Ποιοι είναι οι επικίνδυνοι ρύποι, σύμφωνα με ανάλυση δεδομένων από 29 εκατομμύρια ανθρώπους.
Η μακροχρόνια έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει τον εγκέφαλο και αυξάνει τον κίνδυνο να αναπτυχθεί άνοια, προειδοποιούν επιστήμονες από τη Βρετανία.
Σε συνδυασμένη ανάλυση (μετανάλυση) προγενέστερων μελετών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τρεις είναι οι ρύποι που ως φαίνεται ενοχοποιούνται γι’ αυτό. Αυτοί παράγονται από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των οχημάτων.
Οι επιστήμονες λένε ότι οι ρύποι αυτοί πιθανώς προκαλούν εκτεταμένη φλεγμονή στον εγκέφαλο, σαν αυτή που παρατηρείται στις παθήσεις των πνευμόνων και της καρδιάς.
Την ανάλυση διεξήγαγαν επιστήμονες από την Μονάδα Επιδημιολογίας του βρετανικού Ιατρικού Ερευνητικού Συμβουλίου (MRC) και το Πανεπιστήμιο Καίημπριτζ. Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet Planetary Health.
Όπως γράφουν οι ερευνητές, προγενέστερες μεμονωμένες μελέτες είχαν καταδείξει τη ρύπανση ως δυνητικό παράγοντα κινδύνου για άνοια. Ωστόσο τα ευρήματά τους δεν ήταν πολύ ισχυρά.
Για να διερευνήσουν καλύτερα το θέμα, εξέτασαν συνδυαστικά τα δεδομένα από 51 κλινικές μελέτες που αφορούσαν περισσότερα από 29 εκατομμύρια άτομα. Στο 67% των μελετών, η ελάχιστη ηλικία που είχαν οι συμμετέχοντες ήταν 55-65 ετών.
Οι 39 από τις μελέτες είχαν διεξαχθεί σε Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία. Η έκθεση των συμμετεχόντων στην ατμοσφαιρική ρύπανση είχε διαρκέσει τουλάχιστον 1 χρόνο. Η διάρκεια της παρακολούθησής του κυμαινόταν από 3 έως 23 χρόνια.
Τα ευρήματα
Οι επιστήμονες εξέτασαν τις δυνητικές επιδράσεις διαφόρων ρύπων, που κυμαίνονταν από το όζον έως τα μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια (PM). Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, η ατμοσφαιρική ρύπανση σχετιζόταν ισχυρά με την άνοια. Αυτό όμως δεν αφορούσε όλους τους ρύπους.
Ειδικότερα, τα πιο επικίνδυνα απ’ όλα ως φαίνεται είναι τα PM2,5. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης αυξάνουν κατά 17% τον κίνδυνο άνοιας. Τα σωματίδια αυτά έχουν διάμετρο από 2,5 μικρά (ή μικρόμετρα) και κάτω. Ένα μικρόν ισούται με ένα εκατομμυριοστό του μέτρου.
Τα PM2,5 είναι τόσο μικρά ώστε εισδύουν βαθιά μέσα στους πνεύμονες. Από εκεί φθάνουν παντού στον οργανισμό. Τα σωματίδια αυτά προέρχονται από πηγές όπως οι εκπομπές των οχημάτων, τα εργοστάσια, η καύσου ξύλου και η σκόνη από τις κατασκευές.
Αντίστοιχα, η αιθάλη διαπιστώθηκε ότι αυξάνει κατά 13% τον κίνδυνο άνοιας. Αυτή προέρχεται από πηγές όπως οι εκπομπές των οχημάτων και η καύση των ξύλων.
Τέλος, το διοξείδιο του αζώτου (NO₂) φάνηκε να αυξάνει κατά 3% τον κίνδυνο να αναπτυχθεί άνοια. Αυτό προέρχεται από την καύση ορυκτών καυσίμων, ιδίως από οχήματα που λειτουργούν με ντίζελ. Προέρχεται επίσης από βιομηχανικές εκπομπές και συσκευές φυσικού αερίου.
«Δεδομένου πόσο εκτεταμένη είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για τοπικές, εθνικές και διεθνείς παρεμβάσεις για να καταπολεμηθεί», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Dr. Clare Rogowski, από το MRC.
Φωτογραφία: iStock
