Σοβαρές στρεβλώσεις, κακοδιαχείριση και πελατειακές πρακτικές καταλογίζει στη Νέα Δημοκρατία το ΠΑΣΟΚ και στον τομέα της Έρευνας, όπου σύμφωνα με δημοσιεύματα που θυμίζουν «σκηνικό ΟΠΕΚΕΠΕ».
Ο βουλευτής Δωδεκανήσου και υπεύθυνος του Κ.Τ.Ε. Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Νικητιάδης, και ο βουλευτής Κιλκίς και υπεύθυνος του Κ.Τ.Ε. Παιδείας του κόμματος, Στέφανος Παραστατίδης, κατέθεσαν στη Βουλή ερώτηση τη Δευτέρα 11 Αυγούστου και απευθύνονται στον υπουργό Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκο, και την υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, με επισπεύδοντα τον κ. Νικητιάδη.
Η πρωτοβουλία των δύο Βουλευτών βασίζεται σε ενυπόγραφο δημοσίευμα της δημοσιογράφου Δήμητρας Κρουστάλλη στο Βήμα της Κυριακής (10/8/2025), σύμφωνα με το οποίο 300 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, που προορίζονταν για την έρευνα, διοχετεύτηκαν με τρόπο που εξυπηρετεί πελατειακές λογικές, μέσω τριών συγκεκριμένων προγραμμάτων του υπουργείου Παιδείας:
– Πανεπιστήμια Αριστείας
– Συμπράξεις Ερευνητικής Αριστείας
– Trust Your Stars – Εμπιστοσύνη στα Αστέρια μας
Αν και παρουσιάστηκαν ως δράσεις ενίσχυσης των δημόσιων πανεπιστημίων ενόψει της λειτουργίας των Ν.Π.Π.Ε, η υλοποίησή τους, όπως σημειώνουν οι δύο Βουλευτές, χαρακτηρίστηκε από σπατάλη, προχειρότητα και έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού:
– Πανεπιστήμια Αριστείας: Η χρηματοδότηση κατευθύνθηκε σε δεκάδες ΑΕΙ με ποσά μόλις 30-40 χιλιάδων ευρώ, χωρίς πρόβλεψη τεχνικής υποστήριξης. Αντί να επενδυθούν σε ισχυρές, σύγχρονες υποδομές, τα ποσά λειτούργησαν σαν «voucher» για επιχειρήσεις, αντί να χρηματοδοτηθούν με σχέδιο σοβαρές, μεγάλες και ισχυρές υποδομές, με μηχανισμούς τεχνικής υποστήριξης σε λιγότερα ιδρύματα.
– Συμπράξεις Ερευνητικής Αριστείας: Η αξιολόγηση των προτάσεων έγινε από έναν μόνο αξιολογητή, με εκθέσεις πανομοιότυπες, όπως το ίδιο το υπουργείο παραδέχτηκε, επικαλούμενο «οικονομία χρόνου».
– Trust Your Stars: Σε μόλις δύο μήνες αξιολογήθηκαν πάνω από 1.000 προτάσεις από αξιολογητές εκτός του επιστημονικού τους πεδίου, δημιουργώντας ακραία δυσπιστία στην ερευνητική κοινότητα.
Όπως αναφέρεται στο κείμενο της ερώτησης, ο καθηγητής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Γιώργος Κόλλιας, με δημόσια ανάρτησή του, συνέκρινε τη διαδικασία με αξιολόγηση τύπου GPT, συνδέοντας την ευθέως με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και κάνοντας λόγο για «βαθιά διαφθορά» και «εκατομμύρια ευρώ που κατευθύνονται στο πελατειακό κράτος».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, 50 πανεπιστημιακοί και ερευνητές προετοιμάζουν νομικές κινήσεις κατά του υπουργείου Παιδείας, προχωρώντας σε ενημέρωση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και εξετάζοντας προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στις ευρωπαϊκές αρχές.
Οι δύο Βουλευτές επισημαίνουν ότι το ΠΑΣΟΚ είχε ήδη, από τις 25 Ιουλίου, αναδείξει δημόσια τις δυσλειτουργίες και τα προβλήματα μέσω ανακοίνωσης του Τομέα Έρευνας και Τεχνολογίας. Τονίζουν ότι όλα αυτά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν η κυβέρνηση είχε αξιοποιήσει το ΕΛΙΔΕΚ, σύμπραξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της ελληνικής κυβέρνησης, με υψηλού επιπέδου τεχνογνωσία και διεθνείς αξιολογητές. Αντί γι’ αυτό, η Νέα Δημοκρατία αδρανοποίησε το ΕΛΙΔΕΚ, μη καταβάλλοντας τα 60 εκατομμύρια ευρώ που της αναλογούν, στερώντας από τη χώρα έναν αξιόπιστο μηχανισμό διαφανούς αξιολόγησης και χρηματοδότησης της έρευνας.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η υπόθεση του προγράμματος «Αρχιμήδης» του Ινστιτούτου Αθηνά – κορυφαίας δομής για την Τεχνητή Νοημοσύνη – που ξεκίνησε τον Ιούνιο 2022 με τετραετή σχεδιασμό και προβλεπόμενη ολοκλήρωση το καλοκαίρι του 2026, αλλά η κυβέρνηση αποφάσισε αιφνιδιαστικά να λήξει τον Δεκέμβριο 2025, σχεδόν έναν χρόνο νωρίτερα. Η απόφαση αυτή θέτει σε κίνδυνο την ολοκλήρωση κρίσιμων ερευνητικών έργων και επηρεάζει αρνητικά το ηθικό των ερευνητών, οι οποίοι ήδη εκφράζουν έντονη ανησυχία για τη συνέχιση της χρηματοδότησης.
Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Νικητιάδης και Στέφανος Παραστατίδης ερωτούν τον υπουργό Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκο, και την Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη:
- Γιατί δεν επιλέχτηκε το ΕΛΙΔΕΚ για την αξιολόγηση των προτάσεων στα τρία έργα του υπουργείου Παιδείας;
- Είναι σε γνώση τους οι καταγγελίες των καθηγητών για «καρμπόν» αξιολογήσεις και πελατειακές αντιλήψεις και πρακτικές ως προς τη χρηματοδότηση και τι πρόκειται να κάνετε για αυτά;
- Γιατί η λήξη του προγράμματος «Αρχιμήδης» αποφασίστηκε αιφνιδιαστικά για τον Δεκέμβριο του 2025 και όχι με την πάροδο της 4ετίας όπως είχε υποβληθεί και εγκριθεί η χρηματοδότηση της από το Ταμείο Ανάκαμψης;
- Τι πρόκειται να κάνουν για την στήριξη και την επιπλέον χρηματοδότηση του «Αρχιμήδης»;
- Γιατί η χώρα μας δεν έχει καταβάλει τα 60 εκατομμύρια της συμμετοχής της στο ΕΛΙΔΕΚ και πότε πρόκειται να το κάνει;
- Γιατί βρισκόμενοι στο 7ο έτος διακυβέρνησης δεν έχουν θεσμοθετήσει και θωρακίσει μια ισχυρή αρχή αξιολόγησης και χρηματοδότησης της έρευνας;
- Γιατί αδιαφόρησε η ΓΓΕΚ και η προκήρυξη των τριών προγραμμάτων του υπ. Παιδείας αφορά μόνο τα ΑΕΙ και όχι τα ερευνητικά κέντρα;
- Εξετάζει η κυβέρνηση στο πλαίσιο του νέου δόγματος ιδιωτικοποίησης και της παιδείας, να ενισχύσει και μάλιστα παχυλώς την έρευνα των μη κρατικών πανεπιστημίων;
