Οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήλθαν σε καθεστώς “λουκέτου” (government shutdown) σήμερα, για πρώτη φορά μετά από έξι χρόνια, καθώς Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Κεντρικό σημείο τριβής αποτέλεσε η απαίτηση των Δημοκρατικών να συμπεριληφθεί στην προσωρινή χρηματοδοτική συμφωνία η παράταση των ενισχυμένων φορολογικών πιστώσεων του Obamacare, που λήγουν στα τέλη του 2025.
Οι Ρεπουμπλικανοί, από την πλευρά τους, επέμεναν σε μια «καθαρή» συνέχιση χρηματοδότησης χωρίς πρόσθετες ρυθμίσεις.
Από το 1980 έχουν σημειωθεί 14 διακοπές λειτουργίας, με την πιο πρόσφατη να είναι το 2018, διακοπή που διήρκεσε 34 ημέρες.
Τι σημαίνει το shutdown για Δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
Το shutdown έχει άμεσα και πολυεπίπεδα αποτελέσματα, με πρώτα θύματα τους ομοσπονδιακούς υπαλλήλους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, περίπου 800.000 εργαζόμενοι θα τεθούν σε υποχρεωτική άδεια ή θα συνεχίσουν να δουλεύουν χωρίς να πληρώνονται κανονικά, όπως συμβαίνει με τους στρατιωτικούς. Η διοίκηση Τραμπ αφήνει μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο μόνιμων απολύσεων, κάτι που η αντιπολίτευση χαρακτηρίζει εκφοβισμό.
Το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού έστειλε οδηγίες στα υπουργεία και στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να εκκινήσουν σχέδια για «ομαλό κλείσιμο», με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) να εκτιμά ότι περίπου 750.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα τεθούν σε αναστολή εργασίας, με κόστος περίπου 400 εκατ. δολάρια ημερησίως μόνο σε μισθοδοσία.
Ορισμένες υπηρεσίες, όπως το Υπουργείο Άμυνας και το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, έχουν ήδη εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και δεν κινδυνεύουν, ωστόσο η πλειονότητα των δραστηριοτήτων που εξαρτώνται από ετήσιες πιστώσεις θα «παγώσει».
Σύμφωνα με τον νόμο Antideficiency Act, χωρίς έγκριση του Κογκρέσου καμία νέα δαπάνη δεν μπορεί να γίνει, με εξαίρεση κρίσιμες υπηρεσίες που αφορούν την προστασία ζωής και περιουσίας, καθώς και τις συνταγματικές λειτουργίες. Έτσι, παραμένουν σε υπηρεσία οι στρατιωτικοί, οι ομοσπονδιακοί αστυνομικοί, οι γιατροί σε κρατικά νοσοκομεία, οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και οι υπάλληλοι ασφαλείας στα αεροδρόμια, αν και χωρίς μισθό μέχρι την επαναλειτουργία.
Το «πάγωμα» επηρεάζει άμεσα και την ιδιωτική οικονομία: σταματούν αδειοδοτήσεις, εγκρίσεις και κρατικά δάνεια. Η εμπειρία προηγούμενων shutdowns δείχνει ότι μεγάλες αμυντικές εταιρείες όπως η Lockheed Martin και μικρότερες επιχειρήσεις υποχρεώθηκαν να μειώσουν δραστηριότητες και προσωπικό. Κλάδοι όπως η αμυντική βιομηχανία, η ενέργεια και οι εξαγωγές τροφίμων και ποτών είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένοι.
Η Ιστορία καταγράφει και οικονομικό κόστος: το shutdown του 2013 μείωσε το ΑΕΠ κατά έως 0,6%, ενώ εκείνο του 2019 κατά 0,4%. Αν και συνήθως η δραστηριότητα ανακάμπτει, η τωρινή απειλή μαζικών απολύσεων ενδέχεται να πλήξει σοβαρά την κατανάλωση και την εμπιστοσύνη.
Παράλληλα, κοινωνικά προγράμματα όπως η Κοινωνική Ασφάλιση, το Medicare και το Medicaid συνεχίζουν κανονικά, καθώς οι πληρωμές τους καλύπτονται από μόνιμες πιστώσεις που δεν επηρεάζονται από το shutdown.
Η αντιπαράθεση καλά κρατεί
Εν τω μεταξύ, η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο κομμάτων συνεχίζεται σε υψηλούς τόνους:
Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής Μάικ Τζόνσον κατηγόρησε τους Δημοκρατικούς ότι «έχουν στριμώξει τους εαυτούς τους σε γωνία» με τις απαιτήσεις τους και επιδιώκουν να προστατεύσουν την ηγεσία του Τσακ Σούμερ.
Ο Σούμερ, από την πλευρά του, δήλωσε πως οι Δημοκρατικοί «είναι έτοιμοι για μια διμερή λύση» αλλά δεν θα στηρίξουν πρόταση που «υπονομεύει την υγειονομική κάλυψη εκατομμυρίων Αμερικανών».
Ο ηγέτης των Δημοκρατικών στη Βουλή, Χακίμ Τζέφρις, απέρριψε τις κατηγορίες ότι οι Δημοκρατικοί θέλουν να παρέχουν ομοσπονδιακή υγειονομική κάλυψη σε παράτυπους μετανάστες, χαρακτηρίζοντας τον ισχυρισμό «ψέμα».
Από τη μεριά των επιχειρήσεων, το Business Roundtable, που εκπροσωπεί CEOs κορυφαίων αμερικανικών εταιρειών, κάλεσε το Κογκρέσο να κινηθεί άμεσα για την αποκατάσταση της χρηματοδότησης, προειδοποιώντας ότι το shutdown «δημιουργεί αβεβαιότητα, διακόπτει κρίσιμες υπηρεσίες και πλήττει εργαζομένους, οικογένειες και επιχειρήσεις».
Παρά τις εκατέρωθεν κατηγορίες, είναι σαφές ότι το πολιτικό αδιέξοδο στο Κογκρέσο έχει μετατραπεί σε οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα με σοβαρές προεκτάσεις, καθώς η αμερικανική διοίκηση εισέρχεται σε μια περίοδο παρατεταμένης παράλυσης χωρίς ορατή διέξοδο.
