Ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να βοηθήσει στην αναπλήρωση του χαμένου ύπνου και να μας κρατήσει υγιείς, όταν γίνεται σωστά.
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο ύπνος είναι σημαντικός. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής του Ύπνου, οι υγιείς ενήλικες πρέπει να κοιμούνται τουλάχιστον επτά ώρες τη νύχτα σε τακτική βάση για να είναι όσο το δυνατόν πιο υγιείς. Ωστόσο, πολλοί από εμάς δεν κοιμόμαστε αρκετά.
Γι’ αυτό υπάρχει ο μεσημεριανός ύπνος. Μας κάνει, όμως, καλό;
Ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να βοηθήσει στην αναπλήρωση του χαμένου ύπνου και να μας κρατήσει υγιείς, όταν γίνεται σωστά. Ο χρόνος και η διάρκεια του ύπνου αυτού έχει, όμως, σημασία, λέει στο TODAY.com ο δρ Raj Dasgupta, πνευμονολόγος, εντατικολόγος, ειδικός σε θέματα ύπνου και επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος της Sleepopolis.
Κατ’ αρχάς, πρέπει να ξέρετε ότι δεν χρειάζονται όλοι έναν υπνάκο.
«Αν έχετε καλή ποσότητα και ποιότητα ύπνου, τότε πρέπει να είστε ανανεωμένοι και σε εγρήγορση κατά τη διάρκεια της ημέρας», λέει ο Dasgupta. Ωστόσο, μερικές φορές, μπαίνει στη μέση η ζωή. Η δουλειά, οι κοινωνικές υποχρεώσεις, τα παιδιά, τα κατοικίδια και η καταστροφολογία είναι μερικοί από τους πολλούς λόγους για τους οποίους χάνουμε τον ύπνο μας», λέει.
Είναι σημαντικό να σκεφτείτε γιατί κοιμάστε, προσθέτει. «Αν κάποιος χρειάζεται απλώς έναν υπνάκο για να πάρει δυνάμεις επειδή δεν κοιμήθηκε καλά το προηγούμενο βράδυ, δεν είναι καθόλου κακό αυτό», σημειώνει.
Ένας καλά προγραμματισμένος υπνάκος μπορεί να προάγει τη χαλάρωση, να ενισχύσει την εγρήγορση και να βελτιώσει τη διάθεση και την απόδοση. Όμως ο υπνάκος δεν μπορεί να αναπληρώνει τις αρνητικές επιπτώσεις της στέρησης ύπνου λόγω χρόνιου ανεπαρκούς ύπνου. Αυτές περιλαμβάνουν μειωμένη γνωστική λειτουργία, κακή μνήμη, ευερεθιστότητα, χρόνιες παθήσεις και ψυχικές ασθένειες.
«Ένα από τα σημάδια της κακής ποσότητας ή ποιότητας ύπνου είναι σίγουρα ο υπερβολικός, μακρόχρονος ύπνος», τονίζει. Μπορεί επίσης να εμφανίζετε κόπωση, υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας ή δυσκολία συγκέντρωσης.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, επισημαίνει, μπορεί να υπάρχει μια υποκείμενη αιτία που πρέπει να αντιμετωπιστεί, όπως η αϋπνία ή η άπνοια ύπνου, αλλά και ιατρικές παθήσεις.
Η καλύτερη στιγμή για να πάρετε έναν υπνάκο
Η καλύτερη ώρα για να πάρετε έναν υπνάκο ποικίλλει ανάλογα με το πρόγραμμα της δουλειάς σας, τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης και τις προτιμήσεις σας. «Ας εναρμονιστούμε με τον κιρκάδιο ρυθμό μας», λέει ο Dasgupta.
Ο κιρκάδιος ρυθμός μας είναι ο φυσικός, 24ωρος κύκλος του σώματός μας. «Διατηρεί το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας σε ευθυγράμμιση με την ηλιακή ημέρα», προσθέτει. Αυτός ο ρυθμός βοηθά το σώμα μας να πει πότε να ξυπνήσει και πότε να κοιμηθεί και επηρεάζει τις ορμόνες, την πέψη, το μεταβολισμό, τη θερμοκρασία του σώματος και τη γνωστική λειτουργία, σύμφωνα με την Cleveland Clinic.
«Στην πραγματικότητα νιώθουμε υπνηλία δύο φορές κατά τη διάρκεια του 24ωρου κιρκάδιου ρυθμού μας», προσθέτει ο Dasgupta. Προφανώς νιώθουμε υπνηλία τη νύχτα, συνήθως γύρω στις 9 ή 10 μ.μ. αν έχετε ένα συμβατικό πρόγραμμα εργασίας.
«Νιώθουμε επίσης λίγο νυσταγμένοι στο ξεκίνημα του απογεύματος, πράγμα που σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι μπορεί να πάρουν έναν μικρό υπνάκο αμέσως μετά το μεσημεριανό γεύμα», λέει. Αυτή η «βουτιά» στον ρυθμό μας, ή η απογευματινή κάμψη, είναι φυσιολογική.
Σύμφωνα με τον ίδιο, στόχος σας πρέπει να είναι να παίρνετε έναν υπνάκο όταν ο κιρκάδιος ρυθμός σας βυθίζεται, μεταξύ μεσημεριού και 2 μ.μ. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μπορείτε να εκμεταλλευτείτε τη χαλάρωση μετά το γεύμα και να αποφύγετε να μπλέξετε με το πρόγραμμα του ύπνου σας.
«Δεν θέλετε να κοιμάστε πολύ αργά μέσα στην ημέρα», λέει ο Dasgupta. Αποφύγετε τον υπνάκο μετά τις 3 το μεσημέρι, συνιστά ο ίδιος.
Ωστόσο, αν εργάζεστε σε περίεργες βάρδιες ή έχετε ακανόνιστο μοτίβο ύπνου – όπως οι γονείς νεογέννητων και οι άνθρωποι που εργάζονται κατά τη διάρκεια της νύχτας – ίσως χρειαστεί να προσαρμόσετε το χρόνο του ύπνου σας.
Πόση ώρα πρέπει να κοιμάστε;
Η βέλτιστη χρονική διάρκεια ενός υπνάκου είναι περίπου 20 λεπτά, λέει ο Dasgupta. Οι σύντομοι υπνάκοι μπορούν να σας βοηθήσουν να παραμείνετε υγιείς και να βελτιώσετε την εγρήγορση. «Πολλοί συνιστούν έως και 30 λεπτά, αλλά 15-20 λεπτά είναι για μένα ιδανικά για να πάρετε δυνάμεις», προσθέτει.
Ακόμη και ο υπνάκος για μόλις 10 λεπτά το απόγευμα μπορεί να έχει οφέλη που διαρκούν για ώρες, υποστηρίζουν ερευνητές του San Jose State University.
Γιατί οι σύντομοι μεσημεριανοί ύπνοι είναι καλύτεροι; «Θέλουμε να παραμείνετε στα ελαφρύτερα στάδια του ύπνου όταν κοιμάστε», λέει ο Dasgupta. Ο υπνάκος για 20 λεπτά επιτρέπει στο σώμα να ξεκουραστεί χωρίς να εισέλθει στα βαθύτερα στάδια του ύπνου.
Αν έχετε κοιμηθεί ποτέ πολύ το μεσημέρι και μετά νιώσατε ζαλισμένοι και αποπροσανατολισμένοι, αυτό πιθανώς οφείλεται στην αδράνεια του ύπνου. «Η αδράνεια του ύπνου σημαίνει βασικά ότι, μόλις ο τροχός αρχίσει να γυρίζει, είναι πιο δύσκολο να σταματήσει – οπότε όταν φτάσετε στο βαθύτερο στάδιο του ύπνου… είναι πιο δύσκολο να ξεκινήσετε και αισθάνεστε χειρότερα μετά από αυτόν τον υπνάκο», λέει ο Dasgupta.
Ένας υπνάκος 15-20 λεπτών κατά το διάστημα από τις 12 το μεσημέρι έως τις 2 μ.μ., ωστόσο, θα πρέπει λογικά να σας αναζωογονήσει. Επιπλέον, προσπαθήστε να κοιμηθείτε σε ένα δροσερό, ήσυχο μέρος και βεβαιωθείτε ότι είστε άνετα, συνιστά ο ειδικός.
Φωτογραφία: iStock
