Ακριβό τίμημα για τη μεγάλη οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας πληρώνουν όσοι βγαίνουν τώρα στη σύνταξη, καθώς η μέση κύρια σύνταξη σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα έχει πέσει κάτω από τα 700 ευρώ τον μήνα, σύμφωνα με υπολογισμούς της Τράπεζας της Ελλάδος με βάση τα στατιστικά στοιχεία του συστήματος «Ήλιος».
Ειδικότερα, όπως σημειώνει η ΤτΕ στο αγγλόφωνο οικονομικό δελτίο της,
- Η μέση κύρια σύνταξη τον Ιούλιο του 2025 ήταν 844 ευρώ τον μήνα, σε σύγκριση με 822 ευρώ έναν χρόνο νωρίτερα, αντιπροσωπεύοντας μια αύξηση 2,7%, η οποία είναι συνεπής με την ετήσια αναπροσαρμογή των συντάξεων κατά 2,4% που εφαρμόστηκε στις κύριες συντάξεις του 2025.
- Η μέση επικουρική σύνταξη ήταν €197 τον μήνα, παρουσιάζοντας ένα μοτίβο σταθεροποίησης από το 2020.
- Οι συντάξεις γήρατος είναι υψηλότερες και φθάνουν, κατά μέσο όρο, τα 1.112 ευρώ το μήνα.
- Όμως, οι νέοι συνταξιούχοι λαμβάνουν πολύ χαμηλότερες συντάξεις (κατά μέσο όρο €659 το μήνα), μετά τις τελευταίες συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις.
Συνεχής αύξηση ορίων ηλικίας
Η ΤτΕ τονίζει ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη προβλέπεται ότι θα μειωθεί σημαντικά ως το 2070, εμφανίζοντας τη μεγαλύτερη μείωση μεταξύ των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με την Έκθεση για τη Γήρανση του Πληθυσμού για το 2024, η δημόσια δαπάνη για συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα αναμένεται να μειωθεί κατά 2.5 ποσοστιαίες μονάδες κατά τον ορίζοντα της πρόβλεψης (από 14.5% του ΑΕΠ το 2022 σε 12.0% του ΑΕΠ το 2070).
Αυτό αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη πτώση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, για τα οποία η δημόσια δαπάνη για συντάξεις ως ποσοστό του ΑΕΠ προβλέπεται κατά μέσο όρο να αυξηθεί οριακά κατά 0.4 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2070.
Οι προβλέψεις, σημειώνει η ΤτΕ, είναι σύμφωνες με τη ρήτρα βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος, η οποία απαιτεί η δημόσια δαπάνη για συντάξεις το 2060 να αυξηθεί έως και 2,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σύγκριση με τη δαπάνη του 2009 (το 2060 η δαπάνη για συντάξεις στην Ελλάδα θα είναι χαμηλότερη κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2009).
Προβλέπεται, μάλιστα, ότι το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξάνεται συνεχώς για να προσαρμόζεται στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής και συνολικά εκτιμάται στην Έκθεση για τη Γήρανση του Πληθυσμού ότι θα γίνουν πέντε αυξήσεις του ορίου ηλικίας κατά ένα έτος μέχρι το 2070 (τα έτη 2027, 2036, 2045, 2054 και 2066).
Η μεγάλη διαφορά που παρουσιάζουν οι νέες συντάξεις από τη μέση σύνταξη είναι αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων στο συνταξιοδοτικό σύστημα (νόμοι Κατρούγκαλου και Βρούτση). Η ανταποδοτική σύνταξη υπολογίζεται πλέον με βάση τον μέσο μισθό ολόκληρου του εργασιακού βίου (από το 2002 και μετά), αντί για την τελευταία διετία ή πενταετία.
Αυτός ο νέος τρόπος, σε συνδυασμό με τα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης, οδηγεί σε σημαντικά μικρότερες συντάξεις. Εκτιμάται ότι, με την πάροδο του χρόνου, οι νέες συντάξεις στον ιδιωτικό τομέα, θα μειωθούν στα 700-800 ευρώ κατά μέσο όρο μετά το 2028.
Οι νέες συντάξεις συμπιέζονται και από το γεγονός ότι η δεκαετής οικονομική κρίση οδήγησε σε συρρίκνωση των μισθών και στην εξάπλωση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, όπως η μερική απασχόληση. Δεδομένου ότι οι συντάξεις συνδέονται άμεσα με τις αποδοχές, οι χαμηλοί μισθοί που επικράτησαν στον ιδιωτικό τομέα κατά τα τελευταία χρόνια έχουν καταλυτική επίδραση στο τελικό ύψος της σύνταξης. Για παράδειγμα, το 22% των εργαζομένων έχει μερική απασχόληση με μέσο καθαρό μισθό μόλις 504 ευρώ το μήνα.
Επιπλέον, η συντριπτική πλειονότητα των αυτοαπασχολούμενων και αγροτών επιλέγουν να καταβάλλουν τις ελάχιστες εισφορές (1η ασφαλιστική κατηγορία) στον ΕΦΚΑ. Αυτή η επιλογή μειώνει το άμεσο οικονομικό βάρος, όμως έχει ως συνέπεια οι μελλοντικές συντάξεις να μην ξεπερνούν τα 800-850 ευρώ μεικτά, ακόμα και μετά από 40 χρόνια εργασίας.
