ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΝΕΑ: Πιάνει “φωτιά” η κουβέντα για τη διαδοχή στον πρωτογενή τομέα, καθώς η Ιρλανδία παρουσίασε ένα πλήρες μοντέλο με εφάπαξ 72 €/στρέμμα στον νέο αρχηγό εκμετάλλευσης, ετήσια ενίσχυση 17 €/στρέμμα έως τα 35 έτη, και εφάπαξ 72 €/στρέμμα στον συνταξιούχο που μεταβιβάζει τουλάχιστον το 80% της εκμετάλλευσης.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ- Πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ στο βούρκο: «Διασταυρώσεις» και λίστες δικαιούχων – Το ταμειακό κενό ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ
News: Το σχήμα «τρεις πληρωμές – μία διαδοχή» συνδέεται με την προτεινόμενη κατεύθυνση της ΕΕ για αποκλεισμό συνταξιούχων από βασικές ενισχύσεις στη νέα ΚΑΠ 2028-2035 και έρχεται να καλύψει το κενό πολιτικής της “ανανέωσης γενεών”.
Το θέμα ακουμπά ευθέως την Ελλάδα: γήρανση παραγωγών, “παγωμένα” χαρτοφυλάκια δικαιωμάτων και δυσκολία στην αλλαγή σκυτάλης.
ΑΓΡΟΤΕΣ ΝΕΑ : Τι λέει το ιρλανδικό σχέδιο – τρία κουμπιά, ένα αποτέλεσμα
Το σχέδιο περιγράφεται αναλυτικά στις κυβερνητικές δημοσιεύσεις του Δουβλίνου· είναι η πρώτη συστηματική μοντελοποίηση κόστους-οφέλους για διαδοχή στην ΕΕ, με προϋπολογισμό που, ανά σενάριο, ξεκινά από 553 εκ. € και φτάνει τα 952 εκ. €. Η λογική είναι απλή:
1. Εγκατάσταση νέου: 72 €/στρ. εφάπαξ έως 500 στρ. (ΧΓΕ).
2. Ετήσια ενίσχυση νέου: 17 €/στρ. έως 500 στρ. μέχρι τα 35.
3. Πληρωμή στον μεταβιβάζοντα: 72 €/στρ. εφάπαξ έως 500 στρ. για 65+ που μεταβιβάζουν ≥80% σε νεοεισερχόμενο.
Ως “έκταση αναφοράς” προτείνεται η δηλωμένη ΧΓΕ σε ιστορικό έτος (π.χ. 2020 ή 2023), ώστε να κλείσουν τα “παράθυρα” τεχνητής διόγκωσης. Η ιρλανδική επιτροπή ζητά να μην περιοριστεί εντός οικογένειας και να υπάρξουν μεταβατικές ρυθμίσεις για όσους έχουν ήδη λάβει “νέου γεωργού” στο παρελθόν. Για το πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής “Ανανέωση Γενεών” δείτε την Κομισιόν και το σχετικό σκεπτικό.
Στο πολιτικό επίπεδο, ο πρόεδρος της επιτροπής Aidan O’Driscoll μιλά για «νέα σκέψη»: δεν φτάνουν οι παλιές συνταγές πρόωρης συνταξιοδότησης, που κρίθηκαν ανεπαρκείς. Στον πυρήνα μπαίνει η εθνική σύνταξη (βιωσιμότητα εισοδήματος μετά την έξοδο) και ένα «ήπιο σπρώξιμο» μέσω κινήτρων/αναβολών πληρωμών για να κινηθεί η γη προς νεότερους.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα – ο κόμπος φτάνει στο χτένι
Η Αθήνα θα χρειαστεί, στην επόμενη προγραμματική περίοδο, να απαντήσει σε τρία ερωτήματα:
• Θα συνδέσει ενισχύσεις με ηλικία/σύνταξη; Το σενάριο “όχι τσεκ στους συνταξιούχους” έχει πολιτικό κόστος αλλά μετρήσιμα οφέλη για την ανανέωση.
• Θα πληρώσει “διπλή” ενίσχυση (72 € + 72 €) ανά πλευρά; Ο δημοσιονομικός φάκελος πρέπει να “βγει”· απαιτείται καθαρός σχεδιασμός στο Στρατηγικό Σχέδιο της νέας περιόδου στην Κομισιόν.
• Πώς θα οριστεί η “έκταση αναφοράς”; Ένα λάθος εδώ παράγει στρεβλώσεις. Σημασία έχει η ΧΓΕ όπως τη δηλώνει ο παραγωγός στην αίτηση ΕΑΕ προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Παράλληλα, το ΥΠΑΑΤ θα πρέπει να κουμπώσει τον μηχανισμό με φορολογικά/κληρονομικάκίνητρα και εποπτεία μεταβιβάσεων ώστε οι νέοι να γίνουν πραγματικά “αρχηγοί εκμετάλλευσης” και όχι ονομαστικοί διαχειριστές. Η συζήτηση, ήδη στα Βρυξέλλες, αφορά και το ανώτατο πριμ πρώτης εγκατάστασης: προτείνεται έως 300.000 € (από 100.000 €) στο νέο πλαίσιο – μια “βαριά” επιλογή προϋπολογισμού που θέλει τεχνικά αντίβαρα (κριτήρια, δεσμεύσεις, χρονοδιαγράμματα). Για επίσημες θέσεις/διαβουλεύσεις, παρακολουθείτε τις αναρτήσεις του ΥΠΑΑΤ και τις οδηγίες της Κομισιόν.
ΝΕΑ ΑΓΡΟΤΩΝ: Μισή στήριξη στα eco-schemes 2025 – Οι νέες πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ και ΕΛΓΑ έως τα μέσα Οκτωβρίου
Οι “κόκκινες ζώνες” εφαρμογής – πού πονάει η πράξη
• Ηλικιακό προφίλ: άνω του 57 ο μέσος όρος σε πολλές ζώνες παραγωγής· χωρίς ισχυρό κίνητρο, η γη δεν “φεύγει”.
• Δικαιώματα/μισθώσεις: άτυπες συμφωνίες, “σιωπηλές” μισθώσεις και οικογενειακές συνθέσεις δυσκολεύουν τον έλεγχο.
• Τράπεζες/ρευστότητα: ο νέος χρειάζεται κεφάλαιο κίνησης για να σταθεί – αλλιώς το 72 €/στρ. είναι “ένα καλωσόρισες”, όχι λύση.
• Δεσμεύσεις παραγωγής: χωρίς γεωργικούς συμβούλους και τεχνικά σχέδια (νερό, ζώα, φυτική), η διαδοχή κινδυνεύει να μείνει τυπική.
Εδώ κρίσιμο ρόλο έχουν οι εθνικοί κανόνες εφαρμογής και οι εγκύκλιοι του ΟΠΕΚΕΠΕ για τεκμηρίωση μεταβίβασης, “κλείδωμα” έκτασης αναφοράς και αποτροπή τεχνητών συνθηκών.
Βαμβάκι 2025: “τρέχουμε” κιλά, κυνηγάμε 45 λ./κιλό
Στο βαμβάκι, οι εβδομάδες που έρχονται θυμίζουν “αγώνα σπριντ”: 500άρια πρώτα χέριαεμφανίζονται σε τμήματα Θεσσαλίας–Ημαθίας, με ποιοτικό πριμ να επιχειρεί να “σπρώξει” τα τιμολόγια προς/άνω των 45 λ./κιλό. Η εικόνα στην αγορά παραμένει σφιχτή:
• Διεθνώς, τα συμβόλαια “παίζουν” μέσα στο στενό εύρος 66–68 σεντς/lb, με τις ισοτιμίες να βαραίνουν την απόδοση στο σύσπορο.
• Το αφήγημα των αποθεμάτων παραμένει υποστηρικτικό (προβλέψεις για χαμηλά 15ετίας), αλλά η Βραζιλία κρατά τις “αρκούδες” στην αίθουσα με παραγωγή-ρεκόρ. Για τα θεμελιώδη, δείτε τα δελτία του USDA και του ICAC.
Στο χωράφι, το στοίχημα είναι ποιότητα+καθαρότητα ώστε το πριμ να “γράψει”. Με 550 κ./στρ. μέση και τιμή ≥45 λ., η πρόσοδος “βλέπει” ≥275 €/στρ.· κάτω από εκεί, η εξίσωση πιέζεται, ειδικά με κόστος ενέργειας/εφοδίων. Οι παραγωγοί σπεύδουν πριν τις φθινοπωρινές μπόρες για να μην “πετάξουν” χρώματα και micronaire.
Πολιτική ουσία: από το “τσεκ” στο “συμβόλαιο διαδοχής”
Αν η Ελλάδα επιλέξει το ιρλανδικό μονοπάτι, μπαίνουμε σε εποχή “συμβολαίων διαδοχής”: 72 € στον νέο + 72 € στον παλιό για τη μεταβίβαση ≥80%, μαζί με 17 €/στρ. ετήσια στήριξη. Το πακέτο αλλάζει κίνητρα: ο senior δεν “τιμωρείται”, ο junior αποκτά οξυγόνο. Το κρίσιμο είναι να δεθεί με κανόνες παραγωγής (υποχρέωση ενεργής καλλιέργειας, ασφάλιση, τήρηση προτύπων) και έλεγχο.
Για τους Έλληνες παραγωγούς, το μήνυμα είναι διπλό:
1. Ετοιμάστε φακέλους – καθαρά μισθωτήρια, τίτλους, δηλώσεις ΧΓΕ σε ευθυγράμμιση με ΕΑΕ, ώστε να “κουμπώσει” οποιοδήποτε μέτρο λανσαριστεί.
2. Κοιτάξτε την αγορά – στα προϊόντα “ναυαρχίδες” όπως το βαμβάκι, το παιχνίδι θα κριθεί σε κιλά+ποιότητα και σε έγκαιρα κλεισίματα όταν δοθούν παράθυρα τιμών.
Μεταβιβάσεις, δηλώσεις και “παράθυρα” ευκαιρίας – τι πρέπει να κάνουν οι Έλληνες παραγωγοί
Το ιρλανδικό μοντέλο, αν υιοθετηθεί στην ΕΕ και κατ’ επέκταση στην Ελλάδα, θα αλλάξει δραματικά όχι μόνο τις ενισχύσεις αλλά και τον τρόπο που λειτουργεί συνολικά ο αγροτικός τομέας. Το πρώτο και πιο κρίσιμο στοιχείο είναι ότι η μεταβίβαση εκμετάλλευσης θα συνδεθεί με την ενίσχυση, κάτι που μέχρι τώρα δεν συνέβαινε. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι χωρίς την οριστική παραχώρηση του 80% της εκμετάλλευσης, ο συνταξιούχος δεν θα λαμβάνει πλέον ούτε τσεκ ούτε πληρωμή ανανέωσης. Το μέτρο αυτό αναμένεται να “σπρώξει” στην πράξη χιλιάδες ηλικιωμένους να προχωρήσουν σε παραχώρηση μέσω δωρεάς, πώλησης ή μίσθωσης, καθώς διαφορετικά κινδυνεύουν να χάσουν σημαντικό κομμάτι του εισοδήματός τους.
Από την άλλη πλευρά, οι νέοι κάτω των 35 ετών που θα επωφεληθούν από τα 72 €/στρ. εφάπαξ και τα 17 €/στρ. ετήσιας στήριξης, θα πρέπει να πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις: να είναι ενεργοί γεωργοί, να έχουν καταθέσει ορθά τις δηλώσεις ΕΑΕ και να έχουν την πλήρη τεκμηρίωση της μεταβίβασης. Οποιαδήποτε ανακρίβεια ή ελλιπής φάκελος θα αποκλείει αυτόματα από το μέτρο.
Παράλληλα, εξετάζεται η εφαρμογή “παραθυρικών πληρωμών”, δηλαδή αναβολή ενός ποσοστού της βασικής ενίσχυσης που θα αποδεσμεύεται μόνο όταν ολοκληρώνεται η μεταβίβαση. Με αυτό τον τρόπο, η πολιτεία επιδιώκει να δώσει ένα επιπλέον κίνητρο στους μεγαλύτερους να κινηθούν γρήγορα και να διευκολύνουν την είσοδο της νέας γενιάς. Αν και αναμένονται αντιδράσεις, κυρίως από ενώσεις συνταξιούχων, η κατεύθυνση αυτή θεωρείται ειλημμένη στις Βρυξέλλες και είναι πιθανό να δούμε σχετική πρόβλεψη ήδη στο νέο Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ.
Η διαδοχή δεν είναι πλέον ζήτημα μόνο πολιτικής επιλογής αλλά στρατηγική προτεραιότητα: χωρίς αυτήν, η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού και η συρρίκνωση της παραγωγής θα ενταθούν την επόμενη δεκαετία.
ΑΓΡΟΤΙΚΑ – ΟΠΕΚΕΠΕ ΝΕΑ: ΑΤΑΚ έως 20 στρέμματα και «στενότερη» ΚΑΠ μετά το 2027: διπλό καμπανάκι για την ύπαιθρο
