Είναι άλλωστε αναγκαίο πλέον, εφόσον η Κοµισιόν προτείνει τον αποκλεισµό των συνταξιούχων αγροτών από τις επιδοτήσεις στα πλαίσια της νέας προγραµµατικής περιόδου, να «στηθεί» σοβαρά ένα τέτοιο Μέτρο διαδοχής, από τα κράτη-µέλη. Φυσικά και στην Ελλάδα. Μάλιστα η Κοµισιόν, στην πρότασή της για τη νέα ΚΑΠ, αυξάνει και το µέγιστο ποσό για το πριµ πρώτης εγκατάστασης στα 300.000 ευρώ (από 100.000 ευρώ), µε την Στρατηγική της για την Ανανέωση των Γενεών που αναµένεται να παρουσιαστεί εντός του έτους, να θέτει ως προτεραιότητα το δηµογραφικό στον πρωτογενή τοµέα.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ στην Agrenda που κυκλοφορεί
Αναλυτικά οι πτυχές του προγράµµατος διαδοχής που µπορεί να αγγίξει το 1 δις
Το σύστηµα διαδοχής θα έχει τρία στοιχεία:
- Ενίσχυση Εγκατάστασης: Εφάπαξ πληρωµή ύψους 72 ευρώ ανά στρέµµα, που καταβάλλεται για µέγιστο 500 στρέµµατα Χρησιµοποιούµενης Γεωργικής Έκτασης (ΧΓΕ) σε νεοεισερχόµενους ηλικίας κάτω των 35 ετών·
- ∆ωρεάν στήριξη (Επιπλέον Ενισχύσεις) για Νέους Γεωργούς: Ετήσια πληρωµή 17 ευρώ ανά στρέµµα για µέγιστο 500 στρέµµατα,, που καταβάλλεται σε νεοεισερχόµενους ηλικίας κάτω των 35 ετών (όχι 40 ετών) και,
- Πληρωµή Ανανέωσης Γενεών: Μια εφάπαξ πληρωµή ύψους 72 ευρώ ανά στρέµµα, που καταβάλλεται για µέγιστο 500 στρέµµατα χρησιµοποιούµενης γεωργικής γης σε ηλικιωµένους γεωργούς ηλικίας 65 ετών και άνω που µεταβιβάζουν γη, µε τον µεταβιβάζοντα να είναι επιλέξιµος για την πληρωµή µόλις το 80% των περιουσιακών στοιχείων της γεωργικής εκµετάλλευσης µεταβιβαστεί στον νεοεισερχόµενο νεαρό γεωργό.
Η έκταση αναφοράς θα µπορούσε να οριστεί στην έκταση της γεωργικής εκµετάλλευσης που δηλώνεται στο πλαίσιο του βασικού καθεστώτος πληρωµών σε ένα ιστορικό έτος αναφοράς όπως το 2020 ή το 2023.
Επιπλέον προτάσεις
- ∆εν θα πρέπει να υπάρχει περιορισµός ως προς το πότε πραγµατοποιείται η µεταβίβαση (π.χ. θα µπορούσε να γίνει αµέσως µετά την Εγκατάσταση Νέων Αγροτών).
- ∆εν θα πρέπει να περιορίζεται σε διαδοχές εντός οικογενειών.
- Θα πρέπει να θεσπιστούν µεταβατικές ρυθµίσεις. Για παράδειγµα, η Πληρωµή Ανανέωσης Γενεών θα µπορούσε να είναι διαθέσιµη σε συνταξιοδοτούµενους αγρότες για περιορισµένο χρονικό διάστηµα, σε περίπτωση που ένας νέος αγρότης έχει λάβει συµπληρωµατικό πριµ νεαρών σε κάποιο στάδιο του παρελθόντος.
Το συνολικό κόστος των παραπάνω δράσεων µε βάση τα σενάρια που «έτρεξαν» οι αρχές τις Ιρλανδίας ξεκινάει από τα 553 εκατ. ευρώ και φτάνει τα 952 εκατ. ευρώ.
Τα σενάρια για τη διακοπή επιδοτήσεων στους συνταξιούχους
Η διακοπή της καταβολής βασικής ενίσχυσης (τσεκ) σε συνταξιούχους αγρότες, πιθανότατα θα ασκήσει «σκληρή πίεση» στους ηλικιωµένους να µεταβιβάσουν την εκµετάλλευσή τους (µε κληρονοµιά, πώληση ή µίσθωση) σε έναν νεότερο αγρότη, σηµειώνουν οι Ιρλανδοί. Εποµένως, αναµένεται να έχει σηµαντικό αντίκτυπο στην ανανέωση των γενεών. Πιθανότατα θα επιτάχυνε τις µεταβιβάσεις γεωργικών εκµεταλλεύσεων και θα άλλαζε το ηλικιακό προφίλ των αγροτών. Είναι πιθανό ότι ένα τέτοιο µέτρο θα θεωρηθεί από ορισµένους ηλικιωµένους αγρότες ως άδικο και θα συναντήσει έντονη αντίσταση. Θα πρέπει να εξεταστεί εάν και πώς αυτό θα εφαρµοστεί σε όσους είναι ήδη πολύ πάνω από την ηλικία συνταξιοδότησης.
Ένα άλλο σενάριο που εξετάζουν οι Ιρλανδοί, µόνο ένα µέρος από τις αγροτικές ενισχύσεις που παίρνει ο µεγαλύτερος σε ηλικία αγρότης θα παρακρατείται και θα ελευθερώνεται µόνο όταν µεταβιβάσει τη γη του σε έναν νεότερο αγρότη. Με αυτόν τον τρόπο: Πρώτον, ο αγρότης δεν χάνει συνολικά χρήµατα, απλώς παίρνει ένα κοµµάτι αργότερα. ∆εύτερον, όταν θα βγαίνει στη σύνταξη και θα έχει εισόδηµα από την εθνική σύνταξη, θα έχει και ένα πρόσθετο οικονοµικό κίνητρο για να παραχωρήσει τη γη του.
Στόχος είναι να δοθεί ένα «ήπιο σπρώξιµο» ώστε να ανανεωθεί η γενιά στον αγροτικό τοµέα, χωρίς να τιµωρείται ο παλιός αγρότης. Η αποτελεσµατικότητα, βέβαια, θα εξαρτηθεί από το πόσο µεγάλο µέρος της πληρωµής θα αναβάλλεται.
Η Επιτροπή των Ιρλανδών που συνέταξε τη σχετική έκθεση αναγνωρίζει πόσο «ευαίσθητη» είναι η ιδέα να συνδέονται οι αγροτικές ενισχύσεις µε την ηλικία ή µε τη σύνταξη. Παρ’ όλα αυτά, τονίζει ότι το θέµα έχει ήδη τεθεί στις Βρυξέλλες και πρέπει να συζητηθεί σοβαρά, ειδικά επειδή υπάρχει η άποψη ότι οι σηµερινές πληρωµές στους αγρότες καθυστερούν την ανανέωση των γενεών στον αγροτικό τοµέα (δηλαδή κρατούν τους µεγαλύτερους στη γη και δυσκολεύουν τους νεότερους να µπουν).
Ο πρόεδρος της Επιτροπής που συνέταξε την έκθεση αυτή για την ιρλανδική κυβέρνηση, Aidan O’Driscoll, δήλωσε σχετικά: «Τόσο η Κυβέρνηση όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αποφασίσει ότι πρέπει να καταβληθεί µια ανανεωµένη προσπάθεια για την αντιµετώπιση αυτού του κρίσιµου ζητήµατος αυτή τη στιγµή. Η παρούσα έκθεση ανατέθηκε από την Κυβέρνηση για να ενηµερώσει αυτή τη διαδικασία, εξετάζοντας τα διαθέσιµα στοιχεία και παρουσιάζοντας επιλογές πολιτικής προς εξέταση από τον Υπουργό Γεωργίας, Τροφίµων και Ναυτιλίας.
Είναι σαφές ότι απαιτείται νέα σκέψη. ∆εν µπορούµε απλώς να βασιζόµαστε στη συνέχιση των τρεχουσών πολιτικών ή στην επανυιοθέτηση µέτρων που έχουν αποτύχει στο παρελθόν. Πρέπει επίσης να είµαστε ρεαλιστές σχετικά µε το τι µπορεί να επιτευχθεί στο πλαίσιο της γενικής γήρανσης του πληθυσµού και του ανταγωνισµού από άλλους τοµείς της οικονοµίας. Ευτυχώς, µπορούµε να αντλήσουµε χρήσιµα µαθήµατα από προηγούµενες προσπάθειες σε αυτήν και σε άλλες χώρες».
Η πρόωρη συνταξιοδότηση κρίθηκε αναποτελεσµατική
Είναι σαφές ότι ένας από τους λόγους για την καθυστέρηση της διαδοχής είναι ότι οι αγρότες πρέπει να είναι οικονοµικά ασφαλείς κατά τη συνταξιοδότηση. Η Επιτροπή που συνέταξε την έκθεση για την Ιρλανδία γενικότερα δεν τάσσεται υπέρ της επαναφοράς του Μέτρου Πρόωρης Συνταξιοδότησης, του οποίου οι προηγούµενες εκδοχές κρίθηκαν αναποτελεσµατικές.
Η Επιτροπή πιστεύει ότι η µακροπρόθεσµη λύση σε αυτό είναι η επαρκής παροχή εθνικών συντάξεων, ζήτηµα το οποίο προφανώς είναι θέµα κυβερνήσεων.
