Λέμφωμα: Πώς φαίνεται στις αιματολογικές εξετάσεις

Το λέμφωμα είναι ένας γενικός όρο που περιγράφει κακοήθεις νόσους του λεμφικού συστήματος – του δικτύου των αγγείων και των οργάνων που μεταφέρει τη λέμφο και βοηθούν τον οργανισμό να καταπολεμά τις λοιμώξεις.

Το λέμφωμα θεωρείται αιματολογική κακοήθεια, επειδή αρχίζει στα λευκά αιμοσφαίρια (ή λευκοκύτταρα) που αποτελούν σημαντικά κύτταρα του αίματος.

Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες λεμφώματος (το Χότζκιν και το μη Χότζκιν) και περισσότερο από 70 υποτύποι. Τα λεμφώματα μπορεί να είναι επιθετικά (ταχέως αναπτυσσόμενα) ή βραδέως αναπτυσσόμενα. Η κατάλληλη θεραπεία συχνά τα θέτει σε ύφεση ή οδηγεί στην ίαση.

Το λέμφωμα δεν είναι σπάνια κακοήθεια. Σε ετήσια βάση περίπου 1.650 άνθρωποι διαγιγνώσκονται στην χώρα μας με μη Χότζκιν (μη Hodgkin) λέμφωμα. Άλλοι 213 διαγιγνώσκονται με Χότζκιν, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Καρκίνου (GCO). Οι αριθμοί αυτοί φέρνουν τα λεμφώματα στην 12η και 23η θέση μεταξύ των καρκίνων στην Ελλάδα.

Τα μη Χότζκιν λεμφώματα τυπικά ανιχνεύονται στις ηλικίες 60-80 ετών. Είναι πιο συχνά στους άνδρες απ’ ό,τι στις γυναίκες. Αντιθέτως, τα λεμφώματα Χότζκιν είναι πιο συχνά στις ηλικίες 20-39 ετών και μετά τα 65 έτη. Οι άνδρες έχουν λίγο περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες να τα παρουσιάσουν.

Η διάγνωση

Όπως αναφέρουν επιστήμονες από τον κυβερνητικό οργανισμό Cancer Australia, η διάγνωση του λεμφώματος γίνεται με ποικίλες εξετάσεις που αξιολογούν τα συμπτώματα των ασθενών και προσδιορίζουν τον τύπο και το στάδιό του. Βάσει των αποτελεσμάτων τους θα καθοριστεί και η απαιτούμενη θεραπεία.

Η διάγνωση αρχίζει με τη λήψη ιατρικού ιστορικού από τον γιατρό και την κλινική εξέταση. Συνήθως ακολουθούν κάποιες αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες μερικές φορές δείχνουν την παρουσία κυττάρων λεμφώματος ή ορισμένων σημαντικών ιών. Ελέγχονται επίσης ορισμένα ζωτικά όργανα και ο μυελός των οστών.

Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη βιοψία στους λεμφαδένες, το δέρμα ή τον μυελό των οστών. Ο γιατρός θα συστήσει επίσης απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφία, αξονική και μαγνητική τομογραφία θώρακος, υπερηχογραφήματα ή τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET scan). Μπορεί επίσης να χρειασθούν και πρόσθετες εξετάσεις, όπως παρακέντηση στη σπονδυλική στήλη για λήψη υγρού προς εξέταση.

Ποιες είναι οι αιματολογικές εξετάσεις

Οι αιματολογικές εξετάσεις δεν αρκούν από μόνες τους για να διαγνωστεί το λέμφωμα. Παρέχουν όμως χρήσιμες πληροφορίες που βοηθούν τον γιατρό να παρακολουθεί και την εξέλιξή του. Στις εξετάσεις που μπορεί να συστήσει ο γιατρός συμπεριλαμβάνονται οι εξής, σύμφωνα με ειδικούς από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια:

• Γενική αίματος. Δείχνει τα επίπεδα των βασικών κυττάρων του αίματος (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια, αιμοπετάλια)
• Ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ). Είναι η ταχύτητα με την οποία τα ερυθρά αιμοσφαίρια καθιζάνουν (κατεβαίνουν) σε έναν δοκιμαστικό σωλήνα. Η ταχύτητα αυτή υποδηλώνει την ύπαρξη φλεγμονής, λοίμωξης, αυτοάνοσου νοσήματος, καρκίνου κ.λπ.
• Επίχρισμα αίματος. Κατ’ αυτό, απλώνει ο παθολογοανατόμος μία σταγόνα αίμα σε ένα γυάλινο πλακίδιο («πλακάκι») και το ελέγχει με το μικροσκόπιο. Αναζητά παθολογικά αιμοσφαίρια που μπορεί να υποδηλώνουν λέμφωμα. Μπορεί να ξεχωρίσει αν πρόκειται για Χότζκιν ή μη Χότζκιν λέμφωμα.
• Μέτρηση της γαλακτικής αφυδρογονάσης (LDH). Είναι μία πρωτεΐνη που εκκρίνουν τα κύτταρα του σώματος που νοσούν. Συχνά είναι υψηλότερη στους πάσχοντες από λέμφωμα
• Βιοχημικές εξετάσεις. Ελέγχονται ουσίες στο αίμα που δείχνουν πόσο καλά λειτουργούν ζωτικά όργανα, όπως το ήπαρ και οι νεφροί. Με αυτό τον τρόπο καθορίζεται εάν τα λεμφώματα έχουν εξαπλωθεί σε αυτά
• Έλεγχος για ορισμένους ιούς. Ο γιατρός μπορεί να συστήσει εξετάσεις για τον ιό HIV και τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C. Οι ιοί αυτοί ενδέχεται να είναι παράγοντες κινδύνου και να επηρεάσουν τη θεραπεία.
• Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών ορού. Είναι μία εξέταση με την οποία αξιολογούνται οι μονοκλωνικές πρωτεΐνες Μ. Είναι ένα είδος παθολογικών πρωτεϊνών που μπορεί να παράγουν τα πλασματοκύτταρα.

Φωτογραφία: iStock