Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Όταν μια ευρωπαϊκή νεοσύστατη επιχείρηση ανέπτυξε μια πρωτοποριακή τεχνολογία ικανή να μετατρέψει τον βωξίτη χαμηλής ποιότητας – που κάποτε θεωρούνταν απόβλητο – σε υψηλής ποιότητας πρώτη ύλη για την παραγωγή αλουμινίου, την ανακοίνωσαν σε ένα συνέδριο του κλάδου στο Μαϊάμι των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η καινοτομία όχι μόνο υπόσχεται να αναβιώσει τα εξαντλημένα ορυχεία, αλλά ανοίγει επίσης μια νέα πόρτα στην εξόρυξη κρίσιμων ορυκτών και σπάνιων γαιών που είναι απαραίτητα για τους ημιαγωγούς, τα ηλεκτρικά οχήματα και την εθνική άμυνα. Με τις δυτικές κυβερνήσεις, από την Ουάσινγκτον μέχρι τις Βρυξέλλες, να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις εύθραυστες αλυσίδες εφοδιασμού και την υπερβολική εξάρτηση από την Κίνα, θα περίμενε κανείς ότι αυτή η ευρωπαϊκή εφεύρεση θα έκανε το ντεμπούτο της πρώτα στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. Έξι χρόνια αργότερα, ένα βιομηχανικό συγκρότημα βασισμένο στην τεχνολογία αυτή τέθηκε σε λειτουργία στην Κίνα, μόλις 10 μήνες μετά την έναρξη της κατασκευής του.
Ενώ Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι πραγματοποίησαν συνόδους κορυφής και εξέδωσαν πολιτικές δηλώσεις ζητώντας την αποκατάσταση της κρίσιμης παραγωγής ορυκτών, η Κίνα κινήθηκε αθόρυβα και με αστραπιαία ταχύτητα. Στο Liulin, μια κομητεία εξόρυξης άνθρακα στην επαρχία Shanxi, η ξένη τεχνολογία που σχεδιάστηκε στη Γαλλία και την Ελβετία, αδειοδοτήθηκε, κατασκευάστηκε και τέθηκε σε λειτουργία γρήγορα μέσα σε ένα λειτουργικό βιομηχανικό συγκρότημα – αποτέλεσμα ενός πρωτοφανούς συντονισμού μεταξύ μιας επαρχιακής κυβέρνησης που επιθυμεί μετασχηματισμό και μιας τοπικής ενεργειακής βιομηχανίας που είναι αποφασισμένη να αναλάβει την παγκόσμια πρωτοπορία.
Το έργο, μια συνεργασία μεταξύ της γαλλο-ελβετικής εταιρείας IB2 και του Shanxi Senze Energy Technology Group, σηματοδοτεί την πρώτη παγκόσμια εφαρμογή αυτής της επαναστατικής τεχνολογίας απομάκρυνσης πυριτίου σε μεγάλη κλίμακα. Επιτρέπει στην Κίνα να αξιοποιήσει τα τεράστια εγχώρια αποθέματά της σε βωξίτη χαμηλής ποιότητας, μειώνοντας την εξάρτηση της από τις εισαγωγές από τη Γουινέα και την Αυστραλία.
Όμως πέρα από την ανεξαρτησία του αλουμινίου, η μεγαλύτερη αξία έγκειται σε ό,τι άλλο μπορεί να παράγει το μετάλλευμα: γάλλιο, βανάδιο, λίθιο, νιόβιο – και ενδεχομένως σπάνιες γαίες – όλα υλικά που βρίσκονται στην καρδιά της επανάστασης της καθαρής ενέργειας και του σύγχρονου πολέμου.
«Η Κίνα κατέχει το 60% της παγκόσμιας παραγωγής αλουμινίου. Δεν μπορείς να εργαστείς σε αυτόν τον κλάδο χωρίς να συνεργαστείς με την Κίνα», δήλωσε σε συνέντευξή του στις εγκαταστάσεις στο Shanxi ο Romain Girbal, διευθύνων σύμβουλος και συνιδρυτής της IB2.
«Η συνεργασία με κινεζικές εταιρείες είναι τόσο γρήγορες και τόσο αποτελεσματικές. Δεν θα μπορούσες ποτέ να πας τόσο γρήγορα πουθενά αλλού στον κόσμο – μόνο στην Κίνα. Είναι μοναδικό», είπε. «Δεν έχει νόημα η Κίνα να εξαρτάται τόσο πολύ από τη Γουινέα και την Αυστραλία. Μπορούμε να επαναφέρουμε στην Κίνα την ορυκτική της κυριαρχία», δήλωσε ο ίδιος μετά την τελετή εγκαινίων τον περασμένο μήνα της πρώτης εγκατάστασης αυτής της τεχνολογίας σε μεγάλη κλίμακα στον κόσμο.
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος παραγωγός και καταναλωτής αλουμινίου στον κόσμο, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές μεταλλεύματος αλουμινίου λόγω των μειούμενων αποθεμάτων βωξίτη υψηλής ποιότητας μετά από δεκαετίες εξόρυξης. Το ελαφρύ μέταλλο έχει πολλές εφαρμογές, όπως σε ηλεκτρονικές συσκευές, αυτοκίνητα, αεροπλάνα, κτίρια και ηλιακούς συλλέκτες.
Δεδομένου ότι η υψηλή περιεκτικότητα σε πυρίτιο στον βωξίτη χαμηλής ποιότητας καθιστούσε την παραδοσιακή διαδικασία εξόρυξης αναποτελεσματική, η λύση της IB2 για την απομάκρυνση του πυριτίου διατηρώντας παράλληλα την αλουμίνα είναι πιθανώς ελκυστική για τους ανθρώπους των ορυχείων που αντιμετωπίζουν επιδείνωση της ποιότητας του μεταλλεύματος. «Δεν λέμε ότι θα εξαλείψουμε όλες τις εισαγωγές, αλλά μπορούμε να το εξισορροπήσουμε αυτό», είπε ο Girbal. «Ίσως να επιστρέψουμε στο 50/50 ή κάτι που είναι πιο αποδεκτό για μια χώρα που θέλει να βασίζεται στους δικούς της πόρους σε έναν κόσμο όπου η αποπαγκοσμιοποίηση συμβαίνει αρκετά γρήγορα».
Η Κίνα βασίζεται στις εισαγωγές για το 90% σχεδον των προμηθειών της σε μετάλλευμα, σύμφωνα με ερευνητικό σημείωμα που δημοσίευσε η Dongxing Securities πέρυσι.
Οι ΗΠΑ εξαρτώνται επίσης σε μεγάλο βαθμό από ξένες πηγές μεταλλεύματος, εισάγοντας «σχεδόν όλο τον βωξίτη που απαιτείται για την παραγωγή αλουμίνας», δηλώνει η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA). Σε μια ανάλυση της αλυσίδας εφοδιασμού βωξίτη το 2023, ο οργανισμός αξιολόγησε την ευπάθεια της απο μέτρια έως υψηλή, σημειώνοντας ότι η Αμερική «εξαρτάται πλήρως από τις εισαγωγές. Οι ΗΠΑ έχουν πολλαπλές πηγές εισαγωγών, οι οποίες μπορεί να παρέχουν κάποια ανθεκτικότητα στις διαταραχες του εφοδιασμού», ανέφερε η EPA, με τις κύριες πηγές εισαγωγών να είναι η Τζαμάικα και η Βραζιλία.
Ενώ οι ΗΠΑ κατέχουν μικρά κοιτάσματα βωξίτη στις πολιτείες του Αρκάνσας, της Αλαμπάμα και της Τζόρτζια, λαμβάνει χώρα πολύ μικρή εγχώρια εξόρυξη του μεταλλεύματος, σύμφωνα με την Ένωση Αλουμινίου, η οποία εκπροσωπεί τη βιομηχανία αλουμινίου στη χώρα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η IB2 βρίσκεται επίσης σε συνομιλίες με πιθανούς Αμερικανούς εταίρους για να τους επιτρέψει να χρησιμοποιούν περισσότερο τοπικό βωξίτη, ειδικά από τη νότια πολιτεία του Αρκάνσας, αντί να βασίζονται σε εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένης της Τζαμάικα. Η εταιρεία επιδιώκει επίσης να επεκτείνει τις δραστηριότητές της σε χώρες όπως η Βραζιλία, η Σαουδική Αραβία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν και η Ινδία.
Ωστόσο, για την πρώτη της παγκόσμια εφαρμογή, η ευρωπαϊκή εταιρεία επέλεξε την Κίνα – ελκυσμένη από την κυρίαρχη αγορά της και την ισχυρή ελκυστικότητα της αυτάρκειας σε μέταλλα για τη χώρα. Ο Girbal δήλωσε ότι το έργο είχε λάβει «τεράστια υποστήριξη» από την κυβέρνηση Shanxi, η οποία βοήθησε στην προώθηση της διαδικασίας κατασκευής τοπικού εργοστασίου από μια ξένη εταιρεία, σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς.
Η επαρχιακή κυβέρνηση «κατανοεί τι κάνουμε και ότι αυτό αλλάζει τα δεδομένα για την περιοχή τους τουλάχιστον», είπε ο Girbal. «Η κατασκευή μιας τέτοιας μονάδας στην Κίνα υπόκειται σε αυστηρούς κανονισμούς – τα περιβαλλοντικά και επικίνδυνα υλικά υπόκεινται σε αυστηρότερους κανονισμούς. Φυσικά, ακολουθήσαμε τα πάντα, αλλά είχαμε την βοήθεια και υποστήριξη από την επαρχία Shanxi στην προσπάθεια μας να προχωρήσουμε. Μερικές φορές, ως ξένη εταιρεία, τα πράγματα μπορεί να είναι αργά λόγω προβλημάτων επικοινωνίας. Όταν υπήρχαν κάποιες επιβραδύνσεις, ήταν πάντα εδώ για να βοηθήσουν και να πιέσουν», είπε ο ίδιος.
Και πρόσθεσε ότι : «Πιστεύω ότι σε εθνικό επίπεδο αυτά που φέρνουμε στο τραπέζι θα μπορούσαν να αλλάξουν ορισμένες από τις πολιτικές της Κίνας σχετικά με την εξόρυξη στη χωρα, επειδή θα συνειδητοποιήσουν ότι πολλά από τα τοπικά ορυχεία μπορούν να γίνουν πολύ πιο οικονομικά». Η κινεζική κυβέρνηση «θα συνειδητοποιήσει ότι δεν χρειάζεται πλέον να κατασκευάζει τόσες πολλές παράκτιες μονάδες, τώρα που οι μονάδες της ενδοχώρας μπορούν να γίνουν κερδοφόρες».
Αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει την κυβέρνηση να «δώσει κίνητρα σε περισσότερες κινεζικές εταιρείες να εξορύσσουν τοπικό βωξίτη χαμηλής ποιότητας, κάτι που είναι οικονομικό, βοηθά στη μείωση της εξάρτησης και στην αύξηση της ορυκτικης κυριαρχίας», συμπλήρωσε ο Girbal.
Σημείωσε δε ότι η IB2 δοκιμάζει βωξίτη από διαφορετικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των γειτονικών επαρχιών Henan και των παράκτιων επαρχιών, οι οποίες έχουν δείξει μεγάλο δυναμικό επεξεργασίας χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της. «Το σχέδιό μας είναι να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε συστήματα όσο το δυνατόν γρηγορότερα στην Κίνα με τους κατάλληλους εταίρους». Ενώ στοχεύει στην απόκτηση επτά πελατών στην Κίνα τα επόμενα πέντε χρόνια, η IB2 θα αυξήσει επίσης την ετήσια δυναμικότητα στο Liulin για την επεξεργασία 3 εκατομμυρίων τόνων βωξίτη χαμηλής ποιότητας σε δύο χρόνια. Ο Girbal περιέγραψε τη συνεργασία της IB2 με τον παραγωγό άνθρακα και αλουμίνας Senze ως την «πραγματική ναυαρχίδα» της στην Κίνα, επειδή ήταν η πρώτη εταιρεία που συμφώνησε στην τεχνολογική ολοκλήρωση.
Η Liu Narong, εκτελεστική αναπληρώτρια γενική διευθυντρια του ομίλου Senze, δήλωσε ότι η εταιρεία κατείχε περισσότερα από 10 ορυχεία βωξίτη, αλλά τα αποθέματα μεταλλεύματος υψηλής ποιότητας είχαν εξαντληθεί. «Η βιομηχανία συνήθως απαιτεί μετάλλευμα με περιεκτικότητα σε αλουμίνα άνω του 50%. Τα μεταλλεύματα κάτω από αυτά τα επίπεδα θεωρούνται κατώτερα των προδιαγραφών», είπε σε συνέντευξή της, προσθέτοντας ότι τα μηχανήματα που χειρίζονται τέτοια υλικά θα μπορούσαν να υποστούν ζημιές. «Η ποιότητα του βωξίτη μειώνεται σταθερά, κάτι που αποτελεί σημαντικό πρόβλημα.
Η IB2 αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα αναβαθμίζοντας τον βωξίτη χαμηλής ποιότητας, ο οποίος μπορεί στη συνέχεια να διοχετευθεί στις υπάρχουσες μονάδες. Δημιουργεί αξία από τα απόβλητα και επιτρέπει τη μέγιστη αξιοποίηση των πόρων», είπε. «Με την εγκατάσταση σε λειτουργία, έχουμε ξεκινήσει την επεξεργασία του μεταλλεύματος χαμηλής περιεκτικότητας που είχε ήδη εξορυχθεί για να αξιοποιήσουμε πόρους που είχαν εγκαταλειφθεί προηγουμένως», πρόσθεσε η Liu. «Τέτοια τεχνολογία δεν είναι ακόμη διαθέσιμη στην Κίνα. Όταν έγινε εφικτό να υιοθετηθεί από το εξωτερικό, την αγκαλιάσαμε με τόλμη. Τίποτα δεν κερδήθηκε χωρίς να τολμήσουμε», συμπλήρωσε.
Η Liu δήλωσε ότι ενώ το εισαγόμενο μετάλλευμα αλουμινίου είναι πιθανό να παραμείνει η κύρια πηγή εφοδιασμού για τα επόμενα δύο έως τρία χρόνια, ο παράγοντας «πολιτική εξάρτησης από την ξένη προσφορά» δεν πρέπει να αγνοηθεί. «Με τη Γουινέα και την Αυστραλία, οι διακυμάνσεις λόγω διεθνών πολιτικών παραγόντων θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις εισαγωγές και να αυξήσουν τις τιμές του μεταλλεύματος», είπε. «Η ενεργειακή βιομηχανία αφορά κυρίως τον ανταγωνισμό ως προς το κόστος. Όποιος έχει το χαμηλότερο κόστος θα επιβιώσει και θα ευδοκιμήσει».
Σύμφωνα με το διετές σχέδιο του Πεκίνου για τη βιομηχανία αλουμινίου που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο, «η ανθεκτικότητα και η ασφάλεια της βιομηχανικής αλυσίδας και της αλυσίδας εφοδιασμού θα βελτιωθούν σημαντικά» έως το 2027. Το σχέδιο αναφέρει επίσης ότι η Κίνα θα «προσπαθήσει να αυξήσει τους εγχώριους πόρους βωξίτη κατά 3 έως 5% και την παραγωγή ανακυκλωμένου αλουμινίου κατά περισσότερο από 15 εκατομμύρια τόνους».
Η Senze που βρίσκεται στην κομητεία Liulin της πόλης Luliang, μιας πόλης άνθρακα στην κεντρική επαρχία Shanxi, αρχικά επικεντρώθηκε στην παραγωγή και επεξεργασία άνθρακα και αργότερα επεκτάθηκε στην εξόρυξη βωξίτη και την παραγωγή αλουμίνας στο πλαίσιο του επιχειρηματικού της μετασχηματισμού.
Για την IB2, «ήταν αδύνατο» να βρεθούν τόσο αποτελεσματικοί συνεργάτες οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, σύμφωνα με τον Girbal, αλλά η κινεζική εταιρεία επέδειξε αποτελεσματικότητα που ξεπέρασε τις προσδοκίες της. «Η δημιουργία της εγκατάστασης ήταν γρήγορη επειδή οι συνεργασίες με κινεζικές εταιρείες είναι τόσο γρήγορες και τόσο αποτελεσματικές. Δεν θα μπορούσες ποτέ να πας τόσο γρήγορα πουθενά αλλού στον κόσμο, μόνο στην Κίνα. Είναι μοναδικό… Είναι απιστευτο», είπε.
Όταν ρωτήθηκε για την εμπειρία της από την συνεργασία της με την ευρωπαϊκή εταιρεία, η Liu επεσήμανε τις σημαντικές πολιτισμικές διαφορές. «Είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην τήρηση των διαδικασιών και στην αρχειοθέτηση εγγράφων μέσω email. Οι Κινέζοι μπορεί να πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι πολύ αποτελεσματικό, αλλά η πρακτική τους είναι, στην πραγματικότητα, περισσότερο σύμφωνη με τις συμβάσεις διαχείρισης», είπε.
Πρόσθεσε επίσης οτι: «Για τα πρότζεκτ στα οποία ηγούμαστε, μετά την εξασφάλιση της χρηματοδότησης, το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής μας είναι συνήθως τρεις έως πέντε μήνες, χωρίς ποτέ να παρατείνεται στο επόμενο έτος. Ο προϊστάμενος μας, ρωτούσε συνεχώς για την τελευταία πρόοδο της εγκατάστασης και πότε θα ξεκινούσε η παραγωγή». Η εταιρεία παράγει 1,3 εκατομμύρια τόνους αλουμίνας ετησίως, αξίας 3 δισεκατομμυρίων γιουάν (423,7 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ), και λειτουργεί γραμμή παραγωγής γαλλίου με ετήσια παραγωγή 40 τόνων. «Θέλουμε να το αλλάξουμε αυτό βοηθώντας τους να παράγουν συμπυκνώματα που πρέπει να ραφιναριστούν στο τέλος με τον κατάλληλο συνεργάτη», είπε ο Girbal
«Κρίσιμα μέταλλα και στοιχεία σπάνιων γαιών υπάρχουν σχεδόν σε όλο το βωξίτη στον κόσμο. Μέχρι πρόσφατα, ως επί το πλείστον σπαταλούνταν. Η IB2 έχει τεράστιες δυνατότητες στην ανάκτηση κρίσιμων μετάλλων και ενδεχομένως σε σπάνιες γαίες, οι οποίες ανακτώνται με διαφορετικό τρόπο. Εξετάζουμε μια ηλεκτρομαγνητική τεχνολογία, επειδή τα στοιχεία σπάνιων γαιών δεν διαλύονται με τον ίδιο τρόπο στη σόδα».
Ο Xavier Perrier, διευθυντής έργου και τεχνικός εμπειρογνώμονας στην IB2, δήλωσε: «Αφαιρώντας το πυρίτιο, αυξάνουμε το ποσοστό αλουμινίου από 48% σε 70%. Αυτό σημαίνει ότι η αφαίρεση του πυριτίου μας δίνει μια ποιότητα βωξίτη που δεν υπήρχε ποτέ – όχι μόνο χαμηλή σε πυρίτιο αλλά και πολύ υψηλή σε αλουμίνα. Αφού ο βωξίτης ψηθει σε υψηλές θερμοκρασίες, το μετάλλευμα αλέθεται και αναμειγνύεται με θερμή καυστική σόδα. Έτσι, το πυρίτιο διαλύεται και απομακρύνεται από το μετάλλευμα. Το υγρό στη συνέχεια αποπυριτικοποιείται με ασβέστη, σχηματίζοντας πυριτικό ασβέστιο ή τομπερμορίτη, ένα υποπροϊόν που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στο τσιμέντο», εξήγησε. «Η θερμή καυστική σόδα παραμένει στο μειγμα, όπου εμπλουτίζεται με κρίσιμα μέταλλα. Όταν φτάσουν σε κρίσιμη συγκέντρωση, αυτά τα μέταλλα μπορούν να απομονωθούν και να εξαχθούν», πρόσθεσε ο Perrier.
Αυτά τα κρίσιμα μέταλλα περιλαμβάνουν το γάλλιο για ημιαγωγούς, το νιόβιο ένα στοιχείο κράματος σε προϊόντα χάλυβα, το βανάδιο που χρησιμοποιείται για την ενίσχυση του χάλυβα, και το λίθιο γνωστό για τη χρήση του σε μπαταρίες, σύμφωνα με την ιστοσελίδα IB2. Η εταιρεία διεξάγει επίσης έρευνα για την ανάπτυξη τρόπων ανάκτησης σπάνιων γαιών, όπως δημήτριο, νεοδύμιο, λανθάνιο, ευρώπιο και ύττριο, από βωξίτη.
Τον Απρίλιο, ο επικεφαλής της Ένωσης Βιομηχανίας Μη Σιδηρούχων Μετάλλων της Κίνας προειδοποίησε ότι το Πεκίνο διατρέχει τον κίνδυνο υπερβολικής εξάρτησης από πρώτες ύλες από μεμονωμένες αφρικανικές χώρες, καθώς η ήπειρος αναδεικνύεται σε βασικό πεδίο σε έναν αυξημένο παγκόσμιο ανταγωνισμό για πόρους. Αυτή η εξάρτηση θα μπορούσε να γίνει μια στρατηγική ευπάθεια, προειδοποίησε.
Η Κίνα κατέχει το 3% των συνολικών αποθεμάτων βωξίτη στον κόσμο, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Minerals Engineering τον Μάιο, όπου Κινέζοι ερευνητές παρουσίασαν την καινοτόμο μέθοδο τους για την ενίσχυση της εξαγωγής αλουμίνας από βωξίτη χαμηλής περιεκτικότητας. «Η ραγδαία επέκταση της βιομηχανίας αλουμινίου της Κίνας έχει οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης για παραγωγή αλουμίνας, επιταχύνοντας την εξάντληση των πόρων βωξίτη υψηλής ποιότητας», έγραψαν ερευνητές της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών και μεταλλουργικών εταιρειών στην κεντρική επαρχία Henan. «Επιπλέον, υπάρχει σημαντική ποσότητα υποαξιοποιημενου διασπαρτου βωξίτη χαμηλής ποιότητας στην Κίνα, γεγονός που περιορίζει περαιτέρω την ανάπτυξη της κινεζικής βιομηχανίας αλουμινίου».
Πηγή: South China Morning Post
