπτωση που έχει μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη του Dr. Rahbour είναι αυτή ενός 15χρονου αγοριού που όλη η οικογένειά του, σκοτώθηκε και το ίδιο τραυματίστηκε και έμεινε παράλυτο:
«Έχει θραύσματα που διαπερνούν τη σπονδυλική στήλη, επομένως είναι παραπληγικός, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει καμία αίσθηση κάτω από τη μέση ή τον αφαλό. Ζει στη Γάζα εδώ και 15 χρόνια, ξέρει τι θα ακολουθήσει, τι περιμένει στη Γάζα ένα 15χρονο αγόρι σε αναπηρικό καροτσάκι. Καμία οικογένεια, καμία φυσικοθεραπεία, όλα αυτά τα πράγματα που εμείς θεωρούμε δεδομένα. Έτσι, επιστρέφει στο νοσοκομείο και μας λέει: “Μπορώ να πεθάνω, παρακαλώ;”»
Παρόλο που το Ισραήλ επιτρέπει τον τελευταίο μήνα την είσοδο στη Γάζα περιορισμένης ποσότητας τροφίμων μέσω του ΟΗΕ και του Ισραηλινο-αμερικανικού Ιδρύματος Ανθρωπιστικής Βοήθειας για τη Γάζα, η επισιτιστική κατάσταση στη Λωρίδα συνεχίζει να επιδεινώνεται. Τον περασμένο μήνα, 5.452 παιδιά νοσηλεύτηκαν λόγω σοβαρού υποσιτισμού, σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ.
«Οι άνθρωποι είναι απλώς αδύνατοι», λέει ο Dr. Rahbour. «Μπορείς να δεις τα οστά στο πρόσωπό τους, την στραβή εμφάνιση, τα προεξέχοντα σαγόνια. Εδώ και ένα μήνα, δεν έχω δει φρούτα, λαχανικά, κρέας ή ψάρι εδώ. Έχουν μια φόρμουλα που μπορούν να χορηγήσουν σε παιδιά από 6 μηνών έως 5 ετών. Έτσι ρώτησα τι συμβαίνει αν φτάσει ένα πεινασμένο παιδί επτά ετών. Μου είπαν: Συγγνώμη, πρέπει να του πούμε αντίο και να το στείλουμε σπίτι να πεθάνει.»
Ο Dr. Rahbour και άλλοι γιατροί στη Λωρίδα της Γάζας λένε ότι η γενική κατάσταση της υγείας του πληθυσμού επιδεινώνεται σταθερά, λόγω της πείνας και του εκτοπισμού.
Η Dr. Victoria Rose, Βρετανίδα χειρουργός που ήταν εθελόντρια στη Λωρίδα της Γάζας μέχρι πριν από τρεις εβδομάδες, λέει:
«Βλέπετε ότι το σώμα δεν έχει καμία ικανότητα επούλωσης τραυμάτων. Ένα από τα πρώτα πράγματα που χάνεις λόγω υποσιτισμού είναι η ικανότητά σου να καταπολεμάς τις μολύνσεις. Τα παιδιά έχουν πολύ λίγη ικανότητα θεραπείας και ζουν σε σκηνές. Δεν υπάρχει αποχέτευση, δεν υπάρχει επεξεργασία λυμάτων ή κάτι τέτοιο. Όλα έχουν καταστραφεί και το καθαρό νερό τελειώνει. Όλα αυτά μαζί σημαίνουν ότι απλά δεν μπορείς να βρεις τίποτα καθαρό, επομένως δεν μπορείς να θεραπευτείς χωρίς μόλυνση».
Σαν να μην έφτανε η πείνα από μόνη της, εκατοντάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί τις τελευταίες εβδομάδες από ισραηλινά πυρά ενώ πήγαιναν να παραλάβουν τρόφιμα από τα κέντρα διανομής.
Δύο εβδομάδες αφότου ο Dr Goher Rahabour έφτασε στο νοσοκομείο Nasser, στις 1 Ιουνίου, παρατήρησε ότι το προφίλ των τραυμάτων είχε αλλάξει. Αντί για τραύματα από εκρήξεις και βόμβες, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να καταφθάνουν με σφαίρες στο σώμα τους, αφού τα ισραηλινά στρατεύματα άνοιγαν πυρ εναντίον του πεινασμένου πλήθους.
Την πρώτη μέρα, θυμάται, έφτασαν 150 ή 200 τραυματίες, εκτός από 30 νεκρού:
«Μερικούς από αυτούς μπορείς να δεις ότι τους πυροβόλησαν ενώ ήταν ξαπλωμένοι στο έδαφος, προσπαθώντας να αποφύγουν τους πυροβολισμούς. Οι περισσότεροι ήταν νέοι άνδρες, αλλά μεταξύ των 30 υπήρχε μια γυναίκα στην 24η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Η σφαίρα διαπέρασε το έμβρυο. Η ίδια επέζησε αλλά χρειάστηκε υστερεκτομή, οπότε δεν θα γεννηθούν άλλα παιδιά. Όταν ανοίξαμε την κοιλιά, μπορούσαμε να δούμε το χέρι και το σχηματισμένο πόδι του νεκρού εμβρύου. Απλώς κοιτάζω, αναλογίζομαι “τι στο καλό;” Αλλά ο [Παλαιστίνιος] αναισθησιολόγος, ο γυναικολόγος και η νοσοκόμα συνεχίζουν σαν να είναι φυσιολογικό αυτό. Είναι επειδή το έχουν ξαναδεί πολλές φορές. Απλώς μουδιάζεις. Είναι σαν να είναι απλώς φυσιολογικό, καταλαβαίνεις;»
Άλλα άρθρα της Haaretz:
