Πώς προκύπτει η ανάγκη για ένταξή της στο σύστημα Υγείας και γιατί είναι απαραίτητο το θεσμικό πλαίσιο.
Επιτακτική ανάγκη να θεσπιστεί θεσμικό πλαίσιο για την Τηλεακτινολογία στη χώρα μας δημιουργεί η έλλειψη ιατρών ακτινολόγων και οι αυξημένες ανάγκες για διαγνωστική απεικόνιση 24 ώρες το 24ωρο, σε καθημερινή βάση.
Το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να καταρτιστεί με βάση τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ακτινολογίας και του Αμερικανικού Κολλεγίου Ακτινολογίας, με τις σχετικές συζητήσεις με το Υπουργείο Υγείας να βρίσκονται σε καλό δρόμο.
Τις επισημάνσεις αυτές κάνει σε συνέντευξη του στο Πρακτορείο FM ο κ. Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, πρόεδρος της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας και συντονιστής διευθυντής του Ακτινολογικού Εργαστηρίου στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα.
Ο κ. Χαλαζωνίτης εξηγεί με τη μορφή ερωταποκρίσεων τι είναι η Τηλεακτινολογία, περιγράφει το άναρχο τοπίο που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα και παραθέτει αναλυτικά τις προτάσεις της Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας προς την πολιτεία.
Ερ: Τι είναι η Τηλεακτινολογία;
Απ: Η Τηλεακτινολογία είναι η μετάδοση μέσω ψηφιακού πληροφοριακού συστήματος των απεικονιστικών εξετάσεων, από τον τόπο και τον χώρο όπου παρήχθησαν σε άλλον, απομακρυσμένο τόπο. Στόχος είναι η αξιολόγησή τους από ιατρό ακτινολόγο ή η συμβουλευτική δεύτερη γνώμη από αυτόν.
Οι διαφορετικές τοποθεσίες μπορεί να βρίσκονται στον ίδιο ή σε διαφορετικούς οργανισμούς. Μπορεί επίσης να βρίσκονται εντός της ίδιας χώρας ή σε διαφορετικές.
Ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε πως γίνεται μία αξονική τομογραφία στα Κύθηρα, όπου υπάρχει εγκατεστημένος αξονικός τομογράφος αλλά όχι ιατρός ακτινολόγος. Με την Τηλεακτινολογία, η εξέταση γνωματεύεται άμεσα από ιατρό ακτινολόγο ο οποίος βρίσκεται π.χ. στα Ιωάννινα, αλλά είναι συνδεδεμένος μέσω διαδικτύου με το Κέντρο Υγείας Κυθήρων.
Ερ: Πώς προκύπτει η ανάγκη να ενταχθεί η Τηλεακτινολογία στο σύστημα Υγείας;
Απ: Τέσσερις λόγοι καθιστούν αναγκαία την ένταξή της στο σύστημα Υγείας:
- Η μεγάλη έλλειψη ιατρών ακτινολόγων στη χώρα μας και παγκοσμίως. Ελάχιστοι είναι πλέον οι υπηρετούντες στο ΕΣΥ, αδυνατώντας να καλύψουν την καθημερινή λειτουργία και τις εφημερίες όλων των νοσοκομείων. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στον ιδιωτικό τομέα.
- Η ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια στον αριθμό των απεικονιστικών εξετάσεων, ιδίως των αξονικών και μαγνητικών τομογραφιών
- Η ανάγκη για παροχή έγκαιρων και ποιοτικών υπηρεσιών διαγνωστικής απεικόνισης, 24 ώρες το 24ωρο, σε καθημερινή βάση. Και όχι με μεγάλη καθυστέρηση, όπως συχνά συμβαίνει.
- Η ανάγκη για υποστήριξη απομακρυσμένων γεωγραφικά περιοχών και νησιών, που διαθέτουν ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, αλλά όχι ακτινολόγους ιατρούς. Χωρίς τους ακτινολόγους, το εκάστοτε μηχάνημα παραμένει εκτός λειτουργίας.
Ερ: Ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στη Ελλάδα;
Απ: Η Τηλεακτινολογία πρέπει να βασίζεται σε πρότυπα και να ελέγχεται τακτικά από τους αρμόδιους φορείς. Αυτή τη στιγμή, όμως, η κατάσταση είναι εντελώς άναρχη καθώς:
- Δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός ούτε παρακολούθηση της εξέτασης από ιατρό ακτινολόγο, όπως ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία.
- Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει αιτιολόγηση της διενεργούμενης πράξης (κάτι που είναι υποχρεωτικό για λόγους ακτινοπροστασίας και όχι μόνο).
- Δεν γνωρίζουμε ποιος παρακολουθεί την εξέταση.
- Δεν γνωρίζουμε εάν ο ιατρός που θα τη γνωματεύσει, έχει πρόσβαση στον ιατρικό φάκελο του εξεταζόμενου για τις απαραίτητες κλινικές πληροφορίες και το ιστορικό του.
- Δεν γνωρίζουμε αν τηρείται η προστασία των προσωπικών δεδομένων.
- Δεν γνωρίζουμε αν ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός είναι κατάλληλος για ιατρική χρήση (π.χ. ιατρικές οθόνες και όχι απλές οθόνες υπολογιστή, όπως συνήθως συμβαίνει).
- Δεν γνωρίζουμε για τη διαβίβαση των δεδομένων, την αναφορά των δεδομένων αυτών, την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων στον ασθενή ή τον ιατρό του.
- Δεν γνωρίζουμε για τη διασφάλιση της ποιότητας των γνωματεύσεων των ιατρών ακτινολόγων.
- Δεν γνωρίζουμε ποιος φέρει την ευθύνη σε περίπτωση πιθανού ιατρικού λάθους.
Στην πραγματικότητα, αυτό που γίνεται στην χώρα μας αυτή τη στιγμή δεν είναι ολοκληρωμένη Τηλεακτινολογία. Απλώς γίνεται κάλυψη των ακτινολογικών εξετάσεων με εξ αποστάσεως διάγνωση. Γίνεται δηλαδή τηλεδιάγνωση, στο γενικότερο πλαίσιο της Τηλεϊατρικής η οποία νομοθετήθηκε προ διμήνου.
Να σημειώσω ότι η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ακτινολογίας ορίζει την Τηλεακτινολογία ως «ιατρική πράξη που πρέπει να έχει το ίδιο επίπεδο εγγύησης, όσον αφορά την ποιότητα και την ασφάλεια, σε σύγκριση με τις συνήθεις ιατρικές πράξεις».
Προκύπτει συνεπώς το συμπέρασμα ότι την Τηλεακτινολογία η πολιτεία οφείλει να την αντιμετωπίζει ως μια ιατρική πράξη η οποία πρέπει:
- Να βασίζεται σε πρότυπα
- Να ακολουθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο εφαρμογής
- Να ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τους αρμόδιους φορείς.
Ερ: Όλα αυτά τα προβλήματα τα έχετε θέσει στο Υπουργείο; Έχετε κάνει κάποιες προτάσεις;
Απ: Βεβαίως. Και δηλώνω με χαρά ότι είμαστε σε συνεργασία με τον υπουργό Υγείας και έχουμε κάνει πολλές συναντήσεις για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε το καταλληλότερο νομικό πλαίσιο.
Η Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία υποστηρίζει σθεναρά τη δήλωση του Αμερικανικού Κολλεγίου Ακτινολογίας ότι «όλες οι διαδικασίες Τηλεακτινολογίας πρέπει να είναι επικεντρωμένες στον ασθενή».
Έτσι, λοιπόν, έχουμε ήδη συντάξει και παραδώσει στο υπουργείο Υγείας νομικά τεκμηριωμένη γνωμοδότηση με την οποία η Τηλεακτινολογία προϋποθέτει ότι θα υποστηρίζεται η επιλογή κατάλληλου πρωτοκόλλου εξέτασης συνυπολογίζοντας το ιστορικό, τις κλινικές πληροφορίες, τις προηγούμενες εξετάσεις, τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας.
Επίσης, θα υποστηρίζεται η παρακολούθηση της εξέτασης από ιατρό ακτινολόγο. Τότε και μόνο τότε, θα επιτρέπεται η εξαγωγή διαγνωστικού πορίσματος-συμπεράσματος, από ιατρό ακτινολόγο, ο οποίος θα φέρει τη συνολική ευθύνη όλης της διεργασίας μαζί με το κέντρο παραγωγής εικόνων σε όλη διαδικασία.
Θα ήθελα να τονίσω ότι σε κάθε περίπτωση κρίνεται απαραίτητη η παρουσία ιατρού ακτινολόγου (φυσική ή τηλεπαρουσία) για την εξ αποστάσεως παρακολούθηση, εποπτεία και διάγνωση της ακτινολογικής πράξης με τη χρήση των ψηφιακών μέσων της σύγχρονης τεχνολογίας.
Ερ: Τι επιτυγχάνεται με αυτές τις ρυθμίσεις;
Απ: Με τον τρόπο αυτό, πετυχαίνουμε την προαγωγή και προστασία της δημόσιας υγείας, εξασφαλίζοντας ισότιμη πρόσβαση σε αυτή από όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από τον τόπο, στον οποίον βρίσκονται και ανεξάρτητα από τις οικονομικές τους δυνατότητες.
Μοναδικός γνώμονας οι ανάγκες τους για τις υπηρεσίες της Ακτινολογίας. Ο ιατρός ακτινολόγος, που παρέχει τις υπηρεσίες αυτές, πρέπει:
- Να έχει αναγνωρισμένο τίτλο ειδικότητας της Ακτινολογίας στην Ελλάδα
- Να είναι εγγεγραμμένος στον οικείο Ιατρικό Σύλλογο όπου πραγματοποιείται η πράξη
Ο καθορισμός αμοιβής της υπηρεσίας της Τηλεακτινολογίας και της εξ αποστάσεως διάγνωσης για την ημερήσια απασχόληση αλλά και την εφημέρευση, θεωρείται ως αυτοτελές και διακριτό τμήμα της ακτινολογικής κλινικής πράξης.
Η Τηλεακτινολογία αποτελεί ιατρική πράξη και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να λογίζεται ως εμπορική πράξη.
Ερ: Σε τι στάδιο βρίσκονται οι συζητήσεις με το υπουργείο Υγείας; Ενδέχεται να έχουμε σύντομα ένα κανονιστικό πλαίσιο;
Απ: Σήμερα, στην Ελλάδα εφαρμόζεται μόνο η τηλεδιάγνωση. Ο υπουργός εκτιμώ ότι αντιλαμβάνεται, μετά τις συζητήσεις που έχουμε κάνει, ότι πρέπει να υπάρξει ένα νομικό πλαίσιο που θα καλύψει την Τηλεακτινολογία και εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Θέλω να πιστεύω ότι θα δοθεί μία πολύ καλή λύση.
Φωτογραφία: iStock
