Γάλλοι ερευνητές εξέτασαν τις πιθανές σχέσεις μεταξύ της έκθεσης σε μείγματα πρόσθετων τροφίμων και της εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
Ανέλυσαν δεδομένα υγείας περίπου 100.000 ενηλίκων που συμμετείχαν στη γαλλική κοόρτη NutriNet-Santé.
Διαπιστώθηκε ότι δύο από τα πέντε μείγματα που εξετάστηκαν σχετίζονται με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, ιδίως ένα μείγμα που περιέχει διάφορους γαλακτωματοποιητές, όπως καραγενάνη, τροποποιημένα άμυλα και άλλα πρόσθετα (που βρίσκονται σε γαλακτοκομικά επιδόρπια, σάλτσες κλπ.) και ένα άλλο που περιέχει γλυκαντικά, χρωστικές και άλλα συστατικά (που περιέχονται σε ποτά και αναψυκτικά με γλυκαντικά).
Η επιστημονική βιβλιογραφία παρέχει πλέον πληροφορίες σχετικά με τις πιθανές βλαβερές συνέπειες της κατανάλωσης αρκετών από αυτές τις ουσίες, οι οποίες έχουν συσχετιστεί με την ανάπτυξη μεταβολικών διαταραχών, χρόνιων φλεγμονών και ανισορροπίας του μικροβιώματος του εντέρου.
Πρόσφατες μελέτες αποκάλυψαν επίσης μια συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης ορισμένων από αυτά τα πρόσθετα και του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, καρκίνου και καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Αν και οι μελέτες αυτές παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την ατομική επίδραση καθεμιάς από αυτές τις ουσίες, καμία μελέτη δεν είχε εξετάσει την πιθανή επίδραση της συνδυασμένης κατανάλωσής τους. Και αυτό παρά το γεγονός ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά περιέχουν μείγματα πρόσθετων τροφίμων (συντηρητικά, ενισχυτικά γεύσης, χρωστικές, παράγοντες υφής κ.λπ.).
Για να υπολογίσει τις συνέπειες της έκθεσης σε αυτά τα μείγματα, ερευνητές με επικεφαλής την Mathilde Touvier, διευθύντρια έρευνας στο Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικών Ερευνών (Inserm) και συντονίστρια της μελέτης, ανέλυσαν δεδομένα υγείας 108.643 ενηλίκων που συμμετείχαν στην κλινική μελέτη NutriNet-Santé για μια μέση περίοδο παρακολούθησης 7,7 ετών.
Οι συμμετέχοντες έδωσαν πληροφορίες για όλα τα τρόφιμα και τα ποτά που κατανάλωναν και τις μάρκες τους.
Προκειμένου να επιτευχθεί μια αξιόπιστη εκτίμηση της έκθεσης στα πρόσθετα και να δοθεί έμφαση σε εκείνα με τις δυνητικά σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία, μόνο τα πρόσθετα που καταναλώθηκαν από τουλάχιστον 5% των συμμετεχόντων συμπεριλήφθηκαν στη μοντελοποίηση μίγματος.
Η παρουσία ή η απουσία κάθε πρόσθετου σε κάθε τρόφιμο προσδιορίστηκε με διασταύρωση διαφόρων βάσεων δεδομένων, λαμβάνοντας υπόψη την ημερομηνία κατανάλωσης, καθώς και ορισμένες εργαστηριακές αναλύσεις των ποσοτικών επιπέδων των πρόσθετων στα τρόφιμα.
Εντοπίστηκαν πέντε κύρια μείγματα προσθέτων, τα οποία αντιπροσωπεύουν ομάδες ουσιών που προσλαμβάνονται συχνά μαζί (λόγω της κοινής παρουσίας τους σε βιομηχανικά επεξεργασμένα προϊόντα ή λόγω της ταυτόχρονης κατανάλωσης τροφίμων που καταναλώνονται συχνά μαζί).
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι δύο από αυτά τα μείγματα σχετίζονται με υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, ανεξάρτητα από την ποιότητα της διατροφής (πρόσληψη ζάχαρης, θερμίδων, φυτικών ινών, κορεσμένων λιπαρών κ.λπ.) και τους κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες και τον τρόπο ζωής. Δεν βρέθηκαν συσχετίσεις για τα τρία άλλα μείγματα.
Το πρώτο μίγμα που ενοχοποιήθηκε αποτελούνταν κυρίως από διάφορους γαλακτωματοποιητές (τροποποιημένα άμυλα, πηκτίνη, κόμμι γκουάρ, καραγενάνες, πολυφωσφορικά άλατα, ξανθανικό κόμι), ένα συντηρητικό (σορβικό κάλιο) και έναν χρωστικό παράγοντα (κουρκουμίνη). Αυτά τα πρόσθετα συναντώνται συνήθως σε μια ποικιλία υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων, όπως ζωμοί, γαλακτοκομικά επιδόρπια, λίπη και σάλτσες.
Το άλλο μίγμα που ενοχοποιήθηκε αποτελούνταν κυρίως από πρόσθετα που βρίσκονται σε ποτά και αναψυκτικά με τεχνητή ζάχαρη. Περιελάμβανε μέσα οξίνισης και ρυθμιστές οξύτητας (κιτρικό οξύ, κιτρικά άλατα νατρίου, φωσφορικό οξύ, μηλικό οξύ), χρωστικές ουσίες (καραμέλα με αμμωνία σουλφίτη, ανθοκυανίνες, εκχύλισμα πάπρικας), γλυκαντικά (ακεσουλφάμη-K, ασπαρτάμη, σουκραλόζη), γαλακτωματοποιητές (αραβικό κόμμι, πηκτίνη, κόμμι γκουάρ) και έναν παράγοντα επικάλυψης (κερί καρναούμπα).
Ανιχνεύθηκαν αλληλεπιδράσεις μεταξύ των πρόσθετων αυτών των μειγμάτων, γεγονός που υποδηλώνει ότι ορισμένα από αυτά θα μπορούσαν να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους, είτε ενισχύοντας τις επιδράσεις τους (συνέργεια) είτε εξασθενώντας τις (ανταγωνισμός).
«Η μελέτη αυτή είναι η πρώτη που εκτιμά την έκθεση σε μείγματα πρόσθετων τροφίμων σε μια μεγάλη ομάδα του γενικού πληθυσμού και αναλύει τη σχέση τους με τη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2», εξηγεί η Marie Payen de la Garanderie, διδακτορική φοιτήτρια στο Inserm και πρώτη συγγραφέας της έρευνας.
«Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι διάφορα πρόσθετα που υπάρχουν σε πολλά προϊόντα καταναλώνονται συχνά μαζί και ότι ορισμένα μείγματα συνδέονται με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης αυτής της νόσου. Οι ουσίες αυτές μπορεί επομένως να αποτελούν έναν τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου, ανοίγοντας το δρόμο για στρατηγικές πρόληψης του διαβήτη τύπου 2».
Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Medicine.
